Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Prawo karne obejmuje zespół norm prawnych, które za pomocą kary /sankcji/ jako zasadniczego środka przymusu państwowego pośród przewidzianych w tych normach /w KK/ chronią stosunki społeczne przed czynami społecznie szkodliwymi /przestępstwami/ ZASADY PRAWA KARNEGO 1. Zasada winy – prawo karne opiera się na zasadzie winy. Oznacza to, że sprawca czynu zabronionego ponosi odpowiedzialność karną tylko wtedy, gdy z popełnienia czynu może być postawiony mu zarzut. To, kiedy taki zarzut może być postawiony, a zatem kiedy zachodzi wina sprawcy określają przepisy obowiązującego prawa karnego. Podstawowym warunkiem przypisania winy jest występowanie więzi psychicznej między sprawcą a jego czynem. Obowiązujący KK wyraża winę w Art. 1.§ 3. Nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu 2. Zasada odpowiedzialności karnej za czyn Podstawą odpowiedzialności karnej jest zachowanie się człowieka sprzeczne z prawem karnym, a zatem możemy powiedzieć, że odpowiedzialność karna jest konsekwencją popełnienia przez człowieka czynu. Czyn może być popełniony przez działanie lub przez zaniechanie. Nie mogą być podstawą odpowiedzialności karnej myśli, poglądy człowieka, jego właściwości fizyczne lub psychiczne. Odpowiedzialność karna może nastąpić w sytuacji, gdy czyjś pogląd, myśl uzewnętrzni się w czynie, a zatem w podjęciu działania lub zaniechaniu działania, do którego był zobowiązany. /np. osoba mająca zamiar zabicia przechodzi do realizacji tego zamiaru do usiłowania zabójstwa/. Zasada ta stanowi, że odpowiedzialność ta nie może nastąpić bez uprzedniego czynu sprawcy. Nie jest pociągnięciem do odpowiedzialności karnej umieszczenie sprawcy w odpowiednim zakładzie psychiatrycznym, umieszczenie w zakładzie psychiatryczny nie jest karą, jest środkiem zabezpieczającym stosowanym przez Sąd. Nie jest również pociągnięciem do odpowiedzialności karnej stosowanie środków wychowawczych w postępowaniu w sprawach nieletnich. Podstawą stosowania środków wychowawczych może być popełnienie czynu karalnego, jak również podstawą stosowania środków wychowanych może być wykazanie przez organ wobec nieletniego objawów demoralizacji. 3. Zasada indywidualizacji odpowiedzialności i wymiaru kary Znajduje ona swoiste odzwierciedlenie w przepisach części szczególnej KK wyrażających, iż przestępstwo stanowi własny czyn sprawczy oraz w przepisach odnoszących się do współsprawstwa, podżegania, pomocnictwa. Każdy ponosi indywidualną odpowiedzialność, czy to pomocnik, podżegacz, czy sprawa główny w zależności od odegranej roli. Zasada ta polega na tym, że właściwości jednego podmiotu we współdziałaniu z innymi podmiotami /osobami/ nie mogą być przenoszone na inne osoby współdziałające z nią, jeśli wpływają one na odpowiedzialność karną w sensie jej wyłączenia, zaostrzenia lub umniejszenia tej odpowiedzialności karnej. Te zasadę wyraża Art. 21. § 1. Okoliczności osobiste, wyłączające lub łagodzące albo zaostrzające odpowiedzialność karną, uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą. § 2. Jeżeli okoliczność osobista dotycząca sprawcy, wpływająca chociażby tylko na wyższą karalność, stanowi znamię czynu zabronionego, współdziałający podlega odpowiedzialności karnej przewidzianej za ten czyn zabroniony, gdy o tej okoliczności wiedział, chociażby go nie dotyczyła.§ 3. Wobec współdziałającego, którego nie dotyczy okoliczność określona w § 2, sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. 4.Zasada indywidualizacji wymiaru kary – art. 55 KK Art. 55. Okoliczności wpływające na wymiar kary uwzględnia się tylko co do osoby, której dotyczą Wg zasady indywidualizacji wymiaru kary okoliczności wpływające na wymiar kary, a związane z jedną z osób współdziałających nie mogą być przenoszone na inne osoby np. w sytuacji współsprawstwa, podżegacz /pomocnik/ z jednej strony a sprawca w znaczeniu ścisłym z drugiej strony. Wymiar kary orzekamy indywidualnie, w zależności od roli danego podmiotu. 5. Zasada humanitaryzmu prawa karnego. Zgodnie z tą zasadą prawo karne powinno być humanitarne /ludzkie/, czyli wymagania stawiane powinny być na miarę możliwości ludzi, natomiast stosowane kary i środki karne nie powinny być okrutne, poniżające lub wyrządzać zbędnych dolegliwości. W KK zasada humanitaryzmu zadeklarowana jest w art. 3 KK Art. 3. Kary oraz inne środki przewidziane w tym kodeksie stosuje się z uwzględnieniem zasad humanitaryzmu, w szczególności z poszanowaniem godności człowieka.Zasadę humanitaryzmu odzwierciedla również art. 40 Konstytucji - Nikt nie może być poddany torturom ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych. 6.Zasada praworządności – oznacza ona przestrzeganie przez organy wymiaru sprawiedliwości /prokuratura, policja/ zasad, reguł dotyczących odpowiedzialności karnej. Postępowanie w każdym wypadku zgodnie z zasadą legalizmu /obowiązek wszczęcia i kontynuowania postępowania, jeżeli istnieje uzasadnione podejrzenie popełnienia przestępstwa/. Działanie praworządne organu – to działanie zgodne z obowiązującym prawem, stąd warunki postępowania praworządnego dotyczą w równym stopniu przestrzegania materialno- prawnych zasad odpowiedzialności karnej. Warunek postępowania praworządnego dotyczy w równym stopniu przestrzegania materialno-prawnych zasad odpowiedzialności karnej, zasad procesowych określających pozycję uczestników tego postępowania /stron postępowania/ karnego – oskarżony i pokrzywdzony/, zasad wykonywania zastosowanych kar w czasie postępowania wykonawczego na podstawie KK wykonawczego. FUNKCJE PRAWA KARNEGO Funkcja sprawiedliwościowa – zakłada odpowiednie karanie sprawców, tzn. sprzyjające utrwalaniu społecznego poczucia sprawiedliwości. Funkcja ta uzasadnia pewność, co do słuszności istnienia zakazów prawno-karnych i nakazów prawno-karnych. Ważny jest w przypadku tej funkcji fakt ukarania sprawcy, a także zaspokojenie poczucia sprawiedliwości osoby pokrzywdzonej przestępstwem. Funkcja ochronna prawa karnego – realizowana poprzez system zakazów, nakazów oraz środków je umacniających, np. system określonych wartości przyjętych w danym społeczeństwie Funkcja profilaktyczno-wychowawcza – polega na utrwaleniu przekonania w społeczeństwie o słuszności nakazów i zakazów i stąd też oddziaływanie profilaktyczno-wychowawcze polega min. na pozyskiwaniu jak najszerszej grupy obywateli, którzy dążą do poszanowania norm prawa karnego. Funkcja gwarancyjna – wynika z zasady nullum crimen sine lege /nie ma przestępstwa bez ustawy/. Realizacja tej funkcji następuje przez wyraźne określenie, co jest przestępstwem, następnie zagwarantowanie obywatelowi, iż nie będzie pociągnięty do odpowiedzialności karnej za czyny, których prawo za przestępstwo nie uznaje. Zasada, że odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego przez ustawę obowiązującą w chwili jego popełnienia to podstawowa gwarancja dla obywateli, że nie mogą być. Wykładnia podmiotowa zmierza do ustalenia treści przepisu, jaką chciał zawrzeć ustawodawca natomiast wykładnia przedmiotowa zmierza do ustalenia treści przepisu zgodnie z aktualnymi potrzebami wynikającymi z czasu stosowania przepisów. /Czas stosowania, aktualne potrzeby/. Wykładnia autentyczna – pochodzi od racjonalnego ustawodawcy i ma moc wiążącą /wyraźnym przykładem tej wykładni jest art. 115 KK, który zawiera słowniczek pojęć, np. pojęcia czyn zabroniony, szkodliwość czynu. Wykładnia legalna – jest to wykładnia stosowana przez organ państwa specjalnie do tego upoważniony /wcześniej przeprowadzał Trybunał Konstytucyjny, obecnie nie występuje/.Wykładnia doktrynalna – jest znacząca dla kształtowania przyszłych ustaw czy nowelizacji ustaw już istniejących. Wykładnia doktrynalna przede wszystkim opiera się na opracowaniach naukowych /książki, monografie, artykuły naukowe, glosach do orzeczeń zwłaszcza Sądu Najwyższego wraz z argumentacją/. Wykładnia doktrynalna ma istotne znaczenie, jeżeli chodzi o artykuły naukowe, propozycje o zmianie określonej konstrukcji prawnej, argumentacje tej zmiany. Wykładnia sądowa – stosowana na poziomie Sądu Najwyższego, również nie ma ona z zasady mocy wiążącej, natomiast wykładnia SN ma wpływ na kształtowanie praktyki poprzez zastosowaną argumentację. Natomiast znane są przykłady wykładni wiążącej w odpowiednim zakresie SN, w szczególności chodzi o odpowiedzi na pytania prawne udzielane przez SN na podstawie art. 441 kodeksu postępowania karnego. Wykładnia językowa opiera się na wyjaśnieniu treści przepisów na zasadzie: budowy zdania i funkcji poszczególnych wyrazów zawartych w przepisie – przede wszystkim mają tu znaczenie proste, podstawowe pojęcia i wyrazy użyte przez ustawodawcę. Wykładnia logiczna – służy ustaleniu prawidłowego znaczenia tekstu, przepisu karnego. Ustalenie właściwego znaczenia danego przepisu karnego opiera się na formach argumentacji logicznej: I Argumentum a minori ad maius czyli wnioskowanie od przesłani mniejszej do większej II Argumentum a maiori ad minus czyli wnioskowanie od przesłanki większej do mniejszej III Argumentum a contrario – wnioskowanie przez przeciwieństwo. Wykładnia systemowa – pozwala na wnioskowanie o danej instytucji w oparciu o miejsce przepisu w określonym zespole norm prawnych. Inaczej mówiąc jest to wnioskowanie o jakimś rozwiązaniu na podstawie sensu, na podstawie celu zamieszczenia tamtego przepisu w obrębie danej grupy innych przepisów. Wykładnia historyczna – polega na odczytywaniu treści przepisu, znaczenia tego przepisu poprzez odwołanie się do uzasadnienia jego powstania, a w szczególności do materiału posiedzeń komisji kodyfikacyjnych, kodyfikacyjnych komisji sejmowych. PRZESTĘPSTWO - Definicja przestępstwa wynika z art. 1 KK Prawo karne ujmuje przestępstwo w 3 znaczeniach: 1/ jako stwierdzenie pewnego faktu społecznego czyli zaistnienie zdarzenia, które jest opisywane w konkretnym miejscu i czasie, 2/ jako ustawowy typ przestępstwa. Który określony jest w danym przepisie części szczególnej KK np. art. 207 znęcanie się psychiczne i fizyczne, kradzież /art. 278/, 3/ dotyczy pojęcia ogólnego przestępstwa i to ogólne pojęcie obejmuje sumę warunków niezbędnych do uznania ludzkiego zachowania za podstawę odpowiedzialności karnej. WARUNKI JAKIE MUSI SPEŁNIAĆ PRZESTĘPSTWO: 1/ zaistnienie czynu społecznej szkodliwości, - warunek oceny czynu ludzkiego jako społecznie szkodliwego, wynika z art. 1 § 2 KK. Ta cecha społecznej szkodliwości czynu łączy się w sposób ścisły z materialną definicją przestępstwa.2/ czyn zagrożony jest karą przez ustawę, łączy się z tzw. formalną definicją przestepstwa NULLUM CRIMEN SINE LEGE. W przypadku oszustwa społeczna szkodliwość czynu jest znaczna /materialna/ ale formalnie jest to czyn zagrożony karą 3/ czyn zawiera ustawowo określone znamiona /cechy/, -trzeci element pojęcia łączy się z poprzednim dwoma i jest to bezprawność czynu, która wynika z faktu, że ten konkretny czyn jest w świetle ustawy czynem zabronionym. Bezprawność czynu stanowi następstwo istnienia nakazu lub zakazu przewidzianego w ustawie karnej,4/ czyn jest bezprawny, warunek istnienia określonych znamion /cech/ czynu zabronionego charakterystycznych dla jakiegoś typu zachowania zabronionego,5/ czyn jest zawiniony, warunek zawinienia, który wynika z zasady winy. Stanowiący, iż nie ma odpowiedzialności karnej bez winy /koncepcje winy: psychologiczna, normatywna/ i mieszana.. PODZIAŁ PRZESTĘPSTW - wg kryterium czynu zabronionego inaczej mówiąc zróżnicowania właściwości czynu zabronionego. Wyróżniamy: przestępstwa z działania i przestępstwa z zaniechania. PRZESTĘPSTWA Z DZIAŁANIA – polega na przełamaniu zakazu określonego zachowania, które to zachowanie określa norma prawna danego przepisu, np. zabójstwo – mamy zakaz nie zabijaj.PRZESTĘPSTWA Z ZANIECHANIA – polegają na niewykonaniu obowiązku, który ustawa nakłada na dana osobę. Obowiązek ten musi mieć charakter prawny, tzn. winien być sformułowany w ustawie karnej. II TYP PRZESTĘPSTW TO; PRZESTĘPSTWA MATERIALNE I FORMALNE PRZESTĘPSTWA MATERIALNE – są to najczęściej przestępstwa skutkowe, tzn. dany przepis zawiera opis czynu zabronionego ujmując po pierwsze zachowanie się sprawcy i rezultat, skutek tego zachowania. Do znamion czynu zabronionego kumulatywnie wchodzą dwa elementy – określone zachowanie i skutek /rezultat/. Bez wystąpienia skutku nie możliwe jest dokonanie przestępstwa, mogłoby polegać ono jedynie na usiłowaniu. SKUTEK rozumie się jako pewną zmianę w świecie zewnętrznym. Rozumienie skutku dotyczy okoliczności takich jak: uszkodzenie ciała, uszkodzenie mienia. Skutek może wystąpić też przy przestępstwach np. niedopuszczenie cudzego mieszkania wbrew żądaniu jego właściciela, zakłócenie spokoju przez intruza. Przestępstwa materialne mogą polegać na działaniu lub zaniechaniu. PRZESTĘPSTWA MATERIALNE ŚCIĘTE charakteryzują się tym, że do dokonania przestępstwa wystarczy dążenie sprawcy do realizacji określonego celu pomimo, iż cel ten nie musi nastąpić, wystarczy tylko spełnienie elementu warunku, że sprawca do tego celu dąży. Ustawodawca używa słów „w celu”, „po to żeby”.II TYP: PRZESTĘPSTWA Z NARUSZENIA I Z NARAŻENIA NA NIEBEZPIECZEŃSTWO PRZESTĘPSTWA z naruszenia – polegają na naruszeniu dobra chronionego np. są to czyny popełnione przeciwko życiu – zabójstwo, zdrowiu – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia i czyny popełnione na mieniu – kradzież, uszkodzenie lub zniszczenie mienia. We wszystkich czynach mamy do czynienia z działaniem konkretnym. PRZESTĘPSTWA Z NARAŻENIA NA NIEBEZPIECZEŃSTWO – charakteryzują się tym, że sprawca tworzy stan zagrożenia dla określonych wartości. Wśród przestępstw z narażenia na niebezpieczeństwo wyróżniamy przestępstwa z narażenia: 1/ na niebezpieczeństwo powszechne – zachodzi wówczas, gdy niebezpieczeństwo obejmuje nieokreśloną bliżej liczbę osób lub mienie w szerszym zakresie, np. wypadek komunikacyjny popełniony w czasie pełnego i nasilonego ruchu w trakcie dnia, w czasie spotęgowanym udziałem innych pojazdów ludzi powracających z pracy o określonej godzinie. 2/ na niebezpieczeństwo indywidualne - przestępstwa indywidualne, np. ww. wypadek spowodowany w porze nocnej. Inaczej mówiąc, zachodzą wówczas gdy to niebezpieczeństwo obejmuje konkretną osobę lub określone mienie. Zazwyczaj przestępstwa z prowadzenia indywidualnego występują w grupie przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu, bowiem dobro objęte niebezpieczeństwem daje się oznaczyć jako dobro konkretnego podmiotu.3/ na niebezpieczeństwo konkretne – polegają na wywołaniu niebezpieczeństwa w postaci realnej, faktycznej a zatem zaistniałe niebezpieczeństwo niemalże nie doprowadziło do naruszenia dobra prawnego – ustawodawca używa wyrażenia „bezpośrednie niebezpieczeństwo”. 4/ na niebezpieczeństwo abstrakcyjne – opierają się na pewnym założeniu na domniemaniu i doświadczeniu życiowym. Przykład – prowadzenie pojazdu mechanicznego przez osobę w stanie nietrzeźwości albo osobę nie uprawnioną do prowadzenia pojazdu – brak prawka. PRZEDMIOT PRZESTĘPSTWA – określany jest czasem jako podmiot ochrony karno-prawnej lub jako przedmiot zamachu, /czasami - dobro chronione/. to spojrzenie na dobro chronione od strony ustawy tzn. że ustawa poprzez wprowadzenie zakazu lub nakazu obejmuje określone dobro ochroną, np. własność, mienie, Przedmiot zamachu jest to spojrzenie na dobro chronione od strony sprawcy, które nie przestrzega określonego zakazu i nakazu przez sprawcę.. Klasyfikacja przedmiotów przestępstwa, wyróżniamy: 1.OGÓLNY przedmiot przestępstwa to inaczej suma wartości chronionych przez prawo karne, w które to wartości godzi każdy czyn człowieka naruszający porządek przewidziany prawem. 2.RODZAJOWY przedmiot przestępstwa – to wspólne dla pewnej grupy przestępstw dobro dające się odróżnić od innych dóbr rodzajowych. Chodzi tutaj o wartość tzw. wspólną. Rodzajowym przedmiotem przestępstwa jest np. szeroko rozumiana wolność danej jednostki /życie, zdrowie człowieka ale też prawo własności danego człowieka, jego nietykalność, wolność słowa/. Dominuje koncepcja pozytywnej wartości dobra rodzajowego. Zazwyczaj dobro rodzajowe określone jest w tytule rozdziału w części szczególnej KK np. przestępstwa przeciwko wolności. Określając tytuł ustawodawca wprowadza przestępstwa tego samego rodzaju. PRZESTĘPSTWA PODOBNE – art. 115 § 3 . Przestępstwami podobnymi są przestępstwa należące do tego samego rodzaju; przestępstwa z zastosowaniem przemocy lub groźby jej użycia albo przestępstwa popełnione w celu osiągnięcia korzyści majątkowej uważa się za przestępstwa podobne .RECYDYWA –przestępstwo musi odpowiadać rodzajowo pierwszemu przestępstwu, za które poniósł już karę. 3.INDYWIDUALNY przedmiot przestępstwa – łączy się z konkretnym typem przestępstwa. Czasami również przedmiot indywidualny może pokrywać się z przedmiotem rodzajowym, np. przestępstwo zabójstwa – mamy typ podstawowy – kto zabija człowieka i tzw. typ kwalifikowany, zaostrzający odpowiedzialność karną za zabójstwo ze szczególnym okrucieństwem i mamy jeszcze typ uprzywilejowany /kto zabija człowieka pod wpływem silnego wzburzenia emocjonalnego – złagodzenie odpowiedzialności karnej/. Różnice pomiędzy rodzajowym i indywidualnym przedmiotem ochrony na przykładzie przestępstw przeciwko wolności, do których zaliczamy fizyczne pozbawienie wolności, groźbę karalną, naruszenie miru domowego, wykonanie zabiegu lekarskiego bez zgody pacjenta. Przestępstwa przeciwko wolności są to indywidualne przedmioty ochrony w ramach dobra rodzajowego. Przestępstwa przeciwko mieniu - dobro rodzajowe to samo, natomiast indywidualizacje przedmiotu ochrony może być różne np. zamach na mienie /dobro rodzajowe/ - indywidualizacja może mieć postać kradzieży, przywłaszczenia, oszustwa, zniszczenia, uszkodzenia lub uczynienia danej rzeczy niezdatnej do użytku. Czasami jednej przepis z części szczególnej KK wskazuje więcej niż jedno dobro chronione, w wówczas mówimy o tzw. głównym przedmiocie ochrony i ubocznym przedmiocie ochrony. Takie przestępstwo określamy jako przestępstwo złożone /typowym przykładem jest rozbój/. Przedmiot główny czyli zamach na mienie np. przemoc, przedmiot uboczny dotyczy samego mienia czyli kradzieży tego mienia. PRZEDMIOT CZYNNOŚCI WYKONAWCZEJ /PRZEDMIOT CZYNU/ - nazywamy postać materialna czegoś przeciwko czemu skierowany jest zamach sprawcy np. zniszczenie, sfałszowanie dokumentu. STRONA PRZEDMIOTOWA PRZESTĘPSTWA - obejmuje zagadnienia dotyczące zachowania człowieka, czynu ludzkiego, formy tego czynu warunki, w jakich ten czyn nastąpił dotyczące miejsca, czasu, sytuacji, podjęcia przez sprawcę określonych działań, różnych środków w celu dokonania tego czynu. Zagadnienie strony przedmiotowej przestępstwa dotyczy również zagadnienia związku przyczynowego, a także zagadnienia okoliczności wyłączających bezprawność czynu. CZYN LUDZKI – czynem jest zachowanie ludzkie pozostające pod zasięgiem procesu świadomości i procesu woli człowieka. Czynem jest zachowanie dowolne, a nie mimowolne. Przejawy fizycznej aktywności człowieka, które nie są wynikiem procesu jego świadomości i woli człowieka nie stanowią czynu z punktu widzenia prawa karnego. Czynem może być psychicznie kierowana aktywność woli człowieka. PRZYMUS FIZYCZNY – polega na zniesieniu swobodnej woli człowieka w sytuacji, gdy sprawcy uczynią z danego człowieka przedmiot własnego działania. PRZYMUS PSYCHICZNY – w przeciwieństwie do przymusu fizycznego nie wyłącza czynu, przymus psychiczny polega na zmuszeniu psychicznym danej osoby na oddziaływanie na jego psychikę wprost w formie groźby lub zastosowanie przemocy w stosunku do drugiej osoby, aby poprzez oddziaływanie na ciało uzyskać oczekiwane przez sprawcę zachowanie tej osoby. Przy przymusie psychicznym wymuszona wola przez sprawcę jest jednak także wolą ofiary. Strona przedmiotowa obejmuje zabroniony czyn polegający na określonym zachowaniu człowieka, skutek wywołany tym czynem, miejsce i okoliczności popełnienia tego czynu . Klasyfikacja przestępstw dotyczy formy tego czynu zabronionego: 1/ Przestępstwo złożone charakteryzuje się niejednolitą budową czynu zabronionego, w związku z tym opis czynu zabronionego obejmuje co najmniej dwa różne zachowania: np. art. 280 KK określający typ ustawowy przestępstwa rozboju polega na zamachu na osobę, na naruszeniu nietykalności tej osoby, naruszeniu wolności tej osoby i drugie zachowanie przy przestępstwie rozboju obejmuje zamach na mienie, a zatem ustawodawca w art. 280 § 1 „Kto kradnie, używając przemocy wobec osoby lub grożąc natychmiastowym jej użyciem albo doprowadzając człowieka do stanu nieprzytomności lub bezbronności, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. 2/ przestępstwo trwałe – polega na wywołaniu przez sprawcę określonego stanu naruszającego zakaz przewidziany w ustawie inaczej mówiąc polega na wywołaniu przez sprawcę określonego stanu bezprawia, którego przerwanie może nastąpić zgodnie z wolą sprawcy lub też nie, np. przestępstwo niealimentacji art. 209, pozbawienie człowieka wolności art. 189. 3/ przestępstwo jednorazowe z trwałym skutkiem – polega na wywołaniu przez sprawcę stanu niezgodnego z obowiązującym prawem, którego przerwanie nie zależy od samego sprawcy, np. przestępstwo bigamii art. 206. 4/ Przestępstwo o zbiorowo oznaczonym czasie popełnienia czynu /przestępstwo o zbiorowo oznaczonym czynie/ - sa to liczne przestępstwa zawarte w KK polegające na tym, że czyn zabroniony został ujęty w ustawie jako wielokrotność zachowania tego samego rodzaju, jak również przestępstwo o zbiorowo oznaczonym czynie polega na tym, że czyn zabroniony został ujęty w ustawie jako wielokrotność zachowań różnych tego samego sprawcy, które może tworzyć jeden czyn zabroniony i wówczas mówimy o prawnej jedności czynu, np. art. 207 przestępstwo znęcania psychicznego lub fizycznego, art. 208 – rozpijanie małoletniego. W przypadku różnych zachowań różnego, każde z tych zachowań stanowić może odrębny czyn zabroniony, czyn składa się z wielości zachowań tej samej osoby, stad też niekiedy używa się terminu przestępstwo zbiorowe. Określamy je jako przestępstwo o wieloczynowo oznaczonych znamionach, dlatego, że czyn zabroniony składa się z wielości zachowań tej samej osoby. 5/ Przestępstwo ciągle: posiada dwie koncepcje przestępstwa ciągłego: koncepcję podmiotową i przedmiotową. Podmiot przestępstwa. Wg prawa polskiego podmiotem przestępstwa może być tylko sprawca czynu, czyli człowiek jako osoba fizyczna. Niemniej jednak nie każdy człowiek posiada zdolność do tego, by wystąpić w charakterze podmiotu przestępstwa. Podmiotową zdolność do wystąpienia w tym charakterze posiada człowiek, który spełnia warunek wieku i warunek poczytalności. Sprawcą czynu może być tylko człowiek sterujący swoim zachowaniem, a zatem osoba niepoczytalna nie może być podmiotem przestępstwa. Osoba niepoczytalna może być podmiotem tylko czynu zabronionego. Pierwszy warunek: wiek. W polskim prawie karnym podmiotem przestępstwa może być osoba fizyczna, która ukończyła w chwili popełnienia czynu 17 lat. – Regułę tę wskazuje art. 10 § 1 KP. Od tej reguły istnieja dwa wyjątki: Wyjątek 1: odpowiedzialność karną może również ponieść osoba fizyczna, w świetle polskiego ustawodawstwa jest to nieletni, który ukończył 15 lat i który dopuścił się przestępstwa wymienionego w art. 10 § 2. Te czyny są enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę. Do tych czynów zaliczamy: zamach na prezydenta (art. 134), - zabójstwo umyślne zwykłe (art. 148 § 1), -umyślne spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu typu podstawowego i typu kwalifikowanego, - umyślne spowodowanie niebezpieczeństwa powszechnego (art. 163 § 1,3 ), -porwanie samolotu lub statku typu podstawowego i typu kwalifikowanego (art. 166), -umyślne spowodowanie katastrofy w komunikacji typu podstawowego i typu kwalifikowanego (art. 173), -zgwałcenie typu kwalifikowanego (art.197), -ujęcie zakładników typu podstawowego lub kwalifikowanego, rozbój (art. 280). – wymienić trzy – może być. Nieletni za te czyny może odpowiadać karnie, tak jak dorosły. Odpowiedzialność karna nieletniego przed sądem karnym zależy od pełnienia pewnych warunków, tj.: Właściwości sprawy, Okoliczności sprawy Bierze się pod uwagę, czy osoba, która ukończyła 15 lat wcześniej dopuściła się innych czynów, za które sąd rodzinny podjął środki wychowawcze lub środki poprawcze. Wyjątek 2: polega na potraktowaniu dorosłego sprawcy w wieku od 17 lat do lat 18 tak jak nieletniego – art. 10 § 4. Zgodnie z tym przepisem odnosi się to tylko do sprawcy występku, wobec którego można zastosować zamiast kary środki wychowawcze, lecznicze, środki poprawcze, jeżeli przemawiają za tym: -okoliczności sprawy, stopień rozwoju sprawcy, właściwości oraz warunki osobiste sprawcy. Wynika z tego, że w stosunku do nieletnich w zasadzie nie stosujemy kary, Pojęcie nieletni Na gruncie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich nieletni występuje w 3 znaczeniach: -Ustawa nazywa nieletnim osoby do lat 18, w stosunku do których stosujemy środki wychowawcze w związku z ich demoralizacją -Nieletnimi zgodnie z ustawą są osoby między 13 a 17 rokiem życia, wobec których toczy się postępowanie o czyny karalne wypełniające znamiona przestępstwa lub wykroczenia -Ustawa nieletnimi określa osoby, wobec których wykonuje się orzeczone środki wychowawcze lub wobec których wykonuje się orzeczone środki poprawcze. Te osoby określane są przez ustawę jako nieletni do czasu ukończenia przez nich 21 lat. Środkiem wychowawczym jest np. upomnienie; dozór kuratora. Środkiem leczniczo wychowawczym jest umieszczenie nieletniego w szpitalu psychiatrycznym lub innym odpowiednim zakładzie. Środkiem poprawczym jest umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym. Pojęcie młodocianego – posługuje się tym pojęciem KK Sprawca młodociany to taki sprawca zgodnie z KK, który nie ukończył 21 lat w chwili popełnienia czynu zabronionego i nie ukończył 24 lat w chwili orzekania przez sąd I instancji. Strona podmiotowa przestępstwa. Strona podmiotowa przestępstwa obejmuje zjawiska psychiczne, które muszą towarzyszyć stronie przedmiotowej, /której elementami jest zachowanie się człowieka/ czyli uzewnętrznieniu zachowania się sprawcy i które wyraża stosunek psychiczny sprawcy do czynu zabronionego. Strona podmiotowa stanowi najważniejszą przesłankę winy. Bez zaistnienia wymaganej w przepisie prawnym strony podmiotowej nie możemy sprawcy postawić zarzutu, a zatem nie jest możliwa jego odpowiedzialność karna z powodu braku winy. Obowiązujący kodeks formułuje zasadę winy w art.1 § 3 i w związku z tym przepisem istnieje reguła, że nie popełnia przestępstwa sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu. Podział przestępstw na zbrodnie i występki: zgodnie z art. 8 zbrodnię można popełnić tylko z winy umyślnej, natomiast występek może być popełniony także nieumyślnie, jeżeli ustawa tak stanowi. Poniżej tej nieumyślności nie ma odpowiedzialności karnej. Niezbędnym elementem strony podmiotowej jest wina. Wina umyślna, jeżeli przestępstwo zostało popełnione zgodnie z wolą/zamiarem. Zatem synonimem umyślności/ winy umyślnej jest zamiar. Art.9 § 1 rozróżnia dwie postaci zamiaru:- zamiar bezpośredni (chce popełnić przestępstwo)- zamiar ewentualny (godzi się na popełnienie przestępstwa) Zamiar bezpośredni zachodzi, gdy sprawca chce czynu zabronionego. tzn. ma wolę popełnienia czynu zabronionego. Sprawca również ma świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego, czyli uświadamia sobie, że swoim zachowaniem wyczerpuje wszystkie elementy strony przedmiotowej. Zamiar bezpośredni w porównaniu do zamiaru ewentualnego występuje niekiedy pod postacią zamiaru bezpośredniego zabarwionego celem działania. Są to przestępstwa kierunkowe charakteryzujące się tym, że w opisie czynu zabronionego następuje wskazanie celu, do którego sprawca dąży poprzez swoje działanie, np. sprawca w porozumieniu z innymi osobami podejmuje działalność zmierzającą bezpośrednio do urzeczywistnienia celu pozbawienia niepodległości – art.127 Szczególnym faktycznym stanem zamiaru bezpośredniego jest zamiar przemyślany i zamiar nagły. Zamiar przemyślany oznacza wystąpienie elementu planowania, nastawienia sprawcy co do sposobu popełnienia czynu zabronionego. Inaczej zamiar przemyślany to działanie z premedytacją charakteryzujące się bezwzględnością w dążeniu do realizacji podjętej decyzji przez sprawcę. Zamiar przemyślany zazwyczaj przemawia za surowszą karą w stosunku do sprawcy. Zamiar nagły popełnienia przestępstwa - jest to działanie sprawcy powstałe pod wpływem konkretnego bodźca zaistniałego w konkretnym czasie. Zazwyczaj zamiar nagły powstaje pod wpływem impulsu, np. zdrada małżeńska.II typ umyślności: Zamiar ewentualny zachodzi wówczas, gdy sprawca przewiduje możliwość popełnienia czynu zabronionego i na to się godzi. Przy zamiarze bezpośrednim sprawca chciał popełnić czyn zabroniony, natomiast zamiar ewentualny różni się od zamiaru bezpośredniego wolą sprawcy. Wola sprawcy przejawia się w możliwości realizacji czynu zabronionego, sprawca godzi się na to. Wola sprawcy jest wolą fakultatywną. Zamiar ewentualny towarzyszy nastawieniu sprawcy na realizację czegoś zabronionego lub nie. Zamiar niby ewentualny- polega na tym, że sprawca chce pewnego stanu rzeczy nie mając pewności co do poszczególnych elementów składających się na zdarzenie przestępne. Np. przestępstwa określone w art. 200 i 202 § 2 i § 4. Art. 200. § 1. Kto obcuje płciowo z małoletnim poniżej lat 15 lub dopuszcza się wobec takiej osoby innej czynności seksualnej lub doprowadza ją do poddania się takim czynnościom albo do ich wykonania, podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 12. Art. 200 § 2. Kto małoletniemu poniżej lat 15 prezentuje treści pornograficzne lub udostępnia mu przedmioty mające taki charakter albo rozpowszechnia treści pornograficzne w sposób umożliwiający takiemu małoletniemu zapoznanie się z nimi, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Art. 202 § 4. Kto utrwala treści pornograficzne z udziałem małoletniego poniżej lat 15, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.II postać winy Wina nieumyślna (nieumyślność). Nieumyślność występuje w dwóch postaciach: Nieumyślności świadomej Nieumyślności nieświadomej Nieumyślność została uwypuklona poprzez jeszcze jeden element, mianowicie niezachowanie reguł ostrożności. Kodeks w art. 9 § 2 wyróżnia te dwie postaci nieumyślności: nieumyślność świadomą i nieświadomą. Nieumyślność świadoma zachodzi wtedy, gdy sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego popełnia go jednak na skutek niezachowania reguł ostrożności wymaganych w danych okolicznościach mimo, że możliwość popełnienia tego czynu przewidywał. Cechą charakterystyczną nieumyślności świadomej jest zatem świadomość możliwości popełnienia czynu zabronionego. Sprawca świadomie podejmuje określone działanie, świadomie się zachowuje, jednocześnie mógł przewidzieć, że to zachowanie może stanowić realizację czynu zabronionego. Nieumyślność świadoma jest podobna w swojej postaci do zamiaru ewentualnego. Brak woli odróżnia nieumyślność świadomą od zamiaru ewentualnego. Przy nieumyślności świadomej niezachowanie reguł ostrożności, niedołożenie przez sprawcę staranności wymaganej w danych warunkach stanowi podstawę do sformułowania wobec sprawcy zarzutów, pomimo, że sprawca posiadał świadomość w tym zakresie, ale jednak przypuszczał, że czynu uniknie, np. kierowca samochodu pokonuje tą samą trasę codziennie do pracy, więc zna tę trasę, jeździ już „automatycznie”, nagle potrąca kogoś. Jest to nieumyślność świadoma. Sprawca nie zachował wymaganej ostrożności. II postać to Nieumyślność nieświadoma – zachodzi wówczas, gdy sprawca nie mając zamiaru popełnienia czynu zabronionego popełnia go jednak na skutek niezachowania ostrożności wymaganej w danych okolicznościach, mimo że mógł go przewidzieć. Cechą chara...