Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
TYCZENIE PROSTYCH
Wytyczenie prostej łączącej punkty A i B polega na znalezieniu w terenie punktów pośrednich leżących w płaszczyźnie pionowej przechodzącej przez punkty A i B.
Aby wytyczyć prostą metodą bezpośrednią należy na jej końcach (na rys. oznaczonych jako A i B) ustawić dwie pionowne tyczki. Następnie obserwator stojący w odległości 3-5m za jedną z tyczek (A lub B) ustawia się tak, aby widział ich krawędzie w jednej linii. Osoba wtyczana, trzymająca tyczkę nr 1 (lekko, powyżej środka ciężkości) przesuwa się w poprzek linii według wskazówek obserwatora aż do momentu, gdy wszystkie krawędzie tyczek pokryją się. Wtedy obserwator daje odpowiedni znak ręką i wtyczany wbija tyczkę w ziemię tak, aby była ustawiona w pionie. Analogicznie należy postępować wtyczając kolejne tyczki pamiętając oczywiście o tym, że zaczynamy od tyczki stojącej najdalej obserwatora a później tyczki coraz bliższe.
Sytuacja się komplikuje, gdy prosta ma zostać wytyczona przez jakąś wyniosłość terenu lub inną przeszkodę nie pozwalającą na zastosowanie powyższej metody.
W takim przypadku stosujemy metodę tyczenia ze środka prostą. W tym przypadku wystarczy dwóch obserwatorów i cztery tyczki. Po ustawieniu tyczek w punktach A i B obserwatorzy ustawiają się ze swoimi tyczkami tak, aby każdy z nich widział jednocześnie trzy tyczki: C,D, A, lub D, C, B. Obserwator 1 ustawia swoją tyczkę w przybliżeniu na prostej AB, a następnie cofa się o 3-5m od tyczki D i ustawia obserwatora C na prostej DB. Teraz obserwator 2 cofa się o 3-5m od tyczki 2 i ustawia obserwatora D na prostej CA. Czynności te obserwatorzy powtarzają tak długo, aż kierunki DB i CA pokryją się wzajemnie. Wtedy punkty A, B, C i D znajdą się w jednej płaszczyźnie pionowej. Dalsze punkty pośrednie w razie potrzeby wyznaczamy już metodą tyczenia w przód.
Jeżeli na przykład przy przejściu przez wzgórze nie można znaleźć pomiędzy punktami A i B takiego położenia punktów C i D, aby z każdego z nich były widoczne trzy punkty pozostałe, to stosujemy równoczesne tyczenie trzech punktów pośrednich. Punkt środkowy D powinien być tak dobrany, aby były z niego widoczne tyczki na wszystkich czterech pozostałych punktach. Natomiast z punktu E może być niewidoczny punkt B, a z punktu C - punkt A, lecz punkty E i C powinny być nawzajem widoczne.
Innym, bardzo często spotykanym w praktyce, zagadnieniem jest wyznaczenie w terenie prostych wzajemnie prostopadłych. Przyrządami służącymi do tyczenia kątów prostych i półpełnych są węgielnice. Są to niewielkie przyrządy trzymane podczas pomiaru w ręce lub do ustawiania na specjalnym pionie drążkowym. Ze względu na zastosowaną zasadę węgielnice dzielimy na:
a) przeziernikowe (dziś nie stosowane),
b) zwierciadlane (niepraktyczna, bo mało dokładna),
c) pryzmatyczne.
W Polsce najbardziej powszechne są właśnie węgielnice pryzmatyczne. Ich działanie opiera się o osiągnięciach fizyki optycznej, a mianowicie wykorzystane zostały prawa załamania i odbicia promienia świetlnego przechodzącego przez ośrodki o różnych gęstościach. Przejście takie zostało przedstawione na następnej stronie.
Bezpośredni pomiar długości polega na przykładaniu skomparowanej miary długości (przymiaru) wzdłuż przeznaczonego do pomiaru odcinka i na odczytaniu wyniku. W praktyce geodezyjnej stosowane są następujące przymiary długości:
a) Taśma stalowa (miernicza) – wstęga stalowa o długości 20, 30, 50m (najczęściej 20m), o szerokości 10-30mm, grubości 0,3-0,4mm, na końcach miedziane nakładki z kreskami oznaczającymi początek i koniec przymiaru, odstępy 1m są oznaczone mosiężnymi blaszkami z opisem metrów bieżących, co pół metra są blaszki mosiężne nieopisane, a odstępy decymetrowe oznaczone są otworkami na środku taśmy. Przy pomiarze taśmę naciągamy siłą równą 10kg.
B) Ruletki stalowe – wstęga stalowa lub parciana, w użyciu są najczęściej 20-30 metrowe, na całej długości naniesiony jest podział centymetrowy, a pierwszy decymetr ma też podział milimetrowy.
C) Łaty geodezyjne – przymiary sztywne, dziś już bardzo rzadko stosowane.
Przy pomiarze odcinka w terenie płaskim, po wytyczeniu prostej taśmę układa się wzdłuż mierzonej prostej zerem przy punkcie początkowym. Po naciągnięciu taśmy, pomiarowy idący z przodu (2) zaznacza szpilką koniec taśmy (wbijając ją w ziemię). Kolejne przyłożenia taśmy wykonuje się podobnie, ale pomiarowy idący z tyłu (1) zbiera szpilki wbite uprzednio przez pomiarowego 2. Kiedy pomiarowy 2 wbije ostatnią szpilkę z kompletu (jedenastą – wraz z kółkiem), wtedy pomiarowy 1 oddaje mu zebrane 10 szpilek. Oznacza to, że odmierzono odcinek 200m (jeżeli taśma ma 20m), a ostatnia szpilka rozpoczęła następną dwudziestkę. Gdy dojdziemy w ten sposób do punktu końcowego, pomiarowy 2 naciąga taśmę i przykłada ją do środka osadzonego tam znaku geodezyjnego. Kierownik pomiaru zapisuje wtedy liczbę przyłożeń taśmy i zapisuje długość ostatniego przyłożenia. Należy pamiętać, że pomiar długości wykonujemy dwukrotnie tam i z powrotem. Pomiar taki jest wykonany wtedy poprawnie, jeżeli spełniona jest równość:
Inaczej musimy postępować, gdy teren jest pochyły. Rozróżniamy dwa typy pomiaru w terenie pochyłym:
1) Redukcja za pochyleniem - mierzymy długość po terenie i kąt nachylenia terenu, a następnie obliczamy rzut odcinka na płaszczyznę poziomą. Stosujemy tę metodę wtedy, gdy spadek terenu jest jednostajny, bo możemy zamiast kąta pochylenia można wyznaczyć różnicę wysokości punktu początkowego i końcowego.
2) Metoda schodkowa – stosujemy ją, gdy pochylenie terenu jest nieregularne. Do pomiaru tą metodą potrzeba 3 trzech pomiarowych, a to dlatego, że obok dwóch naciągających taśmę musi być trzeci który sprawdza, czy taśma jest w poziomie. Gdy taśma naciągnięta jest poziomo rzutujemy jej koniec za pomocą pionu sznurkowego, i zaznaczamy ten punkt szpilką. Jeżeli teren jest bardzo pochyły to należy rzutować krótsze odcinki taśmy (5-10m).
Pomiar schodkowy należy wykonywać idąc w kierunku spadku.
Metoda domiarów prostokątnych lub inaczej metoda pomiaru szczegółów terenowych polega na pomiarze rzędnej i odciętej mierzonego szczegółu terenowego. Rzędna jest to miara od mierzonego punktu do rzutu prostokątnego tego szczegółu na . Odcięta jest to odległość rzutu szczegółu na osnowę od punktu osnowy, od którego wykonujemy pomiar.
W pracach geodezyjnych stosuje się obecnie najczęściej pięć niżej wymienionych zasadniczych metod pomiarów niwelacyjnych:
1. niwelacja geometryczna precyzyjna nazywana jest zwykle krótko niwelacją precyzyjną. Pomiary niwelacji precyzyjnej wchodzą w zakres geodezji wyższej. Wysokości wyznaczone na podstawie niwelacji precyzyjne podlegają odległości od geoidy, a poszczególne punkty tej niwelacji, utrwalone i zabezpieczone w terenie, stanowią osnowę niwelacyjną państwową, na której opieramy niwelację techniczną. Poza tym niwelacja precyzyjna dostarcza podstawowych materiałów do prac naukowo- badawczych dotyczących kształtu powierzchni Ziemi.
2. niwelacja geometryczna techniczna lub zwykła nazywana jest najczęściej niwelacją techniczną. Polega ona na wyznaczaniu różnic wysokości punktów na podstawie bezpośredniego pomiaru położenia poziomej osi celowej na pionowo ustawionych łatach niwelacyjnych z podziałem centymetrowym. Niwelacja ta dzieli się na dwa rodzaje pomiarów: niwelację techniczną ciągów i sieci reperów, której zadaniem jest wyznaczanie wysokości punktów stałych, stanowiących osnowę dla szczegółowych pomiarów wysokościowych oraz do realizacji projektów budowlanych i inżynieryjnych; oraz niwelację topograficzną , której celem jest wyznaczanie formy rzeźby i przekrojów terenu; możemy tu wyodrębnić następujące działy zagadnień: niwelacja podłużna, poprzeczna i terenowa.
3. niwelacja trygonometryczna polega na określaniu różnic wysokości punktów zarówno bliskich, jak i odległych na podstawie pomierzonego kąta pionowego i odległości. Różnice wysokości na danym stanowisku instrumentu mogą tu być duże w przeciwieństwie do niwelacji geometrycznej, gdzie różnice wysokości są małe- w zasięgu poziomu osi celowej niwelatora.
4. tachimetria ma podobne założenia jak niwelacja trygonometryczna, z tą różnicą, że stosuje się tu wzory uproszczone i optyczny pomiar odległości, co ogranicza zastosowanie metody do punktów tylko dostępnych i położonych w zasięgu dalmierza.
5. niwelacja barometryczna (fizyczna) opiera się na wykorzystaniu zależności różnicy ciśnień powietrza w poszczególnych punktach od różnicy ich wysokości.
6. niwelacja hydrostatyczna oparta jest na zasadzie naczyń połączonych. Do wykonywania pomiarów różnic wysokości stosuje się tu niwelatory hydrostatyczne różnych konstrukcji.
7. niwelacja GPS (Global Positioning System)- przy pomiarach GPS otrzymujemy trzy współrzędne punktu w układzie globalnym WGS’84. Pozwala to na wyliczenie wysokości danego punktu pod warunkiem, że znana jest odległość elipsoidy od geoidy. Metoda ta opiera się na 24 satelitach, krążących po 6 równomiernie rozmieszczonych, prawie kołowych orbitach. Otrzymane współrzędne punktu w układzie X, Y, Z należy przenieść do układu geodezyjnego.
8. metoda echosond jest wykorzystywana do badania dna basenów wodnych o głębokości przekraczającej 5 metrów.
Zasady niwelacji punktów rozproszonych Niwelacja punktów rozproszonych jest sposobem pomiaru rzeźby wykorzystywanym na terenach o niewielkich, lecz wyraźnie widocznych spadkach, a ponadto na obszarach mało przejrzystych (zabudowanych lub zarośniętych). W niwelacji punktów rozproszonych położenie sytuacyjne pikiety określane fest metodą biegunową w której domiary stanowią: odległość do pikiety mierzona dalmierzem kreskowym i kąt poziomy wyznaczany jako różnica odczytów limbusa dla kierunku do danej pikiety i kierunku orientacyjnego (na sąsiedni punkt osnowy pomiarowej). Niwelator użyty do pomiaru musi być zatem wyposażony w koło poziome i urządzenie odczytowe którym jest najczęściej mikroskop indeksowy lub skalowy. Wysokości pikiet są określane poprzez niwelację w przód na podstawie wysokości stanowiska niwelatora - Hst wysokości instrumentu - i oraz odczytu na łacie kreski środkowej - s.
Podczas pomiaru wysokościowego stanowiskami niwelatora są założone wcześniej punkty osnowy pomiarowej o znanym położeniu sytuacyjnym i wysokości H. Sama niwelacja punktów rozproszonych (pikiet) polega na racjonalnym doborze punktów charakterystycznych rzeźby terenu dla uzyskania możliwe wiernego modelu ukształtowania pionowego terenu. Punkty charakterystyczne popularnie zwane pikietami podlegają zdjęciu sytuacyjnemu i wysokościowemu za pomocą wyżej wymienionych metod. Prace kameralne w niwelacji punktów rozproszonych sprowadzają się do: obliczenia wysokości pikiet w dziennikach niwelacyjnych, naniesienia ich na mapę na podstawie domiarów biegunowych z jednoczesnym opisaniem wysokości naniesionych punktów, oraz interpolacji i wykreślenia warstwie dla terenów o naturalnej rzeźbie.
Niwelator - instrument umożliwiający przeprowadzanie pomiarów różnicy wysokości () pomiędzy punktami terenowymi. Po zgrubnym spoziomowaniu niwelatora (czyli doprowadzeniu jego osi głównej do położenia pionowego) w niwelatorach automatycznych oś celowa lunety przyjmuje położenie poziome. Przy wykorzystaniu , ustawionych pionowo na punktach terenowych, wykonywane są odczyty. Różnica odczytów z łat geodezyjnych określa różnicę wysokości między punktami terenowymi.
Teodolit - instrument geodezyjny przeznaczony do pomiaru oraz . Wyróżnia się teodolity optyczne oraz elektroniczne. W teodolitach optycznych zastosowane jest szklane (limbus) i koło pionowe z naniesionym podziałem kątowym, z którego obserwator wykonuje odczyt kierunku. W teodolitach elektronicznych odczyt kierunku jest wykonywany automatycznie.
Mapa: obraz terenu przedstawiony na płaszczyźnie w określonym odwzorowaniu i zmniejszeniu ilustrujący za pomocą umownych znaków graficznych i opisów przedmioty i zjawiska znajdujące się na powierzchni Ziemi, zachowuje elementy orientacji względem stron świata.
Skala mapy: stosunek odległości na mapie do odpowiadającej jej odległości w terenie.
Może ona być oznaczona na mapie jako:
MAPA ZASADNICZA wielkoskalowe opracowanie zawierające aktualne informacje o przestrzennym rozmieszczeniu obiektów ogólnogeograficznych a także elementach ewidencji gruntów i budynków oraz elementach sieci uzbrojenia terenu (podziemnych,naziemnych, nadziemnych).Mapa zasadnicza nazywana jest także Podstawową Mapą Kraju. MAPA TOPOGRAFICZNA rodzaj mapy ogólnogeograficznej wykonywana w dużych skalach ,prezentująca przestrzenne związki między określonymi zjawiskami geograficznymi. Na podstawie treści zawartych na tej mapie można dokonać charakterystyki regionu fizycznogeograficznego, państwa , kontynentu.
Opracowywana jest na podstawie zdjęć lotniczych i satelitarnych (w dużej rozdzielczości) oraz pomiarów terenowych. Pomiary te nawiązują do istniejącej osnowy geodezyjnej, to jest do sieci punktów (reperów), których położenie geograficzne i wysokość bezwzględna zostały dokładnie wyznaczone metodami geodezyjnymi.
Skala mapy topograficznej: Ze względu na skalę mapy topograficzne dzielą się na:
a. mapy wielkoskalowe(1:10 000 i 1:25 000)- wydawane dla niektórych obszarów, najczęściej miast. Mapy te przeznaczone są przede wszystkim do szczegółowego studiowania terenu i jego oceny, wykonywania pomiarów i obliczeń (dróg marszu, powierzchni wybranego obszaru itp.).
b. mapy średnioskalowe (1:50 000, 1:100 000 i 1:200 000)- wydawane są najczęściej w pełnym pokryciu dla całego terytorium Polski. Służą one przede wszystkim do planowania tras marszu lub przejazdu, są jednak mniej dokładne i mniej szczegółowe niż mapy wielkoskalowe.
c. mapy małoskalowe (1:500 000 i 1:1 000 000) -służą do ogólnego studiowania i oceny terenu na większych obszarach oraz wykonywania wyłącznie przybliżonych obliczeń.
MAPA EWIDENCYJNA mapa wielkoskalowa , której treść stanowią przestrzenne dane ewidencyjne (katastralne), może występować w tradycyjnej postaci analogowej lub w postaci numerycznej dostosowanej do technik komputerowych. Nazywana jest także mapą katastralną.
Azymut geograficzny - między północną częścią a danym kierunkiem poziomym. Jak każdy , liczony jest zgodnie z ruchem wskazówek zegara - od kierunku północy zdefiniowanego przez południk odniesienia, a jego wartość wyrażana jest
w mierze kątowej. Azymut geograficzny wyznaczany jest w terenie z użyciem . Różnica między azymutem geograficznym a to .
Azymut to zawarty między częścią odniesienia, a danym kierunkiem poziomym. Wartość azymutu liczy się zgodnie z ruchem wskazówek zegara i wyraża w . Azymut może służyć do orientacji w terenie i do orientowania .
niwelacja geometryczna polega na obliczeniu różnicy wysokości pomiędzy wybranymi punktami A, B na podstawie różnicy odległości pionowych: t, p danych punktów a zbudowaną ponad powierzchnią terenu płaszczyzną poziomą. Podstawowa zależność niwelacji geometrycznej: HAB = t - p
Niwelacja reperów jest pomiarem wysokościowym, którego celem jest utworzenie osnowy wysokościowej, a wiec wyznaczenie wysokości bezwzględnych stabilizowanych lub markowanych punktów, zwanych reperami, z dokładnością wymaganą dla danego rodzaju i klasy osnowy. Niwelacja geometryczna, techniczna jest wykorzystywana do pomiaru osnowy szczegółowej obejmującej sieci klas: III i IV oraz osnowy pomiarowej. W tabeli zestawiono na podstawie instrukcji technicznych G-2 i G-4 najważniejsze wymagania dokładnościowe dotyczące niwelacji reperów podczas zakładania wysokościowej osnowy szczegółowej i pomiarowej.
Geodezja – nazwa wprowadzona przez , pochodzi z języka greckiego geo - Ziemia, daiso - będę dzielił, zajmująca się ustalaniem wielkości i kształtu oraz określaniem położenia punktów na jej powierzchni. W Polsce wraz z tworzy dyscyplinę . Wynikiem prac i pomiarów terenowych w geodezji są oraz inne dokumenty o charakterze prawnym (np. podczas ).
Geoida- bryła, której powierzchnia w każdym miejscu jest prostopadła do pionu wyznaczonego przez siłę ciężkości. Geoida jest teoretyczną , na której potencjał jest stały, równy potencjałowi siły ciężkości na średnim poziomie otwartych i przedłużoną umownie pod powierzchnią .
Układ współrzędnych – przypisująca każdemu danej (w szczególności przestrzeni dwuwymiarowej – , powierzchni itp.) () zwanych współrzędnymi punktu.
niwelacja geometryczna polega na obliczeniu różnicy wysokości pomiędzy wybranymi punktami A, B na podstawie różnicy odległości pionowych: t, p danych punktów a zbudowaną ponad powierzchnią terenu płaszczyzną poziomą. ...