Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Stop
cyberprzemocy
– scenariusz zajęć edukacyjnych
Podręcznik dla nauczycieli
szkół gimnazjalnych
Akcja „Stop Cyberprzemocy” prowadzona jest w ramach ogólnopolskiej kampanii
społecznej „Dziecko w Sieci” przez Fundację Dzieci Niczyje oraz Fundację Grupy TP.
Akcja jest elementem programu Komisji Europejskiej „Safer Internet Plus”
Koncepcja oraz opracowanie merytoryczne:
Łukasz Wojtasik
Konsultacje merytoryczno-metodyczne:
Julia Barlińska
Opracowanie graiczne:
Studio Lokal
© FDN 2008
Stop Cyberprzemocy
Wraz z rozwojem mediów elektronicznych oraz wzrostem ich popu-
larności obserwujemy wśród dzieci i młodzieży wrastającą skalę tzw.
cyberprzemocy, czyli przemocy z użyciem Internetu oraz telefonów
komórkowych.
Z badań przeprowadzonych w Polsce w 2007 roku wynika, że różnych
form przemocy w Sieci doświadcza ponad połowa młodych internau-
tów. Wysoką skalę i wagę problemu potwierdzają też coraz częstsze
doniesienia medialne o tego typu zdarzeniach.
Dzieci często podejmują działania określane mianem cyberprzemocy
nie mając świadomości możliwych konsekwencji. Tymczasem specyika
mediów elektronicznych sprawia, że intensywność i zasięg doznawa-
nej przez oiary krzywdy przekracza czasami ich możliwości poradze-
nia sobie z taką, nawet pozornie błahą, sytuacją i może prowadzić to
prawdziwej tragedii.
Zapobieganie cyberprzemocy wymaga uświadomienia najmłodszym, na
czym polega ten problem i jakie może mieć konsekwencje zarówno
dla oiary jak i sprawcy. Dzieci muszą też wiedzieć jak się zachować w
sytuacji doświadczania przemocy w Sieci, gdzie szukać pomocy.
Niniejsza propozycja edukacyjna opracowana została w ramach kam-
panii „Dziecko w Sieci”. Film edukacyjny oraz scenariusze zajęć lek-
cyjnych będą pomocne nauczycielom w przeprowadzeniu zajęć po-
święconych problemowi cyberprzemocy.
W dalszej części:
●
O problemie przemocy rówieśniczej w Sieci. (str. 2)
●
Z doświadczeń Helpline.org.pl (str. 4)
●
Charakterystyka zajęć „Stop Cyberprzemocy” (str. 6)
●
Scenariusz zajęć „Stop Cyberprzemocy” (str. 9)
1
O problemie
przemocy rówieśniczej w Sieci
Czym jest cyberprzemoc?
Cyberprzemoc (ang.
cyberbullying
) zdeiniować można najkrócej jako
przemoc z użyciem technologii informacyjnych i komunikacyjnych
.
Najczęściej terminu tego używa się w odniesieniu przemocy rówieśni-
czej z użyciem telefonów komórkowych lub Internetu.
Podstawowe formy cyberprzemocy to:
●
nękanie, straszenie, szantażowanie z użyciem Sieci,
●
rejestrowanie niechcianych zdjęć i ilmów,
●
publikowanie w Internecie lub rozsyłanie przy użyciu telefonu
komórkowego ośmieszających, kompromitujących informacji, zdjęć,
●
podszywanie się w Sieci pod rówieśników.
Do działań określanych mianem cyberprzemocy wykorzystywane są
m.in: poczta elektroniczna, czaty, komunikatory, strony internetowe,
blogi, serwisy społecznościowe, grupy dyskusyjne, telefony komórko-
we, serwisy SMS i MMS.
Wraz z intensywnym rozwojem Internetu i telefonii komórkowej cyber-
przemoc jest coraz bardziej powszechna wśród dzieci i młodzieży.
Cyberprzemoc a „tradycyjna” przemoc rówieśnicza
Cyberprzemoc, w odróżnieniu od „tradycyjnej” przemocy (ang
bully
-
ing
), charakteryzuje wysoki poziom anonimowości sprawcy. Ponadto na
znaczeniu traci klasycznie rozumiana „siła”, mierzona cechami izycznymi
czy społecznymi, a atutem sprawcy staje się umiejętność wykorzystywa-
nia możliwości, jakie dają nowe technologie informacyjne i komunikacyj-
ne. Charakterystyczna dla cyberbullingu szybkość rozpowszechniania ma-
teriałów kierowanych przeciwko oierze oraz ich powszechna dostępność
w Sieci sprawiają, że jest to zjawisko szczególnie niebezpieczne. Kompro-
mitujące zdjęcia, ilmy czy informacje potraią zrobić w Internecie bardzo
szybką „karierę” a ich usunięcie jest często praktycznie nie możliwe.
Istotną cechą cyberprzemocy jest również szeroki repertuar form krzyw-
dzenia, poszerzający się z dnia na dzień wraz z rozwojem oferty serwisów
internetowych i telefonii komórkowej. Ponadto zjawisko to jest mniej
kontrolowane przez rodziców, czy nauczycieli niż „klasyczna” przemoc,
2
O problemie przemocy rówieśniczej w Sieci
gdyż działania sprawcy są trudniejsze do zaobserwowania. Przeszkodą w
przeciwdziałaniu cyberprzemocy przez dorosłych jest słaba znajomość
specyiki mediów elektronicznych oraz bagatelizowanie problemu.
Skala problemu – badania
W styczniu 2007 roku w ramach kampanii „Dziecko w Sieci” przeprowa-
dzone zostały pierwsze w Polsce badania poświęcone problemowi cyber-
bullyingu*, Miały one na celu ustalenie skali i specyiki problemu wśród
dzieci i młodzieży w Polsce. Badani – 891 internautów w wieku 12 – 17 lat
– byli pytani o doświadczanie następujących sytuacji:
● Przemoc werbalna w Sieci (wulgarne wyzywanie, poniżanie, ośmie-
szanie, straszenie, szantaż)
● Rejestrowanie ilmów i zdjęć wbrew woli dziecka
● Publikowanie w Sieci ilmów, zdjęć i informacji ośmieszających dziecko
● Podszywanie się w Sieci pod dziecko
Młodzi internauci byli również pytani o ich odczucia i reakcję w danej
sytuacji oraz o określenie sprawcy zdarzenia.
Najważniejsze ustalenia badawcze:
●
Co drugi młody internauta
(52%) miał do czynienia z przemocą wer-
balną w Internecie lub poprzez telefon komórkowy.
●
47% dzieci
doświadczyło wulgarnego wyzywania;
21%
, poniżania,
ośmieszania i upokarzania;
16%
straszenia i szantażowana.
●
29%
zgłasza, że ktoś w Sieci podawał się za nie wbrew ich woli.
●
Ponad połowa
(57%) internautów w wieku 12-17 była przynajmniej
raz obiektem zdjęć lub ilmów wykonanych wbrew ich woli.
●
14% dzieci
zgłasza przypadki rozpowszechniania za pośrednictwem
Internetu lub GSM kompromitujących je materiałów.
● Akty cyberprzemocy często powodują u oiar
irytację, lęk i zawsty-
dzenie.
● Dzieci za zwyczaj
nie informują nikogo
o doświadczanej przemocy.
Pełny raport z badań: www.dzieckowsieci.pl
* „Przemoc rówieśnicza a media elektroniczne” FDN/Gemius S.A., styczeń 2007, N=891, dzieci w wieku 12-17 lat
3