Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
1. Obliczyć i narysować pasowanie
Narysować rozkład pól tolerancji oraz obliczyć parametry pasowania i podać jego rodzaj, jeżeli wiadomo: N=100mm, T0=30mm, TW=20mm, EI=0, es=-10mm
N- wymiar nominalny, O-linia zerowa, ES- odchyłka górna otworu, EI- dolna, es-górna wałka, ei- dolna, T0-tolerancja otworu, TW-tol. wałka, A-wymiar graniczny dolny, B-wym.gr.górny, Lmax-luz maksymalny, Lmin-mn, T-tolerancja pasowania.
T0=ES-EI, TW=es-ei, A0=N+EI, AW=N+ei, B0/w=N+ES, Lmax=ES-ei, Lmin=EI-es, T=T0-TW, T=Lmax-Lmin, T=Wmax-Wmin, L/Wsr=0,5(Lmax+Lmin)
Gdzie W to wcisk
Pasowanie luźne Lmax>0, Lmin>0 (A-H, a-h), Pasowanie mieszane Lmax>0, Lmin<0 (J-N,P, j-n,p), Pasowanie cisnae Lmax<0, Lmin<0 (N-Z,n-z)
Pasowanie określa charakter współpracy wałka z otworem, zależy jedynie od róznicy ich wymiarów przed połączeniem, obrazem pasowania jest skojarzenie dwóch pól tolerancji- otworu i wałka
Lmax=-Wmin, Lmin=-Wmax
Zasada stałego otworu- kojarzenie tolerancji wałka z tolerancją otworu, którego dolna odchyłka jest równa zero EI=0.Taki otwór oznacza się H
Zasada stałego wałka- kojarzenie tolerancji otworu z tolerancją wałka którego górna odchyłka jest równa 0 es=0. Taki wałek oznaczmy h
à Dane:
ES=T0+EI=30, ei=es-Tw=-30, Ao=N+EI=100, Bo=N+ES=100,03mm, Aw=N+ei=99,97mm, Bw=N+es=99,99mm, Lmax=ES-ei=60, Lmin=EI-es=10, T=To+Tw=50
Jest to pasowanie luźne wg stałego otworu Lmax > 0 ; Lmin > 0
Pasowanie : - luźne Lmax>0; Lmin>0 (A÷H, a÷h)
- mieszane Lmax>0; Lmin<0 (J÷N(p), j÷n(p))
- ciasne Lmax<0; Lmin<0 (N÷Z, n÷z)
2. Sposoby spawania
- gazowe – stosowane do łączenia cienkich blach
- łukowe – najczęściej stosowane, źródłem ciepła jest łuk elektryczny powstający między elektrodą a łączonym elementem
- atomowe – łączenie części ze stali wysokostopowych, żaroodpornych itp. Oraz napawanie części stopami twardymi
- plazmowe – do łączenia grubych blach (5 – 20mm) bez przygotowania brzegów jak i do łączenia cienkich blach (0,01mm)
- elektronowe – umożliwiające łączenie materiałów o różnych właściwościach (aluminium – srebro) i różnych grubościach
- laserowe
tworzyw termoplastycznych – w strumieniu gorącego powietrza
3. Narysować połączenie wpustowe i wielowypustowi
Wpustowe:
Połączenia wpustowe służą do osadzania na wale różnych części maszyn (kół zębatych, pasowych). Na wale i otworze wykonane są odpowiednie rowki, w które wprowadzony jest wpust. Zadaniem wpustu jest przenoszenie momentu obrotowego z wału na współpracującą część.
Materiały na wpusty: Rm ³500MPa – 45, St5, St6
Rodzaje wpustów: pryzmatyczne, czółenkowe, czopkowe symetryczne, niesymetryczne.
Tolerancja rowków:
Wałek
Piasta
Luźne
Mieszane N9/h9
Ciasne
D10/h9, F9/h9, H9,h9
Js9/h9
N9/h9, P9/h9
Wielowypustowe:
Połączenie bezpośrednie, na czopie wału są wykonane występy (wypusty) współpracujące z odpowiednimi rowkami w piaście.
Zalety: połączenie krótsze jak w połączeniu wpustami, dokładniejsze osiowania, zmniejszenie nacisków jednostkowych, zmniejszenie oporów tarcia.
Rodzaje osiowania: na zewnątrz średnicy, na wew. Średnicy, na bokach wypustu.
4. Rozkład ciśnień w łożysku ślizgowym (osiowe i poprzeczne)
Rozkład nacisków (ciśnienia) w łożysku ślizgowym
b-kąt opasania
a-kąt pomiędzy kierunkiem obciążenia, a początkiem klina smarnego
f-kąt określający miejsce najmniejszej grubości warstewki olejowej
q(teta)-współrzędna kątowa mierzona w kierunku obrotów
qa(teta a)- współrzędna kątowa mierzona od linii środków czopa i panewki do początku klina smarnego
Qpmax- kąt określający miejsce maksymalnego ciśnienia
Qpo- kąt określający koniec klina smarnego
5. Przekładnia pasowa (rozkład naprężeń w ruchu i spoczynku)
PRZEKŁADNIAMI mechanicznymi nazywamy mechanizmy służące do przenoszenia energii co zazwyczaj połączone jest ze zmianą prędkości obrotowej i odpowiednimi zmianami sił i momentów.
RYSUNEK NAPRĘŻENIA W PASIE I ROZKŁAD SIŁ
D1-koło napędzające
D2- koło napędzane
S1=S2*emf1
S1-S2=T- siła użyteczna
Przekładnie pasowe
Zalety: płynność ruchu, cichobieżność, zdolność łagodzenia drgań, możliwość ustawienia osi w dowolny sposób, mała wrażliwość na dokładność wykonania.
Wady: duże wymiary, niestałość, przełożenia, wrażliwość pasa na szkodliwe działanie otoczenia
Materiały na pasy: skóra, guma z tkaniną bawełnianą, bawełniany, wełniany, mas polimerowy.
6. Rodzaje uszkodzeń zębów
-rysy hartownicze –pęknięcia
-uszkodzenia interferencyjne –występują przy nadmiernym nacisku pomiędzy stopą a głową
-odpryski – są inicjowane przez rysy i pęknięcia w utwardzonej warstwie
-wytarcia i wydarcia- są wynikiem obecności twardych zanieczyszczeń pomiędzy zębami
-zatarcie i przegrzanie – powstaje przy zaniku smaru i metalicznym styku zęba
-pitting- ma postać piramidkowych ubytków na powierzchniach bocznych jest inicjowany przez pęknięcia w które wszedł olej
-zgniot i złamanie – uszkodzenie nieutwardzonych zębów o zbyt małej granicy plastyczności
7. Metody kształtowania wałów (wpływ karbów i sposoby łagodzenia)
Kształtowanie powierzchni swobodnych przeprowadzamy po ukształtowaniu powierzchni roboczych, czyli czopów-należy uwzględnić aby d1/d2 <=1,2 , natomiast czopy należy kształtować według zaleceń normy.
Gładkość powierzchni
1.czopów końcowych :Rz=2,5-0,32mm
2.powieszchni swobodnych : wały wolno obrotowe i średnio bieżne (Rz=10-5mm), wysokoobrotowe ( Rz=2,5mm)
Tolerancje – powierzchnie swobodne wykonujemy w tolerancji warsztatowej IT14 (h14) przy dużych obrotach IT12 do IT10
Uwzględnianie wpustu:
1.Jeżeli obciążenie jest w przybliżeniu statyczne wystarczy, by moment bezwładności przekroju z rowkiem był nie mniejszy od momentu bezwładności zarysu teoretycznego.
2.Gdy wał pracuje w zmiennym cyklu obciążenia przy niewielkim udziale momentu skręcającego moment bezwładności koła wpisanego winien być nie mniejszy niż teoretyczny
3.Gdy występuje duży udział momentu skręcającego moment bezwładności koła współśrodkowego z przekrojem poprzecznym wału, stycznego zewnętrznie do dna rowka pod wpust winien być nie mniejszy od teoretycznej
a) Należy dążyć do łagodnego kształtowania przejść stosując np. stożki przejściowe zamiast odsadzeń
b) Jeżeli łukowe odsadzenie jest konieczne starać się o możliwie duży promień przejściowy
c) Zaleca się wyrównywanie współczynników bezpieczeństwa prowadzące do uzyskania najlepszej konstrukcji
d) Gładkość powierzchni jest czynnikiem istotnie wpływającym na podwyższenie wytrzymałości zmęczeniowej
e) Należy pamiętać ze powłoki ochronne z metali o małej wytrzymałości mogą być źródłem pierwszych pęknięć zmęczeniowych
f) Zwiększenie wytrzymałości zmęczeniowej można uzyskać przez wytwarzanie na powierzchni elementu odpowiednich napięć wstępnych
g) Często działanie karbu można zastąpić stosując dodatkowe karby odciążające /karby powodują spiętrzenie naprężeń/
8. Czym różni się klin od wpustu
Wpust
Wpust: przenoszą moment skręcający, dobre osiowanie współpracujących części.
Klin: niewielki moment skręcający
- stosowane przy minimalnych wymaganiach co do współosiowości
- nierównomierny rozkład naprężeń
- niekorzystny …
- skośne ustawienie osadzonej części
- trudności z dopasowaniem klina
- stosowany przy małych prędkościach obrotowych
9. Narysować ułożyskowanie wału uniemożliwiające jego osiowe przesunięcie
10. Łożysko ślizgowe (hydrodynamiczne, h-statyczne, rozkład ciśnień)
Tarcie płynne – można uzyskać na zasadzie h-statycznej lub h-dynamicznej poprzez:
a) klin smarny
b) efekt wciskania smaru
Realizacja klina smarnego wymaga spełnienia 3 warunków:
- istnienia prędkości poślizgu większej od prędkości granicznej
- spełnienia warunku geometrycznego tzn. istnienia pomiędzy ślizgającymi się po sobie powierzchni, przestrzeni zwężającej się w kierunku ruchu
- ciągłego dostarczania do tej powierzchni wystarczającej ilości smaru
Realizacja tarcia płynnego na zasadzie „efekt wciskania smaru”:
- istnienie odpowiedniej wartości składowej, prędkości ruchu czopa w kierunku normalnym do powierzchni nośnych
- istnienie możliwie silnego dławienia smaru na wypływie z łożyska
- ciągłego dostarczania wystarczającej ilości smaru na miejsce wyciśniętego z łożyska
Zasada hydrostatyczna: gdy istnieje trudność w uzyskaniu tarcia płynnego na zasadzie hydrodynamicznej, ze względu na niemożność spełnienia któregoś z podstawowych warunków.
Ciśnienie w warstwie smaru oddzielającej czop od panewki wywołujemy przez pompowanie smaru pompą znajdującą się poza łożyskiem. Ciśnienie i wydatek pompy dobieramy tak, aby siła wypadkowa ciśnienia i w warstwie smaru równoważyła obciążenie łożyska.
Łożysko h-dynamiczne – musi istnieć odpowiednia prędkość
Łożysko h-statyczne – smar pompowany jest przez pompę znajdującą się na zewnątrz łożyska
11. Narysować osadzenie na wale koła zębatego
12. Rysunek sprzęgła oponowego
13. Materiały łożyskowe (ślizgowe, toczne, z czego rolki?)
Materiały łożyskowe powinny spełniać następujące cechy:
1.Dobra odkształcalność.
2.Odporność na zatarcia.
3.Wytrzymałość na naciski.
4.Wytrzymałość zmęczeniowa.
5.Odporność na korozję.
6.Dobre przewodnictwo ciepła.
7.Odpowiednią rozszerzalność cieplną.
8.Korzystna struktura materiału (niskie μ)
9.Dodra obrabialność.
10.Niska cena.
Łożyska ślizgowe: białe metale ołowiowe (Ł16), cynowe (babbit, Ł83), stopy kadmowe, aluminiowe, brązy ołowiowe (B1032), brązy cynowe
Łożyska toczne: pierścienie i elementy toczne wykonuje się z ŁH15, ŁH15SG, koszyczki – z blach (metodą tłoczenia) – ze stali, brązu, mosiądzu, tworzyw sztucznych.
14. Wypisać kąty w gwintach pod względem samohamowności i sprawności
Sprawność:
Największą sprawność ma gwint trapezowy niesymetryczny, trapezowy symetryczny, okrągły, metryczny.
Największą samohamowność ma gwint metryczny a najmniejszą trapezowy niesymetryczny.
g £ r’ – warunek samohamowności
15. Sprzęgło dopuszczające niewspółosiowość (oldhama, zębate) (to samo co nizej: sprzęgło zębate dwurzędowe)
16. Sprzęgło zębate dwurzędowe
17. Rodzaje elementów tocznych w łożyskach (co to jest powierzchnia styku)
Elementy toczne: kilki, wałeczki, igiełki, baryłki, stożki
Powierzchnia styku – w łożyskach występują 2 rodzaje styku: punktowe lub liniowe elementów tocznych z bieżniami, w czasie pracy łożyska występują bardzo duże naciski jednostkowe, a pod ich wpływem – znaczne naprężenia tzw. stykowe.
18. Do czego służy krzywa Woltera (wykres Woltera i Schmita)
Wykres Wöhlera buduje się dla sprawdzenia naprężeń powodujących zniszczenie w funkcji liczby cykli. Wytrzymałość zmęczeniową (granicę zmęczenia) wyznacza się na podstawie badań określonej liczby próbek wzorcowych, obciążonych naprężeniem sa i naprężeniem średnim sm o różnych wartościach, aż do ich zniszczenia przy licznie cykli Nc lub do czasu przekroczenia umownej liczby cykli Na. Otrzymane punkty nanosimy na wykres, po ich połączeniu dostajemy wykres.
Zk- obszar wytrzymałości zmęczeniowej przy małej ilości cykli
Zo- obszar wytrzymałości zm. przy ograniczonej ilości cykli
Zz- obszar wytrzymałości zm. przy nieograniczonej ilości cykli
Sposoby obliczenia współczynnika w poszczególnych obszarach:
1.Nc<104-obszar obciążeń statycznych d=Re/smax
2.104<Nc<107 – obszar wytrzymałości ograniczonej dz=Zo/smax (Zo-wyznaczone doświadczalnie lub obliczone Zo=Zg(107/Nc)^V)
3.Nc>107 – obszar wytrzymałości nieograniczonej d=Zg/smax
Liczba całkowita cykli Nc=n(1/min)*60*h(ilość godzin)*z(liczba zmian)*D(dni)*l(lat)
sm=(smax+s...