Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
INTUICJE
GEOMETRYCZNE
Scenariusze zajęć
PROGRAM AUTORSKI
OPRACOWANIE
URSZULA FRĄSZCZAK
,,OBRAZ MALOWANY WEŁNĄ’’
Cel: zapoznanie z pojęciem linii i bryły oraz ich możliwościami konstrukcyjnymi w procesie tworzenia;
Dziecko:
- wie, że naszą rzeczywistość tworzy układ linii i brył;
- wie, że połączenie linii ze sobą tworzy bryłę, która zamyka pewną przestrzeń;
Pomoce: kolorowe tasiemki, wełna, sznurek, figury i bryły geometryczne;
Przebieg:
- na dywanie zgromadzono pudełka tekturowe – rozmowa na temat ich wielkości, kształtu, pojemności; składanie i rozkładanie pudełek przez dzieci;
- zabawa ,, Czarodziejski worek’’ – wewnątrz worka ukryte figury geometryczne płaskie; zadaniem dziecka jest określenie za pomocą dotyku kształtu i wielkości wyjętej z worka figury geometrycznej;
- pokaz brył geometrycznych- kula, stożek, ostrosłup ( bez konieczności nazywania ); wskazywanie podobieństw i różnic z figurami płaskimi, liczenie krawędzi (linii) tworzących bryłę, porównywanie z liczbą linii występujących w figurze płaskiej;
- zadanie do wykonania w ogrodzie przedszkolnym – odtwarzanie przez dzieci brył z wykorzystaniem różnych materiałów (kolorowa wełna, sznurek, tasiemki)- tworzenie obrazu snując nitki wokół znajdujących się w ogrodzie ławek, drzew, krzewów,itd..dzieci wykonują rysunek przestrzenny indywidualnie lub w małych zespołach, odszukują znane figury geometryczne płaskie w powstałym obrazie, wymyślają tytuł dla wykonanego przez siebie obrazu.
,, POZNAJEMY KULĘ”
Cel: wyodrębnianie kształtu z cech przedmiotów i odpowiednie określanie go, np. okrągły ; zapoznanie z pojęciem ,,kula’’;
Dziecko: wyodrębnia i nazywa kształt przedmiotów; poprawnie używa pojęcia ,,kula’’;
Pomoce: piłka, przedmioty do segregowania (piłki, koraliki różnej wielkości, gruszka gumowa, klocki o różnym kształcie), koło wycięte z tektury, przedmioty do zabawy ,,kula czy koło?’’;
Przebieg:
- nauczyciel prezentuje piłkę i pyta:,, Jaki kształt ma piłka?’’; wyjaśnienie: piłka to kula czyli taka figura, która toczy się jednakowo we wszystkie strony;
- wyjmowanie z kosza i segregowanie przedmiotów na kule i ,,nie kule’’- głośne uzasadnianie swojej decyzji;
- wyjaśnienie różnicy między kołem a kulą- przyłożenie obu figur do tablicy (płaskiej i przestrzennej) ; koło jest płaskie bo dokładnie przylega do tablicy, kula wypukła – odstaje od tablicy;
- zabawa z piłką,, Zaganianie świnki’’;
- zabawa ,,kula czy koło?’’ – w woreczku umieszczone różne przedmioty (np. koralik, mała piłka, tekturowe koło, jabłko, cebula, owalny klocek, klocek w kształcie koła, itp.); dziecko bada dotykiem jeden z przedmiotów i próbuje określić: co to za przedmiot i jaki ma kształt (koło, kula, kształt podobny do koła, kształt podobny do kuli);
,,POZNAJEMY FIGURY PRZESTRZENNE’’
Cel: manipulowanie, różnicowanie, porównywanie i segregowanie figur geometrycznych płaskich i przestrzennych; tworzenie układów przestrzennych z wykorzystaniem klocków sześciennych;
Dziecko: manipuluje, różnicuje, porównuje i segreguje figury geometryczne płaskie i przestrzenne;
Pomoce: zestaw figur geometrycznych płaskich, różne modele sześcianów rozmieszczone w sali, sześcian do demonstracji, model kwadratu (wielkość równa ściance sześcianu do demonstracji), rysunek kwadratu i sześcianu, skakanki (jedna dla piątki dzieci), CD z muzyką do tańca, kilka kompletów klocków sześciennych, wzory do układania kompozycji z sześcianów;
Przebieg:
- dzieci siedzą przed zasłoniętą tablicą a nauczyciel opowiada: ,,Pewien chłopiec bawił się kolorowymi kartonikami i ułożył z nich taki wzór:
jedno koło- zrób głowę,
jeden kwadrat – zrób brzuszek,
cztery duże prostokąty- będą ręce i nogi,
kapelusz zrób trójkątny.
Trzeba jeszcze zrobić butki
z prostokątów małych,
no i proszę- już pajacyk
zrobiony jest cały.
Odsłonięcie tablicy i określanie z jakich figur składa się pajac;
- każde dziecko układa pajaca z figur geometrycznych płaskich, przelicza poszczególne figury i określa ich kształt;
- nauczyciel demonstruje sześcian- dzieci określają podobieństwa i różnice pomiędzy kwadratem a sześcianem: liczba wierzchołków, kształt ścian sześcianu, jego przestrzenność;
- po przeliczeniu ścian nauczyciel podaje nazwę: to jest sześcian, ponieważ ma sześć ścian, każda ściana ma kształt kwadratu;
- dzieci dobierają się parami, każdy zespół wyszukuje w Sali jeden sześcian i wraca przed tablicę- prezentacja figur;
- ,,Układamy figury’’- zabawa ruchowa; dzieci dobierają się po pięcioro, każdy zespół otrzymuje skakankę; trzymają ją wszystkie dzieci z zespołu- taniec w małych kołach przy muzyce; gdy muzyka milknie dzieci układają ze skakanki jedną figurę geometryczną, której nazwę podaje nauczyciel; pytanie: ,,Czy można ze skakanki ułożyć sześcian? Dlaczego nie?’’;
- każdy zespół otrzymuje jeden komplet klocków sześciennych; nauczyciel demonstruje plansze i mówi: ,,Z kwadratów można ułożyć różne wzory. Czy z sześcianów także da się je ułożyć? Spróbujcie. Niech każda grupa wspólnie ułoży z klocków jeden z gotowych wzorów’’.
,,POZNAJEMY KOŁO’’
Cel: wyodrębnianie kształtu z cech przedmiotów i odpowiednie określanie go, np. okrągły;
Dziecko: poprawnie używa pojęcia ,,koło’’;
Pomoce: pacynka- Gapcio, zabawka- konik, wózek zrobiony z pudełka bez jednego koła, figury geometryczne na tablicę, szarfy, figury geometryczne rozmieszczone w Sali, kartony do pracy indywidualnej, kolorowe kredki;
Przebieg:
- na stoliku stoi wózek bez jednego koła ze sznurkiem (lejcami) i zaprzężonym konikiem- zabawką; nauczyciel manipuluje Gaptusiem i mówi: ,,To wesoły konik, z pudełeczka wóz, będziesz mnie koniku, na wycieczkę wiózł! Konik ze zdziwienia robi wielkie oczy: Gapciu! Jakże taki wóz się będzie toczył?’’;
- dzieci tłumaczą Gaptusiowi jego błąd i postanawiają poszukać koła;
- nauczyciel pokazuje różne figury i przypina na tablicę: owal, półkole, ośmiokąt, koło bardzo duże i bardzo małe- omawianie i określanie, czy nadają się do wozu;
- nauczyciel odsłania zakrytą część tablicy- owale, półkola, koło odpowiedniej wielkości- wybieranie do wozu;
- zabawa ruchowa- bieg, na sygnał szukanie koła takiego koloru jak szarfa dziecka;
- każde dziecko ma kartkę z figurami geometrycznymi (owal, półkole, koła różnej wielkości)- odszukanie kół i pokolorowanie;
- wybrane dziecko montuje koło do wozu Gapcia.
,,GDZIE JEST KWADRAT ?’’
Cel: wyodrębnianie kształtu z cech przedmiotów i odpowiednie określanie go, np. kwadratowy;
Dziecko: wyodrębnia i nazywa kształt przedmiotów; różnicuje i porównuje figury geometryczne;
Pomoce: pacynka- Gaptuś, figury geometryczne na tablicę, laski i wstążki do zabawy, kartki do pracy indywidualnej, kredki;
Przebieg:
- dzieci siedzą przed tablicą; pojawia się Gaptuś, ale nie zauważa ich i mówi do siebie:,, Gdzie on jest? Może tu?’’ – zagląda w różne kąty wyraźnie czegoś szukając; dzieci witają pacynkę i pytają czego szuka; ,, Mama powiedziała, że on na pewno tu jest. To taka dziwna figura:
,,bo nie wiadomo, gdzie dół, gdzie góra.
Do góry głową, czy na dół głową
zawsze wygląda jednakowo.
Ma cztery równe kąty, ma cztery równe boki,
tak samo długi jest, jak szeroki’’.
N- ,,Ty chyba szukasz figury geometrycznej?’’
G- ,,Tak, ale zapomniałem jak ona się nazywa. Wiem tylko, jak wygląda: ma cztery równe kąty, cztery równe boki, tak samo długi jest jak szeroki’’.
N- ,,Spróbujemy ci pomóc, ty, Gaptusiu, usiądź i odpocznij, a my postaramy się odszukać tę figurę geometryczną’’;
- nauczyciel odsłania tablicę z figurami geometrycznymi, wskazuje kolejno figury i pyta:,, Czy takiej figury szukał Gapcio?, Po czym ją poznałeś?’’- odkładanie figur, które nie są czworokątami;
- gdy na tablicy zostaje kwadrat i prostokąt nauczyciel proponuje, aby zmierzyć długość ich boków- przypomina, że szukana figura ma cztery równe, tak samo długie boki;
- dzieci za pomocą tasiemki mierzą boki figur, odkładają prostokąt; Gapcio dziękuje za odszukanie figury i przypomina sobie jej nazwę-kwadrat;
- zabawa ruchowa- dzieci tworzą zespoły czteroosobowe, każdy zespół otrzymuje laski lub wstążki; bieg, na sygnał każdy zespół układa na podłodze kwadrat z otrzymanych przyborów (szarf lub wstążek); zmiana przyborów;
- dzieci siedzą, nauczyciel mówi:,, Gaptuś mówił wam, że : ,,kwadrat – to dziwna jest figura, bo nie wiadomo…’’- wybrane dziecko odwraca kwadrat- zawsze wygląda jednakowo; wyszukiwanie kwadratów wśród mozaiki geometrycznej, oglądanie, manipulacja;
- nauczyciel mówi: ,,Gaptuś nie mógł odszukać kwadratu, ale wy z pewnością go odszukacie. Każdy z was otrzyma kartkę z rysunkiem, trzeba na niej wyszukać kwadraty i pokolorować je’’- praca przy stolikach.
,,JAKI JEST PROSTOKĄT?,,
Cel: wyodrębnianie kształtu z cech przedmiotów i odpowiednie określanie go, np. prostokątny;
Dziecko: wyodrębnia i nazywa kształt przedmiotów; różnicuje i porównuje figury geometryczne;
Pomoce: dwa woreczki z figurami geometrycznymi (w jednym koła i kwadraty, w drugim prostokąty), rysunki figur geometrycznych: 1 prostokąt, 3 koła, 2 kwadraty – różnej wielkości (wielkość niektórych rysunków identyczna z wielkością klocków w woreczkach), patyczek- miarka, paski papieru do zabawy ruchowej, kartki do pracy indywidualnej, kredki.
Przebieg:
- Na tablicy umieszczone rysunki: 1 prostokąt (tymczasowo zakryty) , 3 koła, 2 kwadraty różnej wielkości; dzieci kolejno badają dotykiem klocki ukryte w worku (worek tylko z kołami i kwadratami), a po wyjęciu ,,przymierzają’’ do odpowiednich rysunków na tablicy;
- drugi worek z prostokątami- wybrane dziecko bada kształt, przymierza do kwadratu na tablicy, określa cechy charakterystyczne, mierzy boki patykiem zaznaczając wymiary pisakiem;
- odkrycie prostokąta na tablicy, porównanie z figurą wyjętą z worka- wyjaśnienie nauczyciela: figura, która ma dwa boki krótkie i dwa boki długie to prostokąt;
- zabawa ruchowa: każde dziecko otrzymuje dwa paski papieru- długi i krótki; bieg, na hasło: prostokąt-dobieranie się parami i układanie prostokątów;
- praca indywidualna przy stolikach- każde dziecko otrzymuje kartkę z niepełnymi rysunkami prostokątów różnej wielkości i o różnym położeniu- łączenie ze sobą kropek bez odwracania kartki.
,,TRÓJKĄTNY KAPELUSZ PAJACYKA’’
Cel: wyodrębnianie kształtu z cech przedmiotów i odpowiednie określanie go, np. trójkątny;
Dziecko: wyodrębnia i nazywa kształt przedmiotów; różnicuje i porównuje figury geometryczne;
Pomoce: elementy mozaiki geometrycznej do ułożenia sylwety pajacyka, ilustracje do treści wiersza D. Wawiłow pt. ,,Trójkątna bajka’’, kartki do pracy indywidualnej, kredki.
Przebieg:
- nauczyciel recytuje wiersz:
,,Przedszkolaczek Jacek to majster nie- lada…
Popatrzcie, jak sprawnie mozaikę układa…
Jedno koło, jeden kwadrat, cztery prostokąty,
głowa, brzuszek, ręce, nogi, kapelusz trójkątny.
Trzeba jeszcze zrobić butki z prostokątów małych ,
no i proszę- już pajacyk zrobiony jest cały.’’
- w trakcie recytacji nauczyciel układa pajaca i mówi dalej: ,,Jacek zmęczył się zabawą i poszedł spać, a wtedy pajacykowi zdarzyła się dziwna przygoda. Powiał silny wiatr i zdmuchnął mu z głowy trójkątny kapelusz ( nauczyciel zdejmuje trójkąt). Pajacyk zmartwił się: gdzie ja go znajdę? Już zapomniałem, jaki on miał kształt.’’
- wybrane dziecko rysuje kształt kapelusza, a nauczyciel rysuje obok duży trójkąt- dzieci określają cechy figury oraz poznają jego nazwę: trójkąt;
- zabawa ruchowa- naśladowanie chodzenia ,, z wiatrem’’ i ,, pod wiatr’’; jedna grupa dzieci naśladuje szum wiatru a druga- odpowiedni sposób poruszania się; zmiana ról;
- dzieci siedzą przed tablicą a nauczyciel mówi: ,,Pajacyk, poszukując swego kapelusza znalazł się w dziwnym kraju, gdzie stał pałac…- słuchanie wiersza D. Wawiłow ,,Trójkątna bajka’’; omawianie treści;
- nauczyciel odsłania tablicę i proponuje, aby dzieci odszukały wśród innych trójkątów kapelusz pajacyka- wniosek: trójkąty mogą mieć różne kształty, ale zawsze mają trzy boki i trzy kąty; umieszczenie kapelusza na głowie pajacyka;
- praca indywidualna przy stolikach- każde dziecko otrzymuje kartkę z pajacem bez kapelusza; rysowanie trójkątnych kapeluszy i kolorowanie ubranka według własnego pomysłu,