Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Seminarium II
26.02.2008
NIEWYDOLNO
ŚĆ
ODDECHOWA
1. Niewydolno
ś
c oddechowa.
To zaburzenie w wymianie gazowej (O
2
i CO
2
), w płucach, które doprowadza do zaburzenia
w ciśnieniu parcjalnym tych gazów w krwi tętniczej.
W zale
Ŝ
no
ś
ci od stwierdzonych zaburze
ń
w pr
ę
zno
ś
ci gazów we krwi t
ę
tniczej
(wg Campbella)
typu I
częściowa, hipoksemia
PaO
2
< 7,2 - 8 kPa [55 - 60 mm Hg]
typu II
całkowita, hipoksemiczno-hiperkarpniczna
PaO
2
< 7,2 - 8 kPa [55 - 60 mm Hg]
PaCO
2
> 6,6 kPa [50 mmHg]
W zale
Ŝ
no
ś
ci od szybko
ś
ci z jak
ą
dochodzi do wystapienia zaburze
ń
gazometrycznych
Ostra niewydolno
ść
oddechowa
[ONO] - rozwija się ostro i jest potencjalnie odwracalna;
kilka minut, godzin
Przewlekła niewydolno
ść
oddechowa
[PNO] - rozwija się stopniowo i nie jest w pełni
odwracalna; rozwija się w ciagu tygodni i/lub miesięcy
Zaostrzenie PNP –
gdy na skutek działania czynników dodatkowych dochodzi do
dekompensacji PNO (infekcja – zapalenie płuc)
W zale
Ŝ
no
ś
ci od mechanizmu (klasyfikacja Wooda)
typ I
- hipoksemiczny - spowodowany zmianami w miąŜszu płuc upośledzającymi wymianę
gazową
typ II
- wentylacyjna - spowodowana hipowentylacją
typ III
- okołoperacyjna
typ IV
- hipoperfuzyjna - spowodowana zmniejszeniem przepływu krwi przez płuca.
2. Ostra niewydolno
ść
oddechowa - insuffiscentia respiratoria
[Zespół ostrej niewydolno
ś
ci oddechowej (ARDS, ang. Acute respiratory distress syndrome)]
W wywiadzie brak chorób ukł. oddechowego
W gazometrii krwi tętniczej:
Wzrost PaCO
2
Prawidłowe stęŜenie dwuwęglanów
Niskie pH
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
3. Przewlekła niewydolno
ść
oddechowa
W wywiadzie przewlekłe choroby ukł. oddechowego
W gazometrii krwi tętniczej:
Wzrost PaCO
2
podwyŜszone stęŜenie dwuwęglanów
4. Zaostrzenie przewlekłej niewydolno
ś
ci oddechowej
Zadziałanie dodatkowych czynników sprawczych u osób z PNO
W gazometrii krwi tętniczej:
Wzrost PaCO
2
Nieskie pH
ã
bezpośrednie zagr. Ŝycia - INTUBACJA
wysokie stęŜenie dwuwęglanów
5. Gazometria
Badanie umoŜliwiające rozpoznanie i monitorowanie zaburzeń równowagi kwasowo-
zasadowej organizmu. Podstawowe badanie labolatoryjne pozwalajace stwierdzić
niewydolność oddechową.
Polega na pobraniu krwi, najczęściej tętniczej (m.in. z tętnicy promieniowej, udowej) lub
kapilarnej (z opuszki palca lub płatka ucha) na heparynę, bez kontaktu z powietrzem i
oznaczeniu następujących parametrów:
Prawidłowe warto
ś
ci gazometrii:
PaO
2
12,6 ± 0,6 kPa
95 ± 5 mmHg
PaCO
2
5,3 ± 0,6 kPa
40 ± 5 mmHg
Sat O
2
97 ± 2%
pH
7,4 ± 0,02
HCO
3
24 ± 2 mmol/l
BE
[zapas/niedobór zasad]
0.0 ± 2 mmol/l
Obni
Ŝ
enie ci
ś
nie
ń
parcjalnych wraz z wiekiem:
PaO
2
= 104,2 – (0,27 x wiek w latach)
Powikłania nakłucia tętnicy:
·
skurcz tętnicy
·
powst. skrzepliny śródściennej
·
krwawienie i powstanie krwiaka
Badanie gazmetryczne powinno być wykonywane rutynowo u pacjentów zglaszających się z
problemami oddechowymi
Wstępnie ocenić saturację przezskórną przy pomocy plsoksymetru
Zaburzenia odczytu powoduj
ą
:
·
zaniŜają – polakierowane paznokcie, wysoki poziom bilirubiny, zaburzenia
krąŜenia obwodowego
·
podwyŜszają – podwyŜszony poziom karboksyhemoglobiny
pH w normie
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
6. Stopnie ci
ęŜ
ko
ś
ci hipoksemii
Stopnie ci
ęŜ
ko
ś
ci
hipoksemii
PaO
2
w kPa (mmHg)
Sat O
2
w %
norma
10,8 – 13 (80-90)
95 – 97
hipoksemia
< 10,8 (80)
< 95
lekka
8 – 10,8 (60-79)
90- 94
umiarkowana
5,3 – 7,9 (40-59)
75 – 89
ci
ęŜ
ka
< 5,3 (40)
< 75
7. Patogeneza niewydolno
ś
ci oddechowej
Zaburzenia stosunku wentylacji do perfuzji (V/Q)
Hiperwentylacja
Przeciek płucny (shunt)
Zaburzenia dyfuzji
Spadek stęŜenia O
2
w wdychanym powietrzu
Wentylacja płuc,
odruchowe usuwanie powietrza z płuc przez wydech i napełnianie ich przez
wdech. Zmiany objętości płuc zapewniające wymianę gazów między przestrzenią
pęcherzykową a otoczeniem. Powieranie O
2
i usuwanie CO
2
W miarę wzrostu czestotliwości oddechów przy wspólczesnym zmniejszeniu objetości
oddechowej dochodzi do wzrostu wentylacji powierzchni martwej kosztem wętylacji
pęcherzykowej.
Fizjologiczna wentylacja p
ę
cherzykowa – 5l/min
Fizjologiczny przepływ płucny – 6l/min
V/Q = 0,8
8. Zaburzenia V/Q
MoŜe być związana z nierównomiernym rozkładem powietrza w płucach.
Hipowentylacja
– na skutek osłabienia napędu oddechowego lub na skutek ograniczenia
objetości oddechowej doprowadza do niedostatecznego przewietrzenia pęcherzyków
płucnych, co w konsekwencji wywołuje kumulację CO
2
z powodu nieodstatecznej eliminacji
gazu
Przeciek płucny
– przeciek nieutlenowanej krwi w płucach jest główną przyczyną hipoksemii
w ONO. Dochodzi do niego gdy pęcherzyki płucne są prawidłowo perfundowane ale nie są
wentylowane. Przyczyną bezpowietrzności płuc moŜe być ich zapalenie, wypełnienie –
przesiękiem lub wysiękiem.
W przypadku znacznego przecieku krew tętnicza moŜe być niedostatecznie utlenowana i
dochodzi do wystapienia sinicy centralnej.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Do przecieku płucnego dochodzi w:
·
Niedodmie
·
Zapaleniu płuc
·
Odmie
·
Wysieku opłucnowym
·
Obrzęku płuc
Zaburzenia dyfuzji (utrudnienie wymiany gazowej)
– dochodzi do niej gdy bariera przez
którą przechodzi O
2
i CO
2
(przestrzeń pęcherzykowo - włośniczkowa) jest pogrubiała –
choroby sródmiąŜszowe lub kiedy okres kontaktu gazu pęcherzykowego z krwią jest zancznie
skrócony np. w czasie wysilku fizycznego lub obecności krązenia hiperkinetycznego
(goraczka, niedoczynność tarczycy)
Spadek st
ęŜ
enia O
2
w wdychanym powietrzy
– dochodzi do niego podczas przebywania na
duzych wysokościach lub w pomieszczeniach o złej wentylacji
9. Czynniki ryzyka powstania niewydolno
ś
ci oddechowej
astma oskrzelowa
POChP
zapalenie płuc
odma opłucnej
niedodma
krwiak opłucnej
włóknienie płuc (ch. śródmiąŜszowe)
rozstrzenie oskrzeli
ARDS
zatorowość płucna
ostra i przewlekła niewydolnośc krązenia
kifoskolioza
uraz kl. piersiowej z licznymi złamaniami Ŝeber i mostka
rozerwanie przepony i w znacznym stopniu przepuklina przeponowa
wysiek otrzewnowy/plucny
zwłóknienie opłucnej
znaczna otyłość
hipowentylacja ośrodkowa
udar/ uraz mózgu
uraz kręgosłupa w odcinku szyjnym lub piersiowym
zatrucie lekami – opiaty/sedatywne
stwardnienie rozsiane
zesp. Guillian – Barre
zapalenie wielonerwowe
miastemia
zatrucie jadem kiełbasianym
leki zwiotczajace
spadek poziomu potasu i fosforu w surowicy
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
ZMNIEJSZENIE OBJĘTOŚCI PŁUC
wzdęcia brzucha
niedodma
obrzek płuc
wysięk opłucnowy
odma oplucnowa
zaleganie wydzieliny
ograniczenie wentylacji (ból, depresja ośr. oddech.)
UPOŚLEDZENIE ODRUCHU KASZLOWEGO
ból
depresja ośr. oddech.
zaleganie gęstej wydzieliny
10. Objawy kliniczne niewydolno
ś
ci oddechowej
Uczucie duszności
Zaburzenia świadomości
Dezorientacja i zaburzenia osobowości
Demencja, senność
Tachypnoë > 35/ min
Tachykardia
Oddech paradoksalny
Praca dodatkowych mm. oddechowych
Sinice
11. Rozpoznanie
Gazometeria
Badania dodatkowe
-
Morfologia i biochemia krwi (elektrolity, krzepnięcie)
-
RTG kl. piersiowej
-
EKG
-
Echo serca
-
Spirometria
-
TK, HRCT, sTK
-
Badanie neurologiczne
12. Leczenie wielokierunkowe
A.
leczenie przyczynowe
a.
leczenie choroby, która doprowadziła do powstanie niewydolności oddechowej
B.
poprawienie utlenowania krwi
a.
tlenoterapia
b.
wyrównanie niedokrwistości Hb 10-12g%
c.
optymalizowanie hemodynamiki krąŜenia (bilans płynów, leczenie zastojów w
płucach, utrzymanie ciśnienia systemowego)