Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
DEFINICJA PARTII POLITYCZNEJ
Wg Webera, to pośrednik między państwem a systemem politycznym w społeczeństwie obywatelskim
Wg Buirkego, to zespół ludzi krzewiących wspólnym staraniem sprawę narodową
Wg Duvergera, to wspólnota o określonej strukturze wewnętrznej
Wg Sartoriego, to grupa polityczna obecna w procesie wyborczym, zdolna poprzez wybory kandydatów na stanowiska publiczne
Wg Skrzydło, zorganizowana grupa osób dobrowolnie zrzeszonych wyznających podobne poglądy wyrażone w programie stanowiącym podstawę działalności prowadzącą do zdobycia władzy i realizacji swoich interesów
Zorganizowana na zasadach dobrowolności grupa ludzi o wspólnych preferencjach politycznych, która w celu realizacji swoich zamierzeń dąży do zdobycia lub utrzymania władzy państwowej
Elementy definicyjne:
Organizacja: członkostwo i struktura wewnętrzna
Program polityczny, Funkcje,
CZŁONKOSTWO
Ściśle i formalnie określone zasady regulujące formy wstąpienia i uczestnictwa w partii oraz sposoby uczestnictwa w jej działalności
Warunki wstąpienia
Obywatel RP, wiek od 18 lat, Opowiedzenie się za preferowanymi przez partie wartościami, Poręczenie za osobę, Stan kandydacki
Zakaz członkostwa
Przedstawiciele innych partii
Osoby ubezwłasnowolnione
Członkowie organizacji (UB, SB, PZPR)
Modele członkostwa
Pośrednie, przystąpienie organizacji lub innej partii
Bezpośrednie przystąpienie do podstawowej jednostki organizacyjnej
Mieszane, Partia Pracy w GB
Liczebność,
PSL 200tys., SLD 101tys.(SdRP 60tys.), RS AWS 40tys., UW 22tys., SKL 20tys., PPChD 17,5tys., ROP 15tys., ZChN 10tys., UP 5tys.,
STRUKTURA WEWNĘTRZNA
Jest rozbudowana i wykształcona w procesie historycznym przekształcając się z dużych stowarzyszeń w organizacje o rozwiniętych organach wewnętrznych, ustalonej i stosowanej strukturze postępowania przy podejmowaniu najważniejszych decyzji
Może być wieloszczeblowa i hierarchiczna struktura wewnętrzna lub luźna jak w partiach komitetowych
Więzi pionowe (werdykalne) lub więzi poziome (horyzontalne)
Szczeble instytucji:
Gremia partyjne (najważniejsze) Kongres, Zjazd, Konferencja
Lider partyjny, może stać na czele OS lub OW
Organ stanowiący (OS): KC, Rada Krajowa, i in.
Organ wykonawczy (OW): Zarząd Główny, NKW, CKW
Organy kontrolne bądź rewizyjne
Organy sądownicze, sądy koleżeńskie
Biuro polityczne
Koło partyjne, najmniejsza jednostka organizacyjna min. 5 członków
PROGRAM PARTYJNY
Poziomy formułowania celów partyjnych:
Ideologia, zbiór wartości i zasad postępowania oparte na przesłankach, maleje poziom ideologizacji programów partyjnych, które zaczynają upodabniać się do siebie.
Program sensu stricto, jest to ideologia na gruncie społecznym, określa jak partia ocenia sytuację gospodarczą, społeczną, ustrojową, międzynarodową i proponowane działania lub diagnozy sytuacji i alternatywy działania
Platforma wyborcza, formułowanie w związku z wyborami określonego krótko falowego celu partii, treść nie pokrywa się z ideologią i programem sensu stricto
FUNKCJE PARTII
- Agregacja i artykulacja interesów społecznych, partie wyrażają (artykułują) i uogólniają (agregują) interesy, dążenia i postulaty znajdujące się w społeczeństwie.
- Reprezentant grup, formułuje żądania, dokonuje ich selekcji i uwzględnia ich treść w programie politycznym
- Rządzenia, partia dąży do wygrania wyborów i stworzenia gabinetu,
- Integracyjna, skierowana wobec społeczeństwa
Partycypacyjna, udział w tworzeniu kierunków polityki państwa
- Organizacyjna, zdolności organizacyjne
- Kształtowania opinii i postaw
- Wyborcza, selekcja kandydatów, formułowanie programu
Rozwiązania europejskie
Organ centralny kontroluje wybór kandydatów(Beneluks) komuniści
Organ lokalny proponuje centralny zatwierdza
(Irlandia, Włochy) konserwatyści, chadecy
Organ centralny dostarcza listę kandydatów a lokalny wybiera
(Holandia) socjaldemokracja, chadecy
Organ lokalny decyduje za aprobatą centrum, konserwatyści, chadecy
Organ lokalny decyduje samodzielnie, partie małe lub federacyjne
Wybór kandydatów przez szeregowych członków partii
(Dania, Holandia, Irlandia, WB) liberalne, agrarne, ekologiczne
Modele selekcji kandydatów
Żywiołowy i nieregularny XIX w.
Organy lokalne partii
Organy centralne
Szeregowi członkowie
Formułowanie programu
Sam kandydat XIX w.
Popularyzacja programu partii
Mieszany, swoboda ograniczona programem partii
GENEZA I ROZWÓJ PARTII POLITYCZNYCH
Uwarunkowania rozwoju partii politycznych
Społeczne, rozwój gospodarczy, demokratyzacja prawa wyborczego, parlamentaryzm, kryzysy:
Legitymizacji, system zostaje zachwiany
Integracji, czynniki odśrodkowe
Partycypacji, uczestnictwo polityczne
Ekonomiczne
Polityczne
Etapy rozwoju
Partia ugrupowanie rodowe
Kokieteria arystokratyczna
Kluby polityczne
Partie masowe
Partie profesjonalno wyborcze Catch-all
Partie kartel, zaostrzenie cech i funkcji ww. etapu, zrzeszenie i porozumienie partii w jakiejś sprawie ze wspólnym programem
Partie masowe i profesjonalno wyborcze
Partia/ Cechy
Masowa
Profesjonalno wyborcza
W.a centr.
Aparat partyjny
Elity profesjonalne, eksperci
Apel wyborczy
Oparte na członkostwie
silne powiązanie wertykalne, apelujące do elektoratu przez wykorzystanie ideologii (elektorat wyznawców)
Słabe powiązania wertykalne apelujące do elektoratu przez odwołanie się do opinii w danej kwestii
(elektorat opinii)
Dominacja
Liderzy wyłonieni w drodze procedur wewnątrz partyjnych, kierownictwo kolegialne
Reprezentanci sprawujący funkcje państwowe
Źródła finansowania
Składki członkowskie dotacje, organizacja afiliowana (łączność przez pośrednie związki)
Fundusze publiczne, dotacje z budżetu państwa oraz dotacje z grup interesu
Model awansu
Przechodzenie przez kolejne szczeble w strukturze organizacyjnej partii
Nagłe pojawienie się w ramach elit partyjnych ekspertów czy ludzi z grup interesów
TYPOLOGIA PARTII POLITYCZNYCH
Typologia Wg Webera
Partia chonoracjuszów, wielce szanowni, luźne i nietrwałe więzi organizacyjne, niezawodni przywódcy, poziom lokalny
Masowej integracji, duża liczba członków i wyborców, partie masowe, profesjonalno wyborcze i kartel
Kadrowa, organizacyjnie silnie zorganizowane i centralistycznie kierowane, brak demokracji wewnątrz partyjnej, partie faszystowskie i komunistyczne,
Struktura socjalna klasowe
ludowe, w sensie powszechne, centrolewicowe, centroprawicowe
Funkcje wypełniane przez ugrupowania:
Patronażu, zdobycie stanowisk
Interesu, realizacja swoich interesów
Światopoglądowe, popularyzacja swojego programu
Stosunek partii do reguł konstytucyjnych państwa:Systemowe , Anty systemowe, podważanie zasad gry politycznej
Kategorie partii protestu
Ekologiczne, Ultra prawicowe, Anty podatkowe
Geneza partii Parlamentarne, Pozaparlamentarne, zewnętrzne
Struktura organizacyjna
O silnej artykulacji, (działania, decyzje, regulacje, status) i słabej artykulacji
O silnej instytucjonalizacji i o słabej instytucjonalizacji
Orientacja polityczna
Socjaldemokratyczna, indywidualizm aksjologiczny, kolektyw socjoekonomiczny
Liberalna, indywidualizm w obu wymiarach
Konserwatywna, indywidualizm socjoekonomiczny, kolektyw aksjologiczny
RODZINY IDEOLOGICZNE PARTII
Metody badania
Opinie ekspertów, obserwatorzy sceny politycznej umiejscawiają na skali od 0 do 10 partie (0-skrajna lewica, 5-centrum, 10-prawicowość)
Analiza zawartości programów politycznych, ustalenie co to jest lewicowość następnie co prawicowość w kwestiach aksjologicznych, socjologicznych, wewnątrz programu, umiejscowienie na skali od –100 do + 100, podejście empiryczne oznacza to co jest napisane lub wypowiedziane przez liderów partii, lub sposób głosowania
Badanie statystycznego wyborcy jego orientacji i poglądów, nieważne co mówi partia gdzie się widzi, wszystko zależy od wyborców mających odpowiednie przekonanie jakie są partie
NURTY PARTYJNE
KOMUNISTYCZNE, duże, anty systemowe, ewolucja do socjaldemokracji
LEWICOWO LIBERTALIALNE, partie wolnościowe
SOCJALDEMOKRATYCZNE, Ip=0,57pro systemowe, duże, relewantne, najsilniejszy reprezentant lewej strony, (SPD, PP w WB)
LIBERALNE, Ip=0,42 średnie partie na ogół centrowe, są uczestnikami koalicji,
Grupy lewicowe, rozbudowane programy socjalne, negatywna wolność, większy interwencjonizm
Grupy prawicowe, przeciwni interwencjonizmu państwowego, znaczenie wolnego rynku, równość materialna
AGRARNE, partie interesu, CHRZEŚCIJAŃSKO DEMOKRATYCZNE, Ip=0,55 KNS, (CDU)
KONSERWATYWNE, Ip=0,43 najstarsze, anty podatkowe, partie protestu,
ULTRA PRAWICOWE, skrajnie prawicowe,
SYSTEMY PARTYJNE
(definicja) formy i warunki koegzystencji wielu partii istniejących w danym państwie, mechanizm współdziałania bądź rywalizacji w walce o władzę albo w jej sprawowaniu (Duverger, Zakrzewski)
Rodzaje podsystemów
Instytucjonalny, informuje jakie podmioty zaliczamy do systemu (partie, organizacje, grupy nacisku)
Normatywny, mają charakter prawny i pozaprawny
Komunikacyjny,
Niedemokratyczne systemy partyjne
Autorytarne
Wielopartyjne, opozycja nie konstruktywna
Jednopartyjne,
Komunistyczne
Mono partyjny, system ZSRR, Węgry, Rumunia, Jugosławia
Hegemoniczny, występują dodatkowo partie sojusznicze, NRD, PRL,
TYPOLOGIA WSPÓŁCZESNYCH SYSTEMÓW:
- Wg kryterium współdziałania:
Partii dominującej, kooperacji partii, dwu blokowy, rozbicie wielopartyjne
- Wg kryterium rywalizacji:
Na zasadzie konkurencyjności, nie dopuszczające konkurencyjności,
- Wg kryterium stabilności:
Nierównowagi, równowagi, stabilności,
KLASYFIKACJA SYSTEMÓW, kryteria:
Ilościowe, jedno, dwu i wielo partyjne
Jakościowe, długość pozostawania danej partii u steru rządu
Hegemoniczne i zmienne systemy, znacząca przewaga jednej partii lub koalicji przez dłuższy czas brak zmian w systemie
Przedmiot konkurencji miedzy partyjnej, z ideologizowana konkurencja różnice programowe realizowane w strategii, pragmatyczna konkurencja nie ma wielkich różnic programowych.
Zakres i jakość konkurencji między partyjnej, konkurencyjne i wykluczające konkurencje oraz konkurencja i uzgodnienia
Sposób tworzenia rządu
Zrównoważony, dwa bloki ugrupowań zmieniają się regularnie u steru rządów
Niezrównoważony, dominacja jednego wśród wielu innych ze sceny politycznej
Rozproszony, fragmentaryzacja sceny politycznej, każdy ma szansę rządzić
Ilościowo jakościowe
Relacje między partiami dużymi a małymi w systemie partyjnym
Systemy wielkich partii
Systemy małych partii
Pośrednie systemy
Przejściowe systemy
Liczba partii i rozmiar ich w ramach systemu (I. Blondel)
Systemy dwu partyjne
Dwu i pół partyjne
Wielopartyjne z dominacją jednej
Wielopartyjne bez dominacji
Liczba partii oraz ideologiczny i światopoglądowy dystans między nimi (J. Sartori)
System partii dominującej
Dwupartyjny, rywalizacja ideologiczna, dośrodkowa
Umiarkowany pluralizm, liczba ważnych partii 2-5, polaryzacja mała, dośrodkowa
Ekstremalny pluralizm, spolaryzowany, odśrodkowy, <5 partii
FINANSOWANIE PARTII POLITYCZNYCH
Ustawa z 28 VII 1990, są to:
- Składki członkowskie
- Darowizny
- Zapisy
- Dochody z majątku i z działalności gospodarczej (spółdzielnie, udziały w spółkach)
- Ofiary publiczne
Obowiązuje zakaz jakiegokolwiek wsparcia rzeczowego i pomocy finansowej od osób zagranicznych w rozumieniu prawa dewizowego, korzyści uzyskane w ten sposób przejmuje skarb państwa
Ordynacja z 28 V 1993, przyznała partiom prawo do refundacji z budżetu państwa kosztów kampanii proporcjonalnie do uzyskanych mandatów
Zalety dotowania partii z budżetu
Zapobiega przekształceniu się partii w przedsiębiorstwo
Uwolnienie partii od grup nacisku
Wyrównanie szans wszystkich partii
Gwarancja dla stałej działalności polityczno organizacyjnej
Utworzenie stabilnego systemu partyjnego
Wady dotacji
Osłabienie pozycji w systemie politycznym
Utrzymanie status quo w systemie partyjnym
Etatyzacja partii politycznych
Zmniejszenie uzależnienia struktur od mas członkowskich
Wzmocnienie partyjnej biurokracji kosztem członków
27 VI 1997, nowelizacja
Dotacje z budżetu
DOTACJA CELOWA, stanowi 60%, służy do zaspokojenia celów statutowych partii które uzyskały w wyborach od 3% poparcia, dotacja udzielana jest w czterech ratach w trakcie kadencji parlamentu
DOTACJA PODMIOTOWA, prawo tylko tych komitetów które otrzymały choćby jeden mandat senatorski czy poselski a więc 5% poparcie.
Składki członkowskie, opodatkowanie niektórych członków partii którzy zajmują wysokie stanowiska w państwie, administracji
21 IV 2001
Darowizny, składki, zapisy mogą pochodzić tylko od osób fizycznych w postaci środków pieniężnych i nie pieniężne, nie mogą pochodzić od osób prawnych, fizycznych nie mających miejsca zamieszkania w Polsce ii cudzoziemców mieszkających w Polsce
Dochody z majątku, ograniczono do % z rachunków bankowych, zyski z lokat i obligacji, akcji, wydawnictw, zbycia majątku
Zyski tylko na rachunkach bankowych
Wynajem nieruchomości tylko parlamentarzystom i radnym na biura
Zakaz zbiórek i działalności gospodarczej
Dotacje budżetowe,
SUBWENCJE, uzyskują partie o 3% poparciu i koalicje o 6%, wypłacane kwartalnie w czterech latach przez okres kadencji
S = W1 M1 + W2 M2 + W3 M3 + ...
S – kwota rocznej subwencji
W – liczba głosów ważnie oddanych w skali kraju na okręgowe listy wyborcze kandydatów partii lub koalicji
M – wysokość kwoty w złotówkach w zależności od poparcia
3 – 5% - 10zł za głos
5 – 10% - 8zł
10 – 20% - 7zł
20 – 30% - 4zł
> 30% - 1,5zł
DOTACJE PODMIOTOWE, po zdaniu sprawozdań z kampanii wyborczej udziela się dotacji wg wzoru.
W – wydatki (64,34mln zł dla całego parlamentu)
m – ilość mandatów
560 – liczba miejsc w parlamencie obu izb
Dotacja dla wszystkich wynosi 114,89tys zł
Np. SLD – 291mandatów, wydano 27mln na kampanie, 1 mandat kosztował 93 tys., PO – 65m wydano 16,...