Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Pyt. 3. Amputacje KKD- rodzaje kikutów, poziomy amputacji.
Rodzaje kikutów:
Kikut – część kończyny pozostała po odjęciu a najbliższym stawem
Rodzaje:
-kikut stożkowy, walcowaty, cylindryczny, kolbowaty (wadliwy)
Kikut wartościowy to taki, który będzie funkcjonalny, decyduje o tym:
-długość ramienia dźwigni kostnej,
-długość mięśni prawidłowo ukrwionych i unerwionych,
-kształt kikuta,
-zahartowanie kikuta,
-pełny zakres ruchu w stawie powyżej amputacji,
-prawidłowy kikut powinien być niebolesny w badaniu kikutem
1.Urazowe
2.Zaplanowane
Amputacje dzielimy na :
1.Urazowe
2.Zaplanowane
Amputacje urazowe – jest wtedy, gdy kończyna została zmiażdżona i nie ma szans na jej rekonstrukcje, przeprowadza sie ja w wyniku ciężkich wypadków, urazów, zgorzeli, w stanach zagrożenia życia.
Wykonuje sie ja możliwie jak najbardziej obwodowo.
Amputacje planowane – wykonywane na poziomach z wyboru.
Metody amputacji:
1. konwencjonalna tzw.mioplastyczna w skład której wchodzą : płatowa, gilotynowa
2. fizjologiczna
Amputacja konwencjonalna polega na prawidłowym obcięciu końcówki kostnej, tzn. kikut kostny musi być
krótszy od kikuta mięśniowego. Szczyt kikuta kostnego jest zabezpieczony okostna. ważne jest zabezpieczenie naczyń krwionośnych. Duże pnie naczyniowe kikuta są podszywane, małe – koagulowane. należy właściwie zabezpieczyć zakończenia nerwów obwodowych: wyłapuje sie nerw, wstrzykuje sie ksylokaine, podwiązuje i obcina pod podwiązaniem. Sposób ten ogranicza bóle fantomowe oraz zapobiega tworzeniu sie nerwiaków. należy prawidłowo uformować masy mięśniowe kikuta, przecięte mięsnie zostają zszyte, tzn. antagonistyczne grupy mięsni zszywa sie ze sobą pod pewnym napięciem włókien mięśniowych (15% napięcia mięsni). Zszywa sie je tak, aby pokryły szczyt
kikuta. Blizna nie może być na szczycie kikuta ani na powierzchni oporowej. należy właściwie zabezpieczyć skórę, tzn. poszczególne warstwy skóry musza być ze sobą zszyte (skóra właściwa do skóry właściwej itd.).
Amputacja fizjologiczna
Oprócz cech amputacji klasycznej stosuje sie dodatkowo:
przytwierdzenie antagonistycznych grup mięśniowych do końcówki kostnej,
zaprotegowanie kikuta jest na stole operacyjnym lejem gipsowym z unieruchomieniem stawu powyżej amputacji.
pierwsze protezy zakładane pacjentowi to są tymczasowe (lej gipsowy, bez stopy protezowej tzw.pylon ) , po uformowaniu sie kikuta pacjent otrzymuje protezę ostateczna, najczęściej z lejem z tworzywa z odpowiednimi wkładkami proteza ostateczna musi mieć but protezowy i wypełnienie kosmetyczne wymogiem amputacji fizjologicznej jest prawidłowy zoperowany kikut celem rehabilitacji amputacji fizjologicznej jest stworzenie warunków do jak najlepszego wykorzystania możliwości biomechanicznych, przy małym wydatku energetycznym
Poziomy amputacji:
amputacja palców – upośledza chód w fazie odbicia, nie protezuje sie, a wypełnia
wkładka obuwia,
amputacja Lisfranck’a – miedzystępem a śródstopiem, jest to amputacja przodostopia,
nie protezuje sie, a wypełnia wkładka obuwie, upośledza prace obu stawów
skokowych, konieczna rehabilitacja,
amputacja Choparta – miedzy kością skokowa a kością łódkowata, bocznie na linii
stawu piętowo – sześciennego, rzadka, nie protezowana a wypełniana wkładka, zniesione odbicie, hamowanie jest ograniczone, konieczna rehabilitacja (utrzymanie zakresu ruchu w stawie skokowym i siły prostowników stopy)
amputacja przez staw skokowy:
według Syme’a – usuwana stopa wraz z kostkami kości podudzia, trudna do protezowania, bardzo dobra funkcjonalnie, brak przykurczy, Można obciążać osiowo,
według Pirogowa – pozostawione sa obie kostki podudzia, pomiędzy które włożona jest obrócona kość piętowa, łatwa do protezowania, można obciążać osiowo, mankament to częste zwichnięcia kości piętowej co stwarza
konieczność śrubowania, częste problemy z ukrwieniem kości piętowej co łączy sie z jej martwica i koniecznością usunięcia.
amputacje na poziomie podudzia, nie stosuje sie jej w rejonie końcówki podudzia ze względu na brak masy mięśniowej. Mamy kikuty długie 1/3 _ 2/3 długości i krótkie do 1/3 długości. Im kikut krótszy tym krótsza dźwignia dla mięsni uda, co ogranicza ich funkcje zwłaszcza mięśnia prostego uda. Im krótszy kikut tym większa tendencja
do przykurczu zgięciowego stawu kolanowego. Konieczne protezowanie.
amputacje przez staw kolanowy, trudne do protezowania często wykonywane u dzieci, zwłaszcza wariant B, w którym usunięte jest podudzie, a pod kość udowa położona jest rzepka ze względu na zachowanie chrząstki, jest to wariant , w którym dochodzi do niestabilności. W wariancie A usunięte jest podudzie i chrząstki kłykci kości udowej,
amputacje na poziomie uda, niestosuje sie jej na poziomie ostatnich paru centymetrów uda ze względu na brak mięsni. Im kikut dłuższy tym bardziej funkcjonalny, im krótszy tym większa tendencja do przykurczy zgięciowo – odwiedzeniowo –rotacyjnie zewnętrznego, konieczne protezowanie, lej udowy może być kształtu czworokątnego lub trójkątnego, stosuje sie leje pełnokontaktowe lub z półka siedzeniowa pod guz kulszowy (ważne jest tu miejsce zwane trójkątem skarpy na przednio – bocznej części leja, który dociska kikut do półki siedzeniowej).
wyłuszczenie w stawie biodrowym – protezowanie wymaga stosowania kosza biodrowego oraz sztucznego stawu biodrowego i kolanowego. Sa to stawy jednoosiowe z Możliwością blokady obu stawów, chodzi na zablokowanych.
Wyłuszczenie Może być w postaci: całkowite usuniecie kości udowej, rzadziej; pozostawienie szyjki i głowy kości udowej
Pyt. 4. Amputacje KKG- rodzaje kikutów, poziomy amputacji.
Rodzaje kikutów:
a) kolbowaty- przy ampuł. na wysokości st. nadgarstkowego
b) Knekenberga ?- jest to kikut kinezyplastyczny, przy amput. powyżej połowy długości
przedramienia, powstaje on po rozdzieleniu kości promieniowej i łokciowej i jest zastępczym organem chwytnym, jest on wskazany przy amputacjach u osób niewidomych.
c) osteotomia kątowa kikuta k. ramiennej- rodzaj haka służący do zakotwiczenia na nim leja.
Poziomy amputacji:
1) palce i kości śródręcza- oszczędza się każdy odcinek
2) nadgarstek jest czynnościowo bezużyteczny, wyłuszczenie w stawie nadgarst- promien.
3) przedramię- cenny jest każdy odcinek ze względu na dźwignię kikuta i stopień ruchów rotacyjnych
4) tuż poniżej st. łokciowego- odc. bezużyteczne
5) wyłuszcz. w st. łokciowym- dobra dźwignia kikuta i protezy, ale trudne protezowanie
6) tuż nad kłykciami k. ramiennej- selektywny sposób amput.
7) k. ramienna- oszczędza się każdy odcinek
8) wyłuszcz. w st. barkowym- należy dążyć do zachowania głowy k. ramiennej- ułatwia protezowanie i pozwala zachować anatomiczny obrys barku
Pyt. 5. Zasadnicze różnice przy amputacji kkD i kkG.
Amputacje kończyn są następstwem wypadku lub koniecznością ratowania życia. O wiele bardziej trudne i skomplikowane, a także okaleczające i upośledzające funkcje chorego są amputacje kkG. Ze względu na to, jakie ona pełni funkcje bardzo trudno jest ja zastąpić.
Ponieważ ręka pelni nie tylko funkcje ruchowe, ale posiada również wysoko rozwinięte czucie powierzchowne, precyzyjne ruchy palców, bardzo ważne jest by odjęć dokonywać bardzo oszczędnie. A i tak nie zastąpi się ręki nawet najdoskonalszą protezą.
WybierajÄ…c poziom amputacji (przy zabiegach planowanych) [kkG] znaczenie majÄ…:
wiek pacjenta, stan ogólny chorego oraz stan m-cowy kończ. Amputacja powinna zapewnić odpowiednią długość kikuta, aby stworzyć optymalne warunki posługiwania się protezą.
Zastąpienie protezą kD jest znacznie mniej kłopotliwe, ponieważ kończyna dolna jest narządem podpórczym. Znane jest powiedzenie, że lepsza jest dobra proteza niż zła noga.
Po amput. kD osoby te nadal mogą się sprawnie poruszać, pracować zawodowo, tańczyć, biegać i uprawiać wiele dyscyplin sportu. Mogą być prawie w pełni niezależni społecznie. Przy amput. kD. mniej jest zahamowań psychicznych, gdyż łatwiej jest ukryć kalectwo. Aby jednak łatwo było zrealizować te warunki, konieczna jest szybka pionizacja. Bardzo ważny jest przy amput. kD kikut. Aby spełniał on swoje zadania, należy go odpow. przygotować do zaprotegowania. Przy ampuł. W obrębie przedramienia im dłuższy kikut tym lepszy. Przy ampuł. W obrębie goleni nie amputuje się w odc. Proksymalnym (1/3 dalsza goleni)
Pyt.6 Kształt Kikutów, pielęgnacja i przygotowanie do zaprotezowania.
1) Kształt kikutów
a) stożkowy
b) walcowaty
c) kolbowaty
d) kikut Kmkenberga
e) osteotomia kÄ…towa kikuta k. ramiennej
2) Pielęgnacja i przygotowanie do zaprotezowania
- pielęgnacja sprowadza się do kształtowania formy kikuta, zapobieganie powst. obrzęków tkankowych i przykurczów w zachowanych stawach oraz zabezpieczenie pełnego zakresu ruchu, utrzymanej dobrej sprawności mięśni.
- po zaprotezowaniu pielęgnacja polega na utrzymaniu właściwej higieny kikuta, który cały dzień przebywa w leju.
- w I okresie po amputacji- stosuje się opaski elastyczne lib opatrunki gipsowe ( w celu zapobieganiu obrzękom) opaskowanie stosuje się do czasu ostatecznego uformowania kikuta
- proteza tymczasowa z lejem gipsowym ( dla formowania kikuta) – wczesne chodzenie o kulach.
- protezowanie met. Weissa _ dobre warunki gojenia rany przeciwdziałanie obrzękowi, zmniejszenie odczynów zapalnych, zapob. powst. przykurczu kikuta ( jeśli obejmie się opatrunek gipsowy najbliższy staw).
- stosuje się ćw. Ogólne, wzmacniające mm. kikuta.
- można zastosować protezę pneumatyczną, która obejmuje kikut i wywiera równomierny kontrolowany nacisk na jego powierzchnię, nie stwarza niebezpieczeństwa uszkodzenie skóry łatwo adaptuje się do zmian objętości kikuta
- aby zapobiegać przykurczom należy odpowiednio układać pacjenta w łóżku oraz prowadzić ćwiczenia
...