sciaga, Uczelnia, genetyka, prelekcje genetyka, genetyka

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

Geny odwrócenia płci

Geny te są zlokalizowane poza chromosomem Y ( autosomy, chromosom X ).

Mutacje tych genów stwierdza się u genotypowych kobiet z kariotypem 46, XY

SOX-9 (brak = zespół czystej dysgenezji gonad = z Swyera)

chromosom 9, 9q25, grupa genów ( dysplazja kostna), rozwój meskiej gonady

WT-1

11p13 ( z.Drasha i Denysa – guz nerek (Wilmsa) niewydolność nerek, anomalie gonad i narządów płciowych), powstawanie gonad

DAX 1 (DSS- AHC)

Xp22.1, duplikacja genu na zasadzie efektu dawki powoduje odwrócenie łci meskiej w zeńska

AR Xq11-12 (receptor androgenowi)

SF-1 9q34 (SF-1 czynnik steroigeniczny) udział w powstawaniu niezróżnicowanej gonady

DMRT 1, DMRT 2 9p24.3, udział w rozwoju gonady meskiej

Choroby genomu mitochondrialnego

Zespół Kornasa – Sayre’a

Delecje (rzadziej amplifikacje) w mtDNA

Delecje znacznych rozmiarów rzedu kpz mają charakter hetero plazmatyczny

MERF(zespół mioklonicznej padaczki z czerwonymi postrzępionymi włóknami)

Mutacje punktowe w pozycji 8344 genu tRNA lizynowego lub rzadziej w pozycji 8356

MELAS (encefalopatia z kwasic mleczanową i napadami udaropodobnymi)

Mutacja punktowa w mitochondrialnym genie tRN A w pozycjach 3243 lub 3771

Zespół Lebera (dziedziczna neuropatia n. wzrokowego)

ZESPÓL NIEWRAŻLIWOŚCI NA ANDROGENY- POSTAĆ KLASYCZNA = ZESPÓŁ FEMINIZACJI JĄDER

Xq11-12

- fenotyp żeński, często sylwetka atrakcyjnej kobiety, ok. 170 cm wzrostu dobrze wykształcone piersi, często nadmiernie rozwinięte owłosienie łonowe i pachowe- skąpe lub brak krótka, ślepo zakończona pochwa brak macicy, jajowodów

obecność jąder umiejscowionych w wargach sromowych większych, w kanałach pachwinowych bądź w jamie brzusznej pierwotny brak miesiączki, bezpłodność

Jądra:

- w okresie pokwitania budowa histologiczna identyczna jak u zdrowych rówieśników

- u dorosłych kobiet kanaliki nasienne są wąskie, nabłonek plemnikotwórczy zawiera głównie komórki Sertoliego, pojedyncze spermatogonie, brak spermatocytów

WRODZONY PRZEROST NADNERCZY

Przyczyna

- niedobór lub brak 21-hydroksylazy steroidowej- NAJCZĘŚCIEJ

- niedobór lub brak 11b- hydroksylazy

Genetyka

- dziedziczenie autosomalne recesywne

- 6p21.3- 2 geny dla 21-hydroksylazy: aktywny (CYP21B) i nieaktywny= pseudogen (CYP21A)

- 8q- gen dla 11-hydroksylazy: CYP11B1 i CYP11B2

Ad1

najczęstsza ; ujawnia sie w pierwszych miesiacach życia zaburz. Elektrolitowe, -hipowolemia i wstrząs, -przerost nadnerczy hiperpigmentacja skory, -wirylizacja męskich narządów płciowych

Ad2

->maskulinizacja zew narzadow plciowych widoczna juz przy urodzeniu; w postaci łagodnej tylko rzerost lechtaczki, w ciezkiej obojnacze narzady plciowe

-pochwa ,macica, jajowody, jajniki prawidlowe

->plody meskie- nadmiar andogenow nadnerczowych w zyciu plodowym nie ma znaczenia dla rozwoju morfologicznego

po urodzeniu:

-przedwczesne dojrzewanie plciowe

-powiekszenie pracia, wczesny rozwoj owlosienia lonowego

-nadmierny rozwój tkanki miesniowej

-przedwczesne zarastanie nasad kosci dlugich-> niski wzrost

Rak jelita grubego:

10-20%wszystkich raków

Funkcje genów mutatorowych (MMR)

-produkty białkowe tych genów tworzą kompleks o właściwościach reperacyjnych błędnie sparowanych zasad. Kompleks ten rozpoznaje niewłaściwe zasady przez porównanie stopnia metylacji.

Cechy HNPCC typ dziedziczenia: AutDom

-wczesny wiek wyst raka (obniża sie z pokolenia na pokolenie) czesto ulokowany po prawej stronie (kątnica poprecznica zagięcie wątrob. i śledzion.) czeste wyst poza okręznicą (r. n. rodnewgo, jajnika, pęchMoczow, żołądka, drógZółć, j.cienkiego)

Gen APC:

supresorowy 5q21-q22

zbud z 21 eksonów

produkt genu złoż. z 2842 AA

funkcje-bierze udział w regulacji wielu proc w kom obejmujących podział, migrację, adhezję i różnicowanie kom (wchodzi w interakcjię z betakateniną, p34)

mutacje APC: w genie tym jest region zwiększonej częsstości występowania mutacji MCR, obejmuje kodony1055-1309. Wiekszość mutacji w regionie 5 eksonu 15. W regionie tym jest 23%mutacji germinalnych. Najczęściej są to delecje, insercje lub substytucje.

Rodzinna polpowatość gruczolakowata j.grubego:

-autDom

-podłoże genet-mutacje germinalne genu APC

-obj- liczne polipy w śluzówce j.grub

-jeden lub kilka obj pozajelit:np zmiany w siatkówce, skórne, kostne, raki wyzszych partii p.pokarm.

Często towarzyszy włókniakowatość naciekowa(kobiety częściej) jest wtedy gdy mutacje w APC 2-óch kodonów

Rak piersi: 5-10% wszystkich nowotworów złośliwych, powst w wyniku predyspozycji wykazującej rodowodowe cechy dziedziczenia aut dom.

8tys zachorowań/rok najczęsciej po 50rż

Czynniki ryzyka:

-rak sutka w rodzinie, -po 50rż -bezdzietność

-póżna 1. donoszona ciąza (34rż)

-wczesna 1. i późna ostatnia miesiączka

-otyłość -nadmiar tłuszczów roślinnych w diecie

-pigułki antykoncepcyjne

-promieniowanie jonizujące

Rak sutka i jajnika postać dziedziczna:

8-10%podłoże dziedziczne

ok połowa wszystkich dziedzicznych raków sutka wywyoł. jest przez mut.genu BRCA1

dziedzicz. autDom, czesto wyst przed menopauzą

wczesniejszy wiek wyst w postaci sporadycznej

Mut BRCA1-> rak rdzeniasty

*BRCA1 – 17q21

Ryzyko rozwinięcia się raka sutka ciągu całego życia kobiety z mutacją w genie BRCA1 wynosi 56-87% przed 50rz – 50% do 70rz - 80-95%

w ok 50% przypadków rak sutka do 41rz

Ryzyko rozwnięcia sie r.jajnika z mut BRCA1 wynosi 16-44%

przed 50rz 23%

przed 70rz 63%

*BRCA2 - 13q12-13: 27 eksonów

autDom

czesto mut w nt 6174delT

ryzyko rozwnięcia r.sutka jak w BRCA1

Rak z mut BRCA2 -> rak cewkowozrazikowy ryzyko r.jajnika mniejsze

mut BRCA2 - wzrost ryzyka raka sutka u mężczyzn (5% do 70rz)

Z.Li Fraumeni

-autDom

-pen p53 17p13.1

Retinoblastoma

-autDom

-gen Rb 13q14

Zespoły mnogiej gruczolakowatości wewwydz

MEN 1 - z.Wermera

MNE 2 - A (z.Siple'a) i B (gen RET)

MEN1

-nowotwór przytarczyc

-nowotwory hormonalnie czynne wysp trzuskowych (insulinoma 40%, gastrinoma 50-70%, VIPoma, rakowiak 5%) -gruczolaki przysasdki: prolactinoma 20-40%, somatotropinoma 10-20%, corticotropinoma 5-28%

*Wskazania do bad. genet. w MEN1:

-wszyscy pacjenci z hormonalnie czynnymi guzami trzuski

-wszyscy z rakowiakiem oskrzeli/płuc

-u pacjentow <30rz z guzem zw z zesp MEN1

->50rz z pierwotna nadczynnoscia przytarczyc

*Genetyczna bad przesiewowe w MEN1

-dokładna analiza mutacji genu MENIN zalecana u krewnych

-zalecany wiek 10-12rz

-poznanie miejsc i rodzaju mutacji w gen MENIN u pacjentów z MEN1 ułatwia bad przesiewowe

MEN2A: rak rdzeniasty tarczycy >90%

nowotwory przytarczyc 50%

Pheochromocytoma 20%