Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Ziemniaki do swego rozwoju wymagają znacznych ilości składników pokarmowych, które pobierają w ciągu 3-5 miesięcy w zależności od odmiany. Maksimum pobierania składników przypada na czerwiec i lipiec oraz pierwszą dekadę sierpnia, tj. mniej więcej w okresie od zawiązywania pączków kwiatowych do okwitnięcia.
Jęczmień do okresu strzelania w źdźbło pobiera około połowy potrzebnego mu azotu i fosforu oraz 74% potasu, natomiast wytwarza zaledwie 20% suchej masy.
W pierwszych dniach po wschodach rośliny potrzebują małych ilości składników pokarmowych. W miarę rozwoju masy korzeniowej oraz organów nadziemnych zapotrzebowanie to silnie wzrasta, aby znów zmniejszyć się pod koniec wegetacji. Długość okresu najbardziej intensywnego pobierania składników pokarmowych u różnych roślin uprawnych określona jest ich biologicznymi własnościami.
AZOTZawartość azotu w roślinach ok. 1,5% suchej masy. Pobierany jest w formie jonów amonowego NH4+ i azotanowego NO3-.Tylko motylkowe potrafią wykorzystywać azot zawarty w powietrzu ( dzięki bakteriom Rhizobium). Jony azotanowe łatwo poruszają się po całej roślinie. Natomiast większość jonów amonowych jest wbudowywana w struktury organiczne już w korzeniach. Nie można oznaczyć ilości azotu dostępnego dla roślin, gdyż dynamika procesów w glebie jest bardzo duża. Jako kation azot może ulegać sorpcji wymiennej.( Aniony ulegają sorpcji chemicznej – z wyjątkiem NO3-).
Główne przemiany azotu w glebie:
Amonifikacja N org.àNH3+àNH4+
Nitryfikacja NH4+àNO2-àNO3-
Denitryfikacja NO3-àNO2-àN2
Asymilacja NO3-àNH3-àaminokwasyà puryny, białka, kwasy nukleinowe
NH4+ wiązane przez minerały ilaste.
NH3 wiązane przez substancję organiczną gleby.
NO2- reaguje z kwasami huminowymi i fulwowymi.
Nadmiar azotu-liście bardziej soczyste ,zawierają więcej wody, komórki liści duże z cienkimi ścianami- podatne na złamania, dużo azotu w liściach- idealny pokarm dla bakterii, nadmiar N opóźnia dojrzewanie zbóż.
Niedobór-karłowacenie roślin, bladożółte liście, opadają.
Trzeba pamiętać , by podać roślinom azot w odpowiednim momencie wzrostu i rozwoju. Żeby nie podać w nadmiarze, bo wtedy będą go gromadziły w formie mineralnej. Jon amonowy zatrzymany przez rośliny a potem spożyty przez człowieka może spowodować nagłe zatrucia (zaburzenia mitozy, mejozy, działanie rakotwórcze). Często zdarza się ,ze azot jest podany za późno. W produktach spożywczych dla dzieci i niemowląt są normy dotyczące zawartości azotu.
Metoda wykrywania azotanów- z difenyloalanianą. W środowisku stężonego kwasu siarkowego w obecności jonów NO3-.
Kryteria wybór nawozu azotowego:
Najbardziej plonotwórcze
-uwzględnić warunki uprawy, wymagania rośliny
-ważny jest sposób nawożenia
-60-70% wysiewu w 1 roku, w latach następnych 14%
-część zostaje wbudowana w próchnicę
-część zostaje wymyta do wód
-część jest strącona w formie amoniaku/gazowej
Formy azotu pobierane przez rośliny:
Rośliny pobierają azot tylko w formie aktywnej.
*NH4+ - zasorbowany;
*NO3- - rozpuszczalny;
*N2
Fosfor jest budulcowym pierwiastkiem w roślinie. Wchodzi w skład jądra komórkowego, bierze udział w podziale komórek, spełnia ważną rolę w stożkach wzrostu. Zawartość P w roślinie wynosi około 0,3-0,5% s.m. Fosfor wpływa na części generatywne rośliny, oddziałuje na korzenie, nadaje sztywność słomie, wpływa na obniżenie poziomu szkodliwego azotu, występuje też w fosfolipidach(budują błony biologiczne-do 5%), kwasach nukleinowych, ATP i ADP(tworzenie wiązań pirofosforanowych, które umożliwiają przenoszenie energii), NAD i NADP, fitynie ( typowa forma magazynowania fosforu w ziarnie i nasionach- w korzeniach w ogóle nie występuje).Fosfor jest stale uwalniany do gleby, bo stale zachodzi rozkład substancji organicznej. Kiedy jest stosunek C:P>300:1 wtedy fosfor ulega immobilizacji. Mikroorganizmy wbudowują fosfor- to znaczy immobilizują go.
Nadmiar
-rzadko występuje ,bo jony fosforanowe są silnie wiązane w glebie, powoduje niedobór cynku.
Niedobór –rzadko, ciemnozielone zabarwienie liści, z purpurowym odcieniem
MAGNEZ.
Najwięcej magnezu zawierają motylkowe, najmniej zboża. Jest go około 0,15-0,35% w s.m. w roślinach. Jest pobierany przez korzenie jako jon Mg++. Łatwo może być też absorbowany przez liście. Ruchliwość magnezu w roślinie jest większa niż wapnia ale mniejsza niż potasu. Podobnie jak wapń, magnez jest transportowany przez transpirację w górę rośliny. Jest także stosunkowo ruchliwy we floemie. Jest go więcej w starszych niż w młodych liściach.
Przede wszystkim magnez jest w roślinie potrzebny to tworzenia cząsteczek chlorofilu( około 30% całego magnezu w roślinie jest zawarta w chlorofilu)-udział w fotosyntezie, w aktywacji enzymów , występuje w formie pektynianów w blaszce środkowej, fitynie oraz bierze udział w regulacji równowagi kationowo- tężyczka pastwiskowa bydła
Niedobór słaby- paciorkowatość liści, dolne ;liście jasnozielone
Silny- do 75% rośliny żółknie, zamieranie niektórych liści
Bardzo silny- wszystkie rośliny żółkną, większość umiera
anionowej w roślinie.
6-25% Mg znajduje się w chlorofilu .Magnez wpływa też stabilizująco na strukturę chloroplastów, umożliwia przyswajanie CO2.Mg stabilizuje również rybosomy. Dobre zaopatrzenie rośliny w Mg wpływa tez korzystnie na zawartość w niej karotenu i witaminy C.
Złoża magnezytu na Dolnym Śląsku.
Nadmiar- naruszenie równowagi Ca, Mg
Niedobór, często w kwaśnych glebach lekkich, zaburzenia syntezy chlorofilu, chloroza. Gdy zbyt dużo Mg2+ w stosunku do K+ Na+à
Można wyróżnić 3 grupy tych nawozów:
1)z uboczną zawartością magnezu ( wapno magnezowe)
2) z magnezem jako głównym składnikiem –słabo rozpuszczalne w wodzie
3) magnezowo-siarkowe
POTASW rośliniePobierany jest przez rośliny w sposób czynny jako kation K+. Wspólnie z azotem i fosforem tworzy trio chemiczne, jednak nie jest on pierwiastkiem budulcowym, nie wchodzi w skład związków organicznych. Części nadziemne zawierają więcej potasu niż korzenie.
FUNKCJE: reguluje bilans wodny rośliny.(szybkość pobierania wody zależy od różnicy stężenia między wnętrzem komórek rośliny a r-rem zewnętrznym. Potas podnosi ciśnienie soku komórkowego-szybko przenika przez błony biologiczne. Potas sprzyja zatrzymywaniu wody w komórkach i podnosi ich turgor.), aktywuje wiele enzymów, stymuluje procesy związane z gospodarką węglowodanową i azotową roślin. Potas może być pobierany szybko i w dużych ilościach-pobieranie luksusowe.
NIEDOBÓR: Potas wpływa na gospodarkę azotową roślin. Przy braku potasu gromadzą się w roślinie nitrozoaminy-z podwyższoną zawartością azotu (niezdrowe dla ludzi, którzy zjadają takie rośliny).Z azotu redukcja do NH4+.Przy braku potasu ta redukcja nie ma miejsca. Redukcja azotu jest potrzebna do tworzenia aminokwasów. W wyniku braku potasu jest on przemieszczany z liści starszych do organów młodszych, bardziej wymagających.--> liście starsze zwijają się, są mniej odporne na grzyby, mróz i suszę.
NADMIAR: luksusowe pobieranie, negatywny wpływ na zdrowie zwierząt- naruszenie równowagi kationowej.
W glebie:
Występuje w całości w glebie w postaci mineralnej. Ogólna zawartość potasu w glebach Polski : 0,8-2,1 %. Największe ilości potasu znajdują się w najdrobniejszych frakcjach gleby. Dlatego gleby ilaste i pylaste mają więcej potasu niż lekkie z przewagą piasku. Mało potasu mają torfowe. Pierwotnym źródłem potasu w glebach są glinokrzemiany –ortoklaz, albit, leucyt, nefelin, muskowit. Potas występuje w glebach mineralnych w formie K+. Jest „samolubem glebowym”- nie tworzy połączeń organicznych. W glebach następuje wymywanie potasu na dużą skalę. Może ulegać uwstecznieniu. Potas ulega sorpcji wymiennej. Główna ilość potasu występuje w glebie w glinokrzemianach i w tej formie jest on niedostępny dla roślin. Dopiero w wyniku wietrzenia przechodzi on do r-ru glebowego . Potas zasorbowany w przestrzeniach międzypakietowych minerałów ilastych jest formą potasu związaną niewymiennie. Spośród minerałów ilastych szczególną zdolność niewymiennego wiązania potasu ma illit -(łatwość rozszerzania i zwężania przestworów międzypakietowych).
które formy Mg glebowego są potencjalnym źródłem Mg dla roślin?
Naturalnym źródłem magnezu w glebach są różne minerały zawarte w skalach macierzystych (np.: Magnezyt MgCO3; Dolomit CaCO3×MgCO3;Oliwin Mg0,6Fe0,4SiO4; Talk; Serpentyn; Min ilaste). Na glebach użytkowanych rolniczo Mg jest wprowadzany wraz z nawozami organicznymi i niektórymi mineralnymi, a przede wszystkim w dużej ilości wapniowo-magnezowymi - podczas wapnowania gleb.
Magnez występuje w glebach głównie w formie mineralnej. Tylko niewielka jego cześć zawarta jest w materii organicznej (fityna — sól wapniowo-magnezowa kwasu fitynowego). W postaci mineralnej występuje:
1) jako składnik minerałów pierwotnych i wtórnych oraz słabo rozpuszczalnych soli fosforanowych;
2) w formie rozpuszczalnych soli w roztworze glebowym;
3) w formie jonów Mg2+ związanych wymiennie z kompleksem sorpcyjnym.
74. Jakie objawy można obserwować na roślinach przy niedoborach składników?
AZOT (N)objawy braku: Silne zahamowanie wzrostu części podziemnych i nadziemnych. Pędy krótkie i cienkie. Pokrój rośliny sztywny. Niewiele pędów bocznych,
FOSFOR (P)
objawy braku: Silne zahamowanie wzrostu części podziemnych i nadziemnych. Pędy krótkie i cienkie.
POTAS (K)
objawy braku: 1.pokrój rośliny jest zwiędły, co jest wynikiem obniżenia turgoru wskutek zaburzenia gospodarki wodnej. 2.liście są matowe, niebieskozielone, na starszych liściach występuje brązowienie wierzchołków, zasychanie brzegów liści i zwijanie się do góry albo brązowe plamy, zwykle w pobliżu brzegu. 3.międzywęźla są skrócone. 4.system korzeniowy jest skąpy. 5.produkcja ziarna lub owoców jest zmniejszona.
SIARKA (S)
objawy braku: Objawy niedoboru siarki wyst. bardzo rzadko w praktyce. W zasadzie przypominają objawy niedoboru azotu. lecz pojawiają się najpierw na młodszych liściach. Specjalnie wrażliwe na niedostatek siarki są rośliny krzyżowych, a to z powodu wysokiej zawartości olejków gorczycznych, w skład których wchodzi siarka.
WAPŃ (Ca)
objawy braku: Charakterystyczne objawy niedoboru wapnia występują na młodszych liściach oraz na wierzchołkach wzrostu: 1.młode liście są silnie skręcone i zgięte haczykowato, 2.liście starsze mają nieregularne kształty, brzegi są postrzępione, 3.czasem występują brązowe plamy, 4.system korzeniowy słabo rozwinięty, korzenie śluzowacieją.
MAGNEZ (Mg)
objawy braku: Zboża: u nasady liścia tworzą się zgrupowania chlorofilu pomiędzy żyłkami w post. sznura ciemnozielonych perełek; tworzą się nekrotyczne smugi często z odcieniem purpurowym; dużo starszych liści ginie. Dwuliścienne: wygląd liści jest marmurkowaty, żyłki pozostają zielone; w środkowej części liścia pomiędzy żyłkami tworzą się chlorotyczne i nekrotyczne plamy; w końcu cały liść jest chlorotyczny z nekrotycznymi plamami, a jedynie żyłki zostają zielone. Jednoroczne: objawy są wyraźniejsze pod koniec sezonu wegetacyjnego i wtedy nie następuje wyraźne zmniejszenie plonów. Czasem objawy niedoboru można zaobserwować u siewek, szczególnie w okresach deszczowych, gdyż Mg łatwo ulega wypłukaniu z gleby.
ŻELAZO (Fe)
objawy braku: najczęściej u drzew owocowych, natomiast rośliny zbożowe, okopowe, przemysłowe i warzywne są bardziej odporne na niedobór i zwykle nie wykazują objawów deficytu. Najbardziej charakterystycznym objawem jest chloroza młodszych liści. Stają się one na początku bladozielone, następnie żółte lub nawet całkowicie białe. Dolne liście pozostają zielone lub częściowo odbarwiają się.
MANGAN (Mn)
objawy braku: Najbardziej pospolitym objawem jest chloroza. Nawet najmniejsze żyłki pozostają zielone, natomiast miękisz miedzy nimi zostaje zaatakowany chlorozą i tworzy obraz misternej siatki. Ze zbóż najwrażliwszy owies (szara plamistość).
MIEDŹ (Cu)
objawy braku: „Choroba nowin” u zbóż – objawy wyst. na ubogich w miedź glebach torfowych, wziętych świeżo pod uprawę. Wierzchołki młodych liści bieleją i zasychają, liście stają się wąskie i skręcone. Przy ostrym deficycie rośliny nie kłoszą się i nie wytwarzają ziarna.
CYNK (Zn)
objawy braku: Najczęściej u drzew owocowych. Na wierzchołkowych gałązkach pojawia się choroba „małych liści” – cętkowana chloroza młodych liści. Liście karleją, stają się sztywne, kruche, często brunatnieją. U nasady obumarłych gałązek wyrastają skrócone pędy.
BOR (B)
objawy braku: objawem braku jest zamieranie wierzchołka pędu i młodych liści a dalej zahamowanie rozwoju także innych organów rośliny.
MOLIBDEN (Mo)
objawy braku: najczęściej u motylkowatych. Liście bledną, brzegi zwijają się, a przy ostrym deficycie występuje chlorotyczna nekroza. Wrażliwe są kalafiory.
SIARKAŁ rođlinz zawieraja niewiele mniej siarki niż fosforu, 0,2-0,4% w suchej masie.pobierana z gleby w formie SO4(2-).moze być absorbowana przez liscie w formie gazowej SO2.zapotrzebowanie roslin na siarke zalezy od gatunku rosliny.mineralna postac siarki w roslinie stanowia siarczany.
MIKROELEMENTY
ŻELAZO: rosliny mogą pobierac żelazo w formie Fe2+ i Fe 3+ oraz w postaci połączen chylatowych.najzasobniejsze w żelazo sa zielone czesci roslij rosliny zelazolubnr: szpinak, sałata.
NIEDOBOR:niezdolność młodych lisci do wytwarzania chlorofilu.obejmuje liscie.niedostatek żelaza wystepuje u roslin uprawianych w glebach wapiennych o wysokim pH.
NADMIAR: objawy zatrucia :pokrycie lisci brazowymi pl,amkami.
AZOT – najbardziej potrzebny roślinom, występuje w największej ilości form. Rośliny pobierają go w formie mineralnej, jonowej.
Występuje w glebie w dużych ilościach: od 0,02 do kilku %. 95% azotu glebowego to azot organiczny, a tylko 5% to azot
mineralny.
Przychody azotu glebowego
Źródła: N- biologicznie wiązany ok.20%
N- materiału siewnego ok.3%
N- nawozów organicznych ok.27%
N- nawozów mineralnych ok.48%
Najwięcej azotu w glebie pochodzi z nawożenia, potem z wiązania biologicznego.
Obieg azotu w glebie (RYSUNEK)
Mineralizacja – wysoka wilgotność, wysoka temperatura gleby (35-60°C).
Nitryfikacja – jest procesem zachodzącym przy udziale mikroorganizmów i zachodzi dwuetapowo (Nitrosomonas; Nitrobacter).
Lekko kwaśny odczyn gleby; duża wilgotność gleby; temp.gleby ok.30°C.
Denitryfikacja – przeprowadzają ją bakterie beztlenowe; nie jest to proces odwrotny do nitryfikacji.
Wszystkie te przemiany zachodzą równocześnie; z różnym natężeniem w zależności od sprzyjających warunków
Amon w glebie Amon NH4+
Nitryfikacja
2NH4+ + 3O2 → 2NO2- +H2O + 4H+ (I faza)
2NO2 + O2 → 2NO3
Immobilizacja
fizykochemiczna - niewymienna i mikrobiologiczna
Sorpcja
Azotany w glebie Azotany NO3-
Immobilizacja
asymilacyjna redukcja azotanów
NO3- + 9H+ → NH3 +3H2O NH3 ↔ NH4+
Denitryfikacja
2NO3 → 2NO2 → 2NO → N2O → N2
Wymywanie
FOSFOR – występuje w glebie w mniejszych ilościach: od 0,03 do 0,3%. Forma przyswajalna stanowi ok.2%, nieprzyswajalna –
98%. Fosfor występuje w glebie głównie w zw. mineralnych – 80%. P organiczny stanowi 20%. Fosfor powstaje w glebie w
wyniku wietrzenia minerałów (fosforyty, apatyty). Fosfor organiczny to głównie ten, który występuje w fosforowych związkach
organicznych (fosfolipidy, kwasy nukleinowe, fityna).
Fosfor ulega w glebie sorpcji chemicznej. Ma na to wpływ odczyn gleby. Rośliny pobierają fosfor w postaci anionu H2PO4-, tylko czasem w formie HPO42- (zależy od odczynu).
Reakcja dysocjacji kwasu fosforowego:
...