Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
1. Pojęcie podmiotowe i przedmiotowe administracji.
Przedmiotowe znaczenie – funkcjonalne:
- działania – podejmowane przez osoby zatrudnione w strukturach. W tym rozumieniu obok uprawnień administracyjnych obejmuje uprawnień administracyjnych sądów – organizacja sądownictwa.
- uprawnienia administracyjne ustawodawstwa:
· decydowanie o budżecie
· decydowanie o wojnie i pokoju
· administrowanie sejmem
Podmiotowe znaczenie – organizacyjne :
- struktury – wyodrębnieniu struktur organizacyjnych, które służą realizacji zadań (urzędy organy) publicznych
- ludzie – zatrudnieni w/w strukturach,
Administracja w tym znaczeniu obok uprawnień typowo administracyjnych obejmuje uprawnienia sądowe administracji np. nakładanie kar admin., orzekanie o odszkodowaniu
- należą tu też uprawnienia ustawodawcze administracji jak wydanie aktów wykonawczych, aktów prawa miejscowego.
2. Funkcje administracji.
FUNKCJE ADMINISTRACJI PUBLICZNEJ
Wyróżniamy następujące funkcje:
1. F. Porzadkowa (policyjna)
2. F. Reglamentacyjna
3. F. Świadcząca (organizatorska)
4. F. Właścicielska
Ad1. Porządkowa (policyjna)- związana jest głównie z ochroną dóbr i wartości: życie , zdrowie, mienie, bezpieczeństwo i porządek publiczny. Funkcja policyjna wykonywana jest przez specjalne formacje (służby, straże, inspekcje np. straż graniczna, miejska, plicja) Poprzez metce władczą (nakaz, zakaz, przymus) te organy określaja określone snkcje i kary.Rodzaje kar : pieniężne, upomnienia, zwieszenie działalności(inspekcje), zabranie koncesji, odebranie prawa jazdy – pozbawienie określonych praw.
Ad2. Reglamentacyjna- dzielić, ograniczać, kontrolować dostęp – ograniczenie dostępu do jakiejś strefy lub popyt przewyższa podaż państwo wkracza do akcji i musi dzielić np. dawniej dostęp do żywności Współcześnie funkcja reglamentacyjna łączy się z funkcjonowaniem monopoli (wyłączności) państwowych. Czyli występuje pewna sfera usług , dóbr, które są zastrzeżone dla państwa poprzez koncesje i zezwolenia państwowe do danej sfery dopuszcza inne podmioty. Cele fiskalne a także ograniczenie bezrobocia, finansowe.
Ad3. Administracja ŚWIADCZĄCA-organizowanie udzielania świadczeń obywatelom. Związana jest z realizacją praw człowieka obywateli np. prawo do ochrony zdrowia. Świadczenia mogą mieć charakter rzeczowy lub finansowy ale też świadczenie niematerialne. Są finansowane ze środków publicznych(własnych środków)
Przykłady
- niematerialne: doradztwo zawodowe, poradnictwa zawodowe, świadczenia zdrowotne, szkolnictwo , oświata
- finansowe: zapomogi, zasiłki z POM. Społ, stypendia, pomoc na dożywienie
- rzeczowe: lokale socjalne, pomoc z pomocy społecznej, fundusz na klęski żywiołowe, boiska orliki, program dożywiania.
Ad4. właścielka: - pojęcie własności – skarb państwa, gmina, powiat , woj. Samorządowe. Majątek służy do realizacji zadań publicznych tym majatkiem są nieruchom. Gruntowe, budynki wyposabudynków, pieniadze papiery wartościowe, donra publiczne. Te które najeż a do wszystkich to : powietrze ,plaże, drogi parki – służebna ROLA ADMNINISTRACJI.
3. Zasady organizacji administracji i prawo administracyjne (pomocniczość, praworządność, centralizacja i decentralizacja, monizm i dualizm).
1) PRAWORZADNOŚĆ –
2) JAWNOŚĆ
3) POMOCNICZOŚĆ
4) CENTRALIZACJA I DECENTRALIZACJA
5) DUALIZM I MONIZM
PRAWORZĄDNOŚĆ – dotyczy w ogóle Państwa (wyglad z punktu administracji) – stosowanie prawa, przestrzeganie
- oparcie państwa na prawie a nie odwrotnie jest to przeciwieństwo dowolności funkcjonowania. W Polsce administracja polega na prawie (spisanym) stanowionym.
- administracja może bezpośrednio ingerować w prawa i obowiązki administrowanych podmiotów tylko na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących
- polega na jednolitym stosowaniu prawa, równości wobec prawa wszystkich podmiotów wobec prawa mają być różne, nie można dyskryminować zj grupy społecznej.Sie grupy, które w świetle prawa są traktowane odmienne i musi to być odpowiednio uzasadnione np. niepełnosprawnii. W pewnych sytuacja ch niektórym grupom mogą być przyznane dodatkowe uprawnienia(niepełnosprawnii i uchodzcy)ich celem jest wyrównanie szans tych osób i umożliwienie im korzystania z uprawnień przysługującym pozostałym obywatelom.
JAWNOŚĆ – (zasada czystych rąk) – wszystko ma być jawne, transparentne, zrozumiałe. W szczególności musi występować w np. :
- zamówieniach publicznych(przetargi)
- zasady zatrudniania w administracji publicznej
Waznym wyznacznikiem jawności jest dostęp do informacji:
- ustawa o dostępie do informacji publicznej gdzie mamy określone zasady; kidy jakich informacji
- BIP Biuletyn Informacji Publicznej – dostępny w Internecie
Przekazywanie informacji po przez ogłoszenie prawa.
POMOCNICZOŚĆ – nazywana jest SUBSYDIARNOŚCIĄ- najmniejsza wspólnota, jednostka powinna mieć jak największe zadań powinna mieć jak najwięcej samodzielnośc, powinna odpowiadać za swoje działania, zachowania. Wspólnoty większe powinny pomagać mniejszym dopiero gdy te są niewydolne, przestaja być samowystarczalne.Zasada niewyręczania, nie zastępowani.
DECENTRALIZACJA – polega na tym że Państwo oddaje część władzy innym podmiotom, które nastepnie w drodze ustawowej, przekazuje pewne zadaniapodmiotom uprawnionym. Cechą decentralizacji jest samodzielność niezależność od Państwa, przekazanie władzy w dół. Stopnie samodzielnośći są różne.
Podmioty zdecentralizowane:
- Samorząd Terytorialny
- Samorząd Gospodarczy
- Organizacje społeczne
- uczelnie wyższe
CENTRALIZACJA – kumulowanie władzy na najwyższym szczeblu, cecha centralizacji jest
- struktury SA zbudowane hierarchicznie
- na poszczególnuycg stopniach hierarchii s ą ściśle wyodr bębnione zadania i kompetencje
- nadzór hierarchiczny , który określa się mnianem kierownictwa.
MONIZM – oznacza pewną jednolitość, jednorodność administracji. W okresie socjalizmu administracja publiczna = administracja rządowa. Dzisiaj o monistycznym działania wskazuje administracja centralna, czyli rządowa (ma do nich zastosowanie zasada monizmu)
DUALIZM- podwójna – mamy jakby dwa rodzaje administracji rządowa i samorządowa. Administracja terenowa jest dualistyczna.
Dualizm administracyjny:
1. rządowa ( admin. Terenowa, gmina województwo):
- wojewoda
-organ administracji zespolonej
-administracja niezespolona
2. samorządowa:
-województwo ( sejmik, wojewódzki zarząd marszałek)
-powiat ( starosta, zarząd, rady)
-gmina ( rada, wójt, burmistrz, prezydent)
Dualizm zadaniowy:
1. Zadania rządowe:
-wykonują organy admin. Rządowej
-wojewoda
-admin. Zespolona
-admin. Niezespolona
Zadania rządowe mogą wykonywać organy z samorządu terenowego, przekazanie zadań może być w drodze ustawy lub w drodze porozumienia.
2. Zadania samorządowe:
-wykonują organy samorządu terytorialnego
-podmioty niepubliczne( na podstawie zlecenia np. kościoły, osrodkiprywatne
Zadania wykonywane na zlecenie samorządu np. domy pomocy społecznej.
4.Prawo administracyjne a inne gałęzie prawa (prawo cywilne, prawo konstytucyjne) podobieństwa i różnice.
Prawo administracyjne:
- władztwo administracyjne
- nie skodyfikowane
- część prawa publicznego, koncentruje się na organach zajmujących się wykonywanie administracji państwowej
- dominacja organu administracji państwowej.
Prawo cywilne:
- równość podmiotów
- skodyfikowanie
- równorzędność
Prawo konstytucyjne:
- skodyfikowane
- część prawa publicznego reguluje ono wszystkie podstawowe instytucje ustrojowe państwa.
Prawo karne:
- represyjny charakter:- kary, środki zabezpieczeń.
Prawo administracyjne jest prawem bezwzględnie obowiązującym lus Mogens
Prawo cywilne normy prawa ius dispozitivum
5. Pojęcie i podziały prawa administracyjnego.
PRAWO ADMINISTRACYJNE – zespół norm, które regulują administrację publiczną, prawo, które normuje administrację publiczną – p. cywilne, p. karne, p. administracja.
PODZIAŁ PRAWA ADMINISTRACYJNEGO:
1. trzy podgrupy:
- Pr. admin.-Ustrojowe
- Pr. admin -Materialne
- Pr. admin – Procesowe
USTROJOWE – dotyczy organów, urzędów – kompetencje, zadania organów.
MATERIALNE- prawo materialne- Rawo i obowiązki obywateli organów admin. w różnych konkretnych działaniach admin. – szkolnictwo, oświata, komunikacja, podatki.
PROCESOWE- procedura administracyjna – postępowanie administracyjne, część prawa admin., która reguluje postępowanie przed organami administracyjnymi( – kpa – wydanie decyzji admin.)jest to ciąg czynności prawnych w celu rozstrzygnięcia indywidualnych sporów administracyjnych (wydanie decyzji administracyjnej)
2. dwie podgrupy:
- część ogólna
- część szczegółowa
Ogólna- źródła prawa, organy, formy działań, kontrola, całay ustrój problematyka prawo admin.
Szczegółowa- charakterystyka prawa poszczególnych stref działania administracji np. w zkres wchodzą
-prawo osobowe- regulacje związane ze zmianą imieni, nazwiska, dow.osobist., ewid. ludności, paszpoty, ochrona danych osob.
- Pr. Wodne, energetyczne, budowlane, górnicze, geodezji i kartografi, zagospod. Przestrzennego, geologiczne, kultury i zabytków, ochrona przyody
Cechy źródła prawa administracyjnego.
Cechy ŹRÓDEŁ praw administracyjnego:
1. Wielość i różnorodność – pochodzą od różnych władz. Wielość –bardzo duża liczba źródeł prawa. Różnorodność – w ramach źródeł prawa admin. Mamy bardzo wieleaktów, mamy akty o różnej randze, nazwie, mocy prawnej.
2. Brak kodyfikacji - prawo administracyjne nie ma kodeksu nie jest skodyfikowane
- tylko procedura administracyjna jest skodyfikowana KPA
3.Wiekszość źródeł pochodzi od samej administracji – rozporządznia, prawo miejscowe,
4. Ewenement lokalny – dot. funkcjonowania prawa miejscowego sprowadza się do tego że administracja może tworzyć prawo, które obowiązuje na określonej części terytorium państwa.
5. Kompleksowość – nawiązuje do niejednolitości prawa administracyjnego, wiele aktów prawnych zwiera normy charakterystyczne dla pr. cywilnego. Źródła prawa admin. Zawiera normy cywilne, karne lub inne np. ustawa o gospod. Nieruchomościami, prawo budowlane.
6. Publikacja i wejście w życie źródeł prawa powszechnie obowiązujących:
- szczegółowe zasady określa USTAWA O OGŁASZANIU AKTÓW NORMATYWNYCH 20 LIP. 2000
Gdzie ogłaszmy źródła prawa :
a) POWSZECHNIE obowiązujące:
- Dziennik Ustaw: ustawy, rozporządzenia, umowy ratyfikowane, wszystkie powszechnie obowiazującez wyjątkiem prawa miejscowego
- Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej
- Wojewódzki Dziennik Urzędowy: akty prawa miejscowego
b) nie dotyczące publikacji powsz. Obow.:
- Dziennik Urzędowy Monitor Polski: zarzadzenia Prezesa NIK, NBP
- Dziennik Urzędowe Ministrów: zarzadzenia ministrów
- Dzienniki Urzędowe Centralnych Organów Administracji Rządowej
Od ogłoszenia do wejścia w życie obowiązuje 14 dni WAKACIOLEGIS może być wydłużone-zwykle w tedy gdy konieczne jest przygotowanie organów państwa do wprowadzenia przepisów do 6 m-ca nawet kilka lat.Skracanie WAKATIOLEGIS – jest dopuszczalne w sytuacjach wyjątkowych do dnia ogłoszenia RETROAKCJA – prawo nie działa w stecz- jeśli mamy państwo praworządne to nigdy nie wystąpi.
7. Źródła prawa administracyjnego powszechnie i wewnętrznie obowiązujące.
SYSTEMY ŹRÓDEŁ PRAWA POWSZECHNIE OBOWIĄZUJĄCYCH ( z punktu widzenia prawa admin.)
Systemy źródła zorganizowane – źródło prawa powszechnie obowiązujące w Polsce.Źródło obowiązuje powszechnie tzn. obowiązuje wszystkich na obszarze kraju lub określonych części jego terytorium. Źródła są określone w konstytucji . W Polsce obowiązuje system zamknięty :
1. Konstytucja
2. Ratyfikowane umowy międzynarodowe
3. Ustawa
4. Rozporządzenia z moca ustawy
5. Rozporządzenia
6. Akty prawa miejscowego
Konstytucja – z punktu administracji- co konstytucja zawiera do funkcjonowania admin. :
- określa zasady ustrojowe – RP jest demokratycznym państwem prawa
- zasady organizacji władz, struktury administracyjne – budowa admin., szczeble administracj
- przewiduje działalności samorządu w Polsce ze szczególnym uwzględnieniem samorządu terytorialnego
- określone zasady kontroli nad administracją: NIK, Rzecznik Praw Obywatelskich
- okresla system prawa powszechnieobowiazującego w tym pawa administracyjnego.
- prawa i wolności obywatelskie- prawo do nauki, ochrony zdrowia,, ochrony przyrody – jest to prawo admin.
- stany nadzwyczajne – wprowadzenie mobilizacji sił zrojnych, kto może wprowadzić stan wojenny.
Ustawa – przypomnieć najważniejsze etapy tworzenia ustawy – proces ustawodawczy
Przypomnieć od momentu kto może zgłosić inicjatywę ustawodawczą do uprawnień prezydenta
Ustawa jako źródło prawa administracyjnego ma znacenie podstawowe nie mamy jednego aktu prawnego jest wiele ustaw.
Ustawy dotyczące spraw ustrojowych:
1. Ustawa o Radzie Ministrów
2. Trzy ustawy samorządowe gmin, powiatu, województw
3. Ustawa o NIK
4. Ustawy dot. prawa materialnego lub części szczegółowej – problematyka jest zawarta w ustawach
5. Ustawa o ogłoszeniu aktów. Normatywnych – okresla zasady ogłaszania i wchodzenia w życie ustawy(wakacjolegis- okres od ogłoszenia ustawy do wejścia w życie)
Ratyfikowane ustawy międzynarodowe- powszechnie obowiązujące- jeden z podmiotów jest podmiotem międzynarodowym i inne państwo lub organizacja międzynarodowa ONZ.
Rozporzadenia z mocą ustawy nie ma go w art. 87 konstytucji)- wydawane są w sytuacja cg szczególnych ma moc i rozporządzenia i ustawy obowiązuje powszechnie- jest to źródło wymienone w art.234 konstyt. I dotyczy sytuacji szczególnej którą wydaje prezydent w stranie wojennym. Rozporządzenie to musi być podane do zatwierdzenia przez sejm na najbliższych posiedzeniach.
Umowa jest to źródło które dochodzi do skutku przy udziale co najmniej dwóch podmiotów.
Ratyfikacja – jest to uroczysta forma przyjęcia przez państwo zobowiązań wynikających z umowy, uroczyste podpisanie umowy przez głowę państwa Prezydenta.
Umowa międzynarodowa – podlega ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw (obowiązuje powszechnie) i następnie wchodzą w życie i traktujemy jako część porządku krajowego niektóre są ważniejsze.
Umowy międzynarodowe ratyfikowane – za zgoda wyrażoną w ustawie maja pierwszeństwo przed ustawą w przypadku kolizji między ustawą a taka umową
Przy kolizji ustawy z umową międzynarodową ratyfikowaną to umowa międzynarod. ratyfikowana ma pierwszeństwo.
...