Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Różnica między naukami przyr. Ahumanisi:ma charakter metodol. a nie przedmiotowy,zarówno przedmiot przyrodozn.,jak i humanistyki konstruowany jest w ludzkim dośw. ,różnica w ujmowaniu przedmiotu wynika z ukierunkowania ludzkiego doświadczenia, albo uświadamianie sobie przez człowieka świata zew lub samego siebie, własnego działania i jego efektów ,nauki przyrodnicze badają świat zewnetrny-dążą do jego opisania i wyjaśnienia(pozytywizm pomija konstytutywną rolę poznającego podmiotu) nauki humanistyczne dążą do opisania i rozumienia rzeczywistości tworzonej przez człowieka,proces w którym na podstawie znaków z zewnątrz dostarczanych przez zmysły poznajemy sferę wewnętrzną,nazywamy rozumieniem Hermeneutyka Diltheya „przyrodoznawstwo wyjasnia a humanist. Rozumie-przeżycie-ekspresja(wyrażenie)przeżycie odtwórcze-zrozumienie,warunkiem duch obiektywny-wspólnota,poziomy rozumienia, rozumienie codzienne- elementarne ,nabywanie umiejętności podczas socjalizacji wnioskowanie przez analogię, rozumienie nauk humanistycznych -pojedyncze ekspresje odnoszone, do całości układu życia" Rozumienie natomiast to "proces, w którym na podstawie zewnętrznych znaków poznajemy przeżycie. ,znaczenia hermeneutyka-interpretacja, hermeneutyka jest potrzebna gdy świat,tekst,czyjeś zachowanie nie są oczywiste(ich sens nie jest zrozumiały)podstawowe znaczenia terminu:sposoby objaśniania tekstu-od świętych tekstów po dzieła literackie,hermeneutyka filozoficzna-jak możliwe jest rozumienieDilthey, filozofia hermeneutyczna-rozumienie nie jest sposobem poznania,lecz sposobem istnienia człowieka-człowiek egzystuje w świecie,który go obchodziPRZEDMIOT OBIEKTYWNEJ HERMENEUTYKI • Subiek. i obiek. wymiar działania nie są traktowane w opozycji (one występują łącznie, są ze sobą powiązane; nie można zrozumieć jednego bez zrozumienia drugiego) - tworzą wzajemnie od siebie uzależnione dwie strony praktyki życia społecznego.• Materialnym obiektem zainteresow. są społeczne działania człowieka, przebiegające w procesach interakcji • Interakcja uważana jest za „elementarną jednostkę ludzkiego działania, a tym samym najmniejszą analityczną jednostkę teorii działania” (najmniejsza jednostka do badań)
• Przedmiotem teoretycznym są: latentne(ukryte) struktury sensu i obiektywne struktury znaczenia. (Pojęcia, które nie są precyzyjnie zdefiniowane. Żeby zrozumieć latentne struktury sensu trzeba przywołać teorięjęz. N. Chomskiego) Interakcja – jednostka poddawana analizie TEORETYCZNE INSPIRACJE Z TEORII JĘZYKA N. CHOMSKIEGO• Ponieważ posługuje się regułami, które pozwalają mu tworzyć nieskończoną liczbę zdań - nie musi być tych reguł świadomy • Posługiwanie się językiem przebiega na dwóch poziomach: o na poziomie empirycznym obserwowalnych wypowiedzi określanych jako preformacje oraz o na poziomie nieobserwowalnym - poziomie ukrytych kompetencji, o których istnieniu wnioskuje się jedynie pośrednio na podstawie preformacji • Reguły mają charakter generatywny „działają” niezależnie od intencji mówiącego.Mająstatustzw.wiedzymilczącej(tacit knowiedger) Chodzi o to, że my działamy i w naszym działaniu stosujemy te reguły. Ludzie działają zgodnie z tymi ukrytymi regułami • Latentne (ukryte) są nie tylko struktury sensu, ale również struktury znaczenia i generujące je reguły.
rozwój nauki w koncepcji T.Kuhna: rozwój nauki nie ma char. Kumulatywnego lecz skokowy – czas nauki normalnej podzielony jest rewolucjami; na sposób uprawiania nauki duży wpływ maja czynniki społeczne m.in. dominujące w danym czasie przekonanie, struktury komunikacyjne miedzy badaczami, dostepna aparatura badawcza.1)Okres pre-nauki-kształtowanie się paradygmatu koncepcje teoret. Które sa korzystne np. dla rozwoju gospodarki są wiodące i przyjmowane przez cala zbiorowość.2)nauka normalna(dojrzała) 3)przyrastanie anomalii(nie powiny się pojawic jak jest paradygmat prawdziwy) 4)kryzys-rewolucja naukowa-rywalizacja paradyg.5)nauka normalna,Paradygmat-zbiór ogólnych założeń,przekonań,pojęć ,przyjmowanych modeli,wartości,sposobów zbierania i opracowywania danych, wspólnych członkom danej społeczności (matryca dyscyplinarna) wzorzec rozwiązywania problemów w danej specjalnośnaukowej(konkretne rozwiązania zadań) Paradygmat określa sposób widzenia świata i postrzegania zadań danej nauki,dostarcza kryteriów wyboru problemów, które uznaje się za istotne i za rozwiązywalne, kryteria poprawności ich rozwiązywania, kiedy zmienia się paradygmat,zmienia się i świat. WIEDZA MILCZACA KUHN wiedza milcz.jest to wiedza czynnosciowa, wykorzysta. W dzialaniu, może być wydobywana w sytuac problem,kiedy dokonuje się zmiana paradyg wtedy na jaw wychodzi wiedz milcz. Zdobywa się ja przez uprawianie nauk a nie przysf reguł w procesie nauki adept wdraza się w określ sposób myślenia zawiązując typowe problemy, prowadzac typowe eksperymenty wg.A.Cometa:stadium metafizyczne-natura rzeczy (byt-jego własności i przyczyny) poznawana jest przez ludzki rozum,świat wyjaśniany za pomocą abstrakcyjnych pojęć:siły, substancji, jakości, istoty, stadium pozytywne-stawiane są pytania o powstawanie i przebieg zjawisk,zbierane są fakty(poznanie empiryczne)nauka ma gromadzić fakty i ustalać istniejące pomiędzy nimi związki, szukać praw powszechnych .Cechy empiryczne- jedynym lub głównym źródłem poznania jest doświadczenie, należy umieć dowieść przez doświadczenie że dane twierdzenie jest albo prawdziwe albo fałszywe .Prawa naukowe to twierdzenia na temat ogólnych, powtarzalnych wzorców doświadczenia, wyjaśnić zjawisko naukowo to wykazać, że jest ono przypadkiem prawa ogólnego, znajomość prawa ogólnego pozwala przewidywać przyszłe występowa. zjawisk określonego typu. Warunki poznania Kanata-dwoistość poznania:za pośrednictwem zmysłów człowiek,wchodzi w kontakt z rzeczami,za pośrednictwem rozumu może te rzeczy zrozumieć,w doświadczaniu człowiekowi nie są dane rzeczy lecz ich przedstawienia,wrażenia odbierane przez zmysły są porządkowane poprzez formy zmysłowości i formy rozsądku powstają wyobrażenia,w aktach spostrzegania człowiek wyposaża każdą rzecz w formy zmysłowości i rozsądku kategorie czystego intelektu-wrodzone kategorie porządkujące doświadczenie empiryczne, poznawany przedmiot jest zależny od poznającego podmiotu-tym samym podmiot jest warunkiem przedmiotu,a kategorie warunkiem dośw. STYL MYŚLOWY – E. FLECK Intelektualna gotowość takiego, a nie innego działania, jako skutek kształcenia teoretycznego i praktycznego.13.zbieranie doświadczeń rozpoczyna się od kształtowania umiejętności widzenia (ograniczenie pola widzenia) 14. można to rozumieć w sposób bezpośredni, np. pierwszy widziany glut pod mikroskopem opisac w sposób prosty 15. reguły uprawiania nauki są skodyfikowane, lecz milcząco przyjmowane (reguły realnej nauki tworzą się w praktyce i nie muszą być wyeksplikowane , nie trzeba ich formułować, wystarczy jak kolejne pokolenia naukowców wdrażają się do tego typu pracy)METODOLOGICZNY ANARCHIZM P. FEYERSBENDA 1.nie ma takiej reguły metodologicznej, która w historii nie zostałaby przekroczona (reguły regułami, a nauka nauką) 2.mitem jest przekonanie, że postęp naukowy dokonuje się poprzez włączanie starych teorii w nowe (oponował przeciwko komulatywnemu modelowi rozwoju nauk, pole wspólne starych i nowych teorii są niewielkie) 3.postęp naukowy dokonuje się, gdy uczony uwolni się z więzów uznanych teorii i konwencji instytucjonalnej (szansa na dostrzeżenie czegoś nowego pojawia się, gdy ignoruje się stare zasady 4.Kuhn uznawał naukę normalną jako sensowny etap rozwoju nauki 5.Fey – to etap blokowania postępu, grzebany jako naturalny pluralizm teoretyczny 6.Główna anty reguła – wyprowadzaj hipotezy, które są niezgodne z potwierdzonymi teoriami albo uznawanymi faktami = nowe hipotezy nie powinny być badane dopiero wtedy, gdy stare zawiod 7.Później jego stanowisko złagodniało – reguł nie należy stosować dogmatycznie.Główne zasady doktryny pozytywistycznej wg.L.Kołakowskiego: reguła fenomenalizmu -nie ma realnej różnicy między istotą a zjawiskiem,badacz powinien rejestrować tylko to,co rzeczywiście przejawia się w doświadczeniu empirycznym, reguła nominalizmu-wiedza formułowana w terminach ogólnych nie ma innych realnych odpowiedników poza jednostkowymi konkretnymi przedmiotami, pojęcia opisujące stany idealne są wytworami ludzi, które pełnią funkcje instrumentalne, reguła odrzucająca wartość poznawczą sądów oceniających i wypowiedzi normatywnych, oceny i normy właściwe-nie zawierają treści informacyjnej, oceny i normy instrumentalne można empirycznie sprawdzić, reguła zakładająca zasadniczą jedność metody, sposoby zdobywania wartościowej wiedzy są zasadniczo takie same we wszystkich dziedzinach doświadczenia, takie same są główne etapy opracowywania zgromadzonych doświadczeń ,jakościowe odrębności między poszczególnymi naukami np.naukami przyrodniczymi a społecznymi,pokazują,że znajdują się one na różnych etapach dojrzałości teoretycznej. Schuetze - instytucjonalny wzór przebiegu życia – biograficzny plan działania – trajektoria – metamorfozy(biograficzne zmiany)
Różnice między skalą a indeksem jest sposób ustalenia wyniku punktowego,i ndeks tworzony jest przez proste zsumowanie wyników przypisanych poszczególnym wartościom natomiast tworząc skalę przypisuje się określony wynik punktowy pewnym układom odpowiedzi,skale w przeciwieństwie do indeksu uwzględnia intensywność obrazowania danej zmiennej. Skale pomiaru-to praktyczny sposób mierzenia trudno obserwowalnej lub ukrytej cechy skale to złożone mierniki które poprzez matematyczne przekształcenia łączą wiele wskaźników opisujących dane zjawisko np:odpowiedzi na kilka pytań powiązanych tematycznie posługiwanie się skalami ma wiele zalet w porównaniu do używania pojedynczych zmiennych,skale lepiej ujmują wielowymiarowe zjawiska dla których brakuje jednoznacznych pojedynczych zmiennych,dotyczy to badania pogladów i postaw. Hipotezą-nazywa się wszelkie twierdzenie częściowo tylko uzasadnione ,przeto także wszelki domysł,za pomocą którego tłumaczymy dane faktyczne,a więc też i domysł w postaci uogólnienia osiągniętego na podstawie danych wyjściowych T.Kotarbiński ,znacząca hipoteza to przypuszczalne rozwiązanie dostrzeżonego problemu,a nie formalna odpowiedź na pytanie, funkcje hipotez-sugerowanie nowych doświadczeń lub nowych obserwacji Uran-Neptun,ułatwia ocenę ważności jakiegoś zdarzenia czy zjawiska,które bez niej byłoby w ogóle bez znaczenia kolor tła, warunki poprawniej hipotezy-musi poddawać się weryfikacji-można ją poddawać procedurze sprawdzenia empirycznego ,powinna być twierdzeniem wyrażonym jednoznacznie-występujące w niej pojęcia zmienne i związki były jasno i jednoznacznie sformułowane,musi wnosić coś nowego do dotychczasowej wiedzy,musi być przypuszczeniem wysoce prawdopodobnym-majace swoje uzasadnienia w dotychczasowym dorobku naukowym, powinna określić związki pomiędzy dającym się zbadać zmiennymi oraz występujący miedzy nimi kierunek+lub -,powinna być wyrażona jednoznacznie i zostać uszczegółowiana ,musi zostać wyrażona w możliwie prostych słowach oraz obejmować treść która da się sprawdzić w rozsądnych granicach czasowych, powinna dotyczyc istotnych dla nauki spraw i mieć moc teorio twórczą(funkcje poznawczą). indukcja uogólniająca-jeśli duża ilość A została zaobserwowana w różnych okolicznościach i jeżeli wszystkie bez wyjątku A posiadły właściwość B,to wszystkie A mają właściwość B.(A.Chalmers)wniosek wynikający z części zbioru przenoszony jest na całość zbioru. krytyka indukcji-każde zdanie obserwacyjne obciążone jest teorią nie ma nagich faktów,każde zdanie obserwacyjne sformułowane jest w jakimś języku publiczny języku nadającym znaczenia słowom opisującym jakiś stan rzeczy,trzeba najpierw dysponować jakąś teorią, aby móc gromadzić fakty. Trzeba wiedzieć,które obserwacje notować jako ważne,a które pomijać ,zdanie obserwacyjne może okazać się fałszywe z powodu fałszywości teorii zakładanej w momencie uznawania zdania obserwacyjnego .Hipotetyczno-dedukcyjny model badawczy-uświadomienie sytuacji problemowej wątpliwości co do istniejącej teorii,rywalizacja teorii,brak teorii wyjaśniającej,propozycja rozwiązania problemu-opracowanie nowej lub wybór jednej z konkurujących teorii,dedukcyjne wyprowadzenie z nowej teorii sprawdzalnych sądów,twierdzeń mających status hipotez,próby odrzucenia tych twierdzeń poprzez falsyfikację-jeśli falsyfikacja się powiedzie,to odrzucamy sprawdzaną teorię,jeśli się nie powiedzie,to znaczy,ze sprawdzana teoria oparła się próbie.Różnice między:falsyfikacja-odrzucenie hipotezy,a pośrednio teorii,z której została wyprowadzona w wyniku jej konfrontacji ze zdaniem deskrypcyjnym bazowym,falsyfikowalność-traktowana jest jako kryterium demarkacji odróżnienia,pozwalające odróżniać wypowiedzi naukowe od nienaukowych tylko te wypowiedzi można uznać za naukowe,co do których można określić okoliczności,w których okazałyby się one fałszywe określić okoliczności,których nie dopuszcza dana teoria. Konsekencje pozytywizmu w naukach społecznych:przystosowanie przedmiotu do możliwości metody:założenie naturalizmu świat społeczny jest zasadniczo zgodny ze światem fizycznym,można go więc tak samo badać determinizm związków,redukcja kompleksowości badanych zjawisk,zdarzeń,wybór zmiennych(dostępnych co najmniej pośredniej obserwacji)i określenie istniejących między nimi relacji,identyfikowanie prawidłowości wymaga reprezentatywności prób badawczych oraz standaryzacji sytuacji badawczej,założenia dotyczące poznającego podmiotu(badacza):ma być bezstronnym obserwatorem,wolnym od osobistych wartości,presupozycji i przekonań,jest na zewnątrz badanych procesów,ma zmysłowo rejestrować obiektywne fakty,ogólna zasada-unikać personalnego zanieczyszczenia danych,technologiczny charakter wiedzy naukowej:zwłaszcza nauki praktyczne mają dostarczać wiedzy‚do zastosowania,pedagogika praktyczna dostarcza wiedzy o środkach(zmienne niezależne)osiągania celów(zmienne zależne)prawidłowości typu:jeśli chcesz osiągnąć x zastosuj y Problemy:żródła celów,możliwości stosowania wskazanych środków,niedostatek refleksji metodologicznej:Naiwne przekonanie,że nauki zajmują się przedmiotami i zdarzeniami właściwego im fragmentu rzeczywistości-brak wyraźnego oddzielenia rzeczywistości od wypowiedzi o rzeczywistości:brak konsekwencji metodologicznej,deklaracja podporzadkowania się metodzie usytuowanej w modelu pozytywistycznym,przywoływanie specyfiki badanych przedmiotów,jako uzasadnienie dla zmiękczania reguł .Jaką role w eksperymencie pełnią zmienne zakłócające w jaki sposób w eksperymencie pedagogicznym rozwiązuje się problem z ich kontrolą: schemat eksperymentu-manipulowanie zmienną niezależną główną, kontrolowanie zmiennych niezależnych-ubocznych ,minimalizowanie wpływu zmiennych niezależnych-zakłócających na zmienną zależną,dokonanie pomiaru zmienności zmiennej zależnej spowodowanej przez zmienne niezależne-główne J.Brzeziński, plany eksperymentu-plan z grupą kontrolną z pomiarem początkowym i końcowym,plan z grupą kontrolną bez pomiaru początkowego,plan jednogrupowy z pomiarem początkowym i końcowym,wymóg randomizacji – losowy dobór do grupy eksperymentalnej i kontrolnej. OBIEKTYWISTYCZNY(odwołuje się do założeń pozytywizmu) I KONSTRUKTYWISTYCZNY MODEL POZNANIA: obiektywistyczny- * Rzeczywistość jest zewnętrzna i niezależna wobec poznania * Przedmiot wyznacza treść świadomości podmiotu, kształt wiedzy wyznaczony jest przez świat, wiedza jest odkrywana.(eliminuje się czynnik ludzki z procesu badawczego * Relacja korespondencji(korespondencja między obiektami w rzeczywistości a zdaniami obserwacyjnymi, które muszą być zgodne z tymi obiektami)(klasyczna koncepcja prawdy) KONSTruktywistyczny- * Rzeczywistość jest konstruowana poprzez praktyki społeczne * Nie ma rozdziału świata od wiedzy, „fakty” są społecznie tworzone a nie odkrywane. Każdy fakt jest interpretacją * Prawdą jest to, co za prawdę zostaję uznane.(na mocy decyzji społecznej a nie jakiś reguł) PARADYGMAT NORMATYWNY I INTERPRETATYWNY (T. P. WILSON)- normatywny: * Interakcja wyznaczona przez prawa rządzące rzeczywistością społeczną. (W tym modelu przebieg interakcji określony jest przed ich rozpoczęciem. Wiadomo co wolno, a czego nie wolno. Dążąc do jakiegoś celu ludzie robią to co wolno – jest to określone normami) * Role społeczne są odgrywane, ponieważ te role realizują oczekiwania społeczne. (postępowanie zgodnie ze scenariuszem) Role są relatywnie stabilne. * Wszyscy mają taką samą „mapę poznawczą”. (każdy członek danej zbiorowości w podobny sposób myśli – dlatego bez kłopotu się porozumiewamy) * Normy mają charakter obiektywny. (są elementem danego społeczeństwa. Obowiązują wszystkich członków społeczeństwa. Interpretatywny *interakcja jest uporzadkowana ale procesualna (ponieważ za źrodlo ładu przyjmuje się proces społ . negocjacji. Relacja jest określona, ale jej przebieg uzależniony jest od zachowań, a nie od norm społ) * Role społeczne są tworzone (widzenie siebie cudzymi oczami). (W zależności od jednego zachowania zmienia się drugie.) * Konsensus jest negocjowany.(w zależności od komunikatów nadawanych przez uczestników to konsensus(uzgodnienie) może przyjąć różną formę) ZASADA OTWARTOŚCI bez wstepnych hipotez ale hipoezy robocze- inter[pretacje pierwszego przypadku które odnosimy do drugieko – koloły dobór próby ważne jest to, że informacje uzyskane z analizy kolejnych przypadków przekształcają wiedzę początkową badacza. Wstępne założenia ulegają zmianie w trakcie procesu badawczego wraz ze zgromadzonym materiałem badawczym. Etapy badań przenikają się i postępują cyrkularnie; mamy do czynienia ze spiralą myślową. Próbę badawczą dobieramy dopiero w trakcie badań) linearny - 1-koncepcja 2. zbieranie danych 3.interpreacja wspólne cechy badan jakościowych 3 grupy badan (1.obserwacja etnologiczna, 2. wywiad narracyjny 3. analiza archiwów) cechy: 1.język potoczny, subiektywny 2. analiza danych- redukcja(niwpotrzebnych danych) reprezentacja(tabele i wykresy) wyprowadzenie i weryfikacja wniosków 3. narzedzia badawcze (zwykle da się użyc standardowych) 4. organizacja (nie da się zaplanowa) 5. ograniczenia – ryzyko subiektywizmu, nie można uogólniac wszytkich wniosków założenia teoretyczne wywiadu narracyjnego opowiadanie jest naturalna forma komunik. Miedzyludz.- opowiad porzadkuje rzeczywis –założenie homologii zgodności opowiadania i zycia (w opowiadaniu o własnym życiu odzwierciedla się doświadczenia zyciowe) opowiadanie ma wymiar: analogowy(zgodnośc ja opowiadam tak jak było) diagitalny (opowiadajacy posluguje się interpretacja swoich doswiadczen –zasada biegu opowiadania – szczegółowosci, kondensachji, zamkniecia całosci sposób przeprowadzania wywiadu narracyjnego a.nawiązanie kontaktu-wywiad nie powinien być wczesniej przygotowywany b. sformuowanie zachety do opowiadania c. faza głównego opowiadanie d. faza pyt zew e. faza pyt wew-te zagadanienia których nie podjął opowiadający f. bilansowanie tekstu g. Transkrypcja tekstu – musi być dosowna zapisujemy wszytski sposób opracowywania wywiadu narracyjnego 1.opowiadanie 2.opis 3.argumentacja ) 1. formalna analiza tekstu – podział na segmenty 2. opis strukturalny- figury poznawcze nosiciel biografii, inicjatorzy zdarzen, łancuchy wydarzen i doswiadczen społ ramy dzieł konsrukchja w tle 3. analityczna abstrakcja całościowe uformowanie biografii i analiza wiedzy
Zasady i sposoby analizy danych w obiekty hermeneu bezkoneksowosci, dosłowności, refleksyjności, sekwencyjności , ekspensywność, oszczedność. Przebeig: 1. Określenie problemu badawczego (w czym się wyraża badany przypadek) i usytuowanie interakcji (dlaczego taki protokół został wybrany)2. Eksperyment myślowy - opowiadanie historii, w których pojawia się interpretowana sekwencja - porządkowanie wariantów znaczenia (Lesarten)3. odnoszenie kontekstu realnego do kontekstów możliwych (wybory przypadku), ewentualne historie kontrastowe 4.budowanie hipotezy struktury przypadku DLITHEY A OVERMANN dilthey opierał się na realizmie ontologicznym (skupiał się na człowieku który odbierz rzeczywisośc zmysłowo, człowiek interpretuje rzeczywistość) a overmann na realiżmien meodologicznym (nie uznawał podejścia indywidualnego ale ogółu społeczeństwo to nie ty tak wiesz ylko tak zostało usalone przez społeczeństwo.Co to znaczy, że obiektywna hermeneut. przyjmuje stanowisko Real.metodol, a nie realizmu ontologicznego?Przedmiotem obiektywnej hermeneutyki są działania społeczne, ludzie i relacje jakie zachodzą w ich wyniku.Reguły czy zasady jakie istnieją w danym społeczeństwie są przyjęte dzięki teoretycznym założeniom i przestrzegane na drodze przyjętego schematu postępowania. Zasad tych nie można doświadczyć zmysłowo. Subiektywny i obiektywny wymiar działania uzupełnia się a działanie człowieka prowadzi do obiektywnych następstw.Realizm ontologiczny uznaje istnienie rzeczywistości obiektywnej, istnienie bytu, jednostki a realizm metodologiczny opiera się na analizie człowieka żyjącego społeczni. Indukja i hipotetyczno-indukcyjny wspólne cechy- *redukcja kompleksowości badanych zjawisk- złożone zjawiska zostaja uproszczone *Re[prezentatywnośc która wyraża się w zasadach doboru próby badawczej *standaryzacja- sposobów zbierania danych i ich analizowania * poszukiwanie prawidłowości a nie wyjątków – założenie deterministycznego związku ten sam badziec wywołuje tan sam skuek.