seminarium 03 - tarczyca, Medycyna, Interna, Endokrynologia (w tym diabetologia)

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

SEMINARIUM 3: CHOROBY TARCZYCY 19.03.07r.

Epidemiologia schorzeń tarczycy:

15% kobiety

5% mężczyźni

Wole proste (struma) – każde widoczne lub wyczuwalne powiększenie tarczycy lub ektopicznie położona tkanka tarczycowa np. wole jajnikowe lub językowe

Wg kryteriów WHO mianem wola określa się tarczycę, której płaty boczne są większe niż końcowy paliczek kciuka osoby badanej.

Stopnie powiększenia tarczycy:

Stopien 0 - nie stwierdzono obecnosci wola. Jest niewidoczne, niewyczuwalne.

Stopien I - gruczoł powiększony, wyczuwalny palpacyjnie , widoczny tylko przy głowie odchylonej; tez każde wole guzowate bez widocznego powiększenia.

Stopień II – powiększenie tarczycy, zmienia się zarys szyi, widoczne w normalnej pozycji głowy

Wole proste = obojętne = nietoksyczne

- Najczęściej kobiety pomiędzy 50 - 60 r.ż

- niezapalne i nienowotworowe powiększenie tarczycy, przebieg z eutyreozą

- najczęstsza patologia gruczołu tarczowego

- częściej u kobiet

- częstość występowania:

1. endemiczny - > 5% populacji, między 6 -12 r.ż.

2. sporadyczne - < 5% dzieci ma wole

Etiologia:

- niedobór jodu - najczęściej

- pierwotne: wypłukanie jodu pokładu soli (tereny polodowcowe, strefy dużych opadów i powodzi)

- wtórny – spożywanie dużych ilości związki wolotwórcze. Najbardziej znane goitrogeny to: rodanki, tiooksazolidon

§ Kapusta

§ Kalafior

§ Orzeszki pignon

§ Owoce palmy Babassu

Czynniki wolotwórcze zewnętrzne:

- Zanieczyszczenie powietrza

- Nadmiar Hg, F, Pb, Mn

- Niedobór selenu, Mg, Cu

- Działanie E. coli w wodzie pitnej

- zanieczyszczenie przemysłowe

- leki: lit, tyreostatyki, sulfonamidy, PAS, diuretyki, fenytoina, barbiturany

- nadmiar jodu - hamuje syntezę i uwalnianie hormonów tarczycy

- wole nadmorskie= jodowe= przybrzeżne w Japonii – spożywanie glonów kelp

- układ dokrewny:

1. stymulacja wzrostu tarczycy – HCG, GH, LH, spadek A, insulina, PRL, estrogeny, KA

2. hamowanie wzrostu tarczycy - somatostatyna, kalcytonina, melatonina

akromegalia – początkowo wole proste, później guzkowe

Zespół zaburzeń z niedoboru jodu:

1. płód - poronienia, martwe płody, wzrost śmiertelności okołoporowej, kretyznim endemiczny

2. noworodek- wole, niedoczynność, endemiczne spowolnienie mózgowe, wzrost wrażliwości na promieniowanie jądrowe

3. dzieci i młodzież

4. dorośli

Wole nietoksyczne – objawy:

- bez dolegliwości – gdy niewielkie wole

- objawy uciskowe- duże wole – duszność, dysfagia, chrypka, stridor, tracheomalacja; ból jest objawem nietypowym – raczej wskazuje na wole guzkowe , przy krwawieniu do guzka

- ból szyi

§ krwawienie do guzka koloidowego w ostrym i podostrym zapaleniu tarczycy, może wskazywać na obecność raka lub chł. tarczycy

Polski model profilaktyki jodem:

- powszechne obowiązuje jodowanie soli kuchennej : 30 +/- 10 mg kJ/ 1 kg

- obowiązek jodowania pożywek dla niemowląt ( 10 mg kJ/ 100 ml)

- rekomendacja przez PKKNNJ dzienna dodatkowa dawka w czasie ciąży

- rekomendowane wzrost spożycia nośników jodu (ryby morskie, jaja, mleko, warzywa, owoce)

- wzbogacanie stężenie jodu w mleku krowim do 100 – 150 mikrog/l przez jodowanie pasz (w przygotowaniu)

Wprowadzenie profilaktyki w 1997r. spowodował:

- ustąpienie wola endemicznego (dzieci 6-9 r.ż.)

- zmniejszenie częstości wola w ciąży z 80% (1991-1992) do 19% (2003)

- zahamowanie dynamiki wzrostu zróżnicowanego raka tarczycy oraz znaczne zmniejszenie częstości jego bardziej agresywnych postaci histologicznych -> rak pęcherzykowy

- w 2003 r. Polska- kraje europejskie z wystarczająca podażą jodu

Wole nietoksyczne – profilaktyka:

Dzienna podaż jodu (wg ICC/ DD)

- do 6 r.ż. = 90 mg

- 7-10 r.ż. = 120 mg

- > 10 r.ż. :dawki = 150 mg

- ciąża: podczas laktacji – dodatkowo 150 mg

Zalecane dawki przekraczają potrzeby z uwagi na działanie goitrogenów. Zmniejszenie jodochwytności tarczycy zabezpieczają na wypadek awarii jądrowej.

Leczenie wola nietoksycznego:

§ zachowawcze:

1. preparat jodu przez 9-12 (do 24) mc

-szkolne dzieci: 200-300 mg/dobę

-do 40 r.ż.: 200- 500 ug/dobę

2. tyroksyna (Lt4) - przez 9-12 (do 24) mc: 1,5-2,0 mg/ kg mc/ dobę – prawidłowa podaż jodu

3. jod+ Lt4 przez 9-12 ( do 24) mc : 1,5-2,0 mg/ kg mc/ dobę L - T4 + 150 - 200 ug jodu/dobę

§ operacyjne – wskazania:

1. objawy uciskowe

2. podejrzenie zmiany złośliwej

3. brak odp. Na leczenie farmakologiczne (wzrost wola, wytworzenie zmian guzkowatych po około 2 latach)

Proponowany zakres zabiegu:

- strumektomia

- usunięcie wszystkich guzków

- całkowite usunięcie tkanki tarczycowej zamostkowej ( częstość raka 17% )

po zabiegu: substytucyjne dawki Lt4; jod w profilaktyce

§ radiojod:

- osoby starsze z objawami uciskowymi i p/ wskazaniami do zabiegu operacyjnego

- duże wole nawrotowe po zabiegu nie reagujące na farmakoterapię

- efekt zamierzony – zmniejszenie wola

- hypotereoza u > 3% chorych po 1 roku

Nadczynność tarczycy

Uczucie stałego gorąca, drżenia rak, kołatania serca, chudnięcie, wzrost potliwości, bezsenność, miastenia, wzrost stężenia wolnej tyroksyny i zahamowanie wydzielania TSH

Rzadko występują gruczolaki przysadki typu tyrotropinoma, stężenie TSH mieści się w granicach normy lub jest podwyższone

Tarczyca wydziela:

- 10 mg / d – T3 ( jedyny aktywny !!! )

- 100 mg/ d – T4

- 1 mg – rT3

Algorytm postępowania przy podejrzeniu nadczynności tarczycy:

TSH , fT4

TSH- N TSH- spadek TSH- spadek TSH-N / wzrost

FT4- N fT4-N fT4- wzrost fT4- wzrost

Wykluczenie fT3 fT3 wzrost niedoczynność tarczycy

W przebiegu :

FT3- N niedoczynność tarczycy - TSHoma

- pierwotna - oporność przysadkowa

subkliniczna - wywołana przez guzy na HT

nadczynność produkujące HT

- po podaniu HT

T3-T4

Działanie przy receptorze jodowym, Mitochondrialnym

Obraz kliniczny w nadczynności tarczycy (nie zależy od stęż. HT)

Czynniki:

- Wiek

- Reakcje narządowe na wysokie stężenie HT

Manifestacja kliniczna

- pełnoobjawowa NT

- skąpoobjawowa NT – formy:

- sercowo – naczyniowe

- miasteczniczna

- apatyczna

Nadczynność tarczycy:

· Wiek

· Zaopatrzenie w jod

o Niedobór -> tkanki autonomiczne

o Nadmiar -> choroby autoimmunologiczne

· Predyspozycje genetyczne

o Choroby autoimmunologiczne

o mutacje tk. Autonomicznych

Dzieci

· Choroba Gravesa – Basedowa 95%

· Wyjątek : wole guzowate

Podaż tyroksyny

Podostre i limfocytarne zapalenie tarczycy

Dorośli

· Prawidłowe podaż jodu w diecie

· Niedobór jodu w diecie

o Wole guzowate nadczynne (60% przypadków)

o Chorba Grav...

seminarium 03 - tarczyca, Medycyna, Interna, Endokrynologia (w tym diabetologia)

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

Formularz