Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Seminarium V
18.03.2008
GRUŹLICA
Nazwa
:
Gru
ź
lica
Polska nazwa gruźlica pochodzi od zmian widocznych w badaniu histopatologicznym w
tkance zmienionej gruźliczo - tzw. gruzełków. UŜywany jest takŜe skrót TB (patrz niŜej).
Tuberkuloza
Nazwa obecnie nieuŜywana. Łaciński odpowiednik tuberculosis wywodzi się od tuberculum,
czyli tłumacząc dosłownie: guzka.
Suchoty
Dawna nazwa suchoty (łac. phthisis z gr.
۬
φθίσις) nie jest juŜ uŜywana; została
wprowadzona przez Hipokratesa ze względu na wyniszczający ("wysuszający") przebieg
choroby.
Etiologia:
Bakterie gruźlicy sa pozbawione ruchu pałeczkami. Ze względu na ich wewnatrzkomórkowe
przetrwanie w jednojądrowych fagocytach mogą uniknąć humorlnych mechanizmów
odpornościowych zakaŜonego.
Glikolipidy i woski ściany komórkowej powodują m.in. kwasooporność i zdolność
przeciwstawiania się substancjom, które mogłuby je uszkodzić.
Czynnik wiązkowy powouje tworzenie się ziarniaków, co odzwierciedla udane często próby
ograniczenia ogniska zakaźnego przez zakaŜony organizm.
3 gatunki Mycobacterium
:
M. tubrculosis (zarazek występujący u nas)
2 bardzo rzadko spotykane gatunki: M. Bovis i M. Africanum
Okres wylęgania: 4-12 tygodni
Zaka
Ŝ
enie:
Następuje drogą kropelkową od człowieka do człowieka. Drogi oddechowe są praktycznie
najwaŜniejszymi wrotami zakaŜenia (rzadko przewód pokarmowy).
·
ZakaŜenie pierwotne: pierwszy kontakt z Mycobacterium
·
„późne” zakaŜenie pierwotne: pierwszy kontakt z Mycobacterium w wieku dorosłym.
Cecha szczególna: od początku przebiega jako pierwotna gruźlica płuc.
·
Nadka
Ŝ
enie
: prątki trafiają z zewnątrz do ustroju, który reaguje dodatnio na
tuberkulinę. Występuje stosunkowo rzadko
·
Reinfekcja zewn
ą
trzpochodna
: prątki trafiają do ustroju, który juŜ kiedyś uległ
zakaŜeniu gruźlicą i reagował dodatnio na tuberkulinę, a następnie zarazki obumarły
w odosobnionych, nieczynnych ogniskach. Ustrój taki znów reaguje w okresie
reinfekcji ujemnie na tuberkulinę. MoŜe występować u osób starszych.
·
Reinfekcja endogenna:
czynniki zmniejszające odporność mogą doprowadzić do
reaktywacji Ŝywych prątków, które „drzemią” w zwapnianych bliznach. Większość
przypadków gruźlicy w Niemczech występuje wskutek reinfekcji endogennych.
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
Patologia:
1.
postać wysiękowa zapalenia gruźliczego:
cechy: wysięk i martwica (serowacenie)
zmiany wtórne: rozmiękanie, tworzenie jam (przez dołączenie oskrzela
odprowadzającego).
2.
postać wytwórcza zapalenia gruźliczego:
cecha
: gruzełki.
wewn
ą
trz:
warstwa komórek nabłonkowatych z komórkami olbrzymimi Langhansa
(wokół martwicy)
Na zewn
ą
trz
: warstwa limfocytowa
Uwag. Gruzełki nie są absolutnie swoiste dla gruźlicy, moŜna je znaleźć równieŜ w
sarkoidozie ( tu jednak nigdy z centralną martwicą) i w niektórych innych chorobach
(beryloza, węzły chłonne w obszarze spływu zmian nowotworowych).
Zmiany wtórne
: zbliznowacenie i zwapnienie.
Pierwotna styczność z Mycobacterium powoduje odpowiedź wysiękową w postaci zespołu
pierwotnego, tzn. Ogniska pierwotnego oraz ogniska w węzłach wnękowych. W dalszym
przebiegu gruźlicy przez wszystkie okresy choroby mogą powstawać wszystkie 3 odczyny
tkankowe w rozmaitym wymiarze.
Objawy kliniczne
Układ oddechowy:
·
Duszność
·
Kaszel i wykrztuszanie
·
Krwioplucie
·
trzeszczenia
·
gorączka
Rozsiew pozapłucny:
Skóra
·
Toczeń zwykły
·
Ośrodkowy układ nerwowy
·
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
·
PoraŜenie nerwów czaszkowych
Układ kostno-mi
ęś
niowy
·
TBC kręgosłupa
·
DuŜe stawy (przewlekłe zapalenie stawów)
Gru
ź
lica nerek
·
Krwiomocz
·
Ropomocz bez bakterii
·
Przewlekła niewydolność nerek
Gru
ź
lica prosówkowa
·
Złe samopoczucie i zmęczenie
Copyright by Joanna Sikora
Wydz. Nauk o Zdrowiu
I Ratownictwo Medyczne 2007/2008
_________________________________________________________________________________________________________________
·
Spadek masy ciała
·
Niewielka gorączka
Wysi
ę
kowe zapalenie opłucnej
Występowanie:
Jest to najczęstsze umiejscowienie gruźlicy pierwotnej. U młodszych chorych poniŜej 30 roku
Ŝycia gruźlica jest najczęstszą przyczyną wysięku opłucnowego.
Leczenie
Leczenie lekami przeciwgruźliczymi - podstawowy typ leczenia. Stosuje się w nim
długotrwałą (zazwyczaj trwającą 6 miesięcy) kurację kilkoma (trzema lub czterema)
antybiotykami przeciwprątkowymi.[ rifampicyna, izoniazyd, streptomycyna, pyrazynamid,
etambutol] Ma to na celu zabicie prątków o specyficznych cechach (np. gwałtownie
rozmnaŜających się, utajonych w gruzełkach itp.), a takŜe zapobiega wytworzeniu
lekooporności.
W leczeniu gruźlicy stosuje sie leki przeciwgruźlicze pierwszego rzutu: etambutol, izoniazyd,
antybiotyki ansamycynowe; oraz leki przeciwgruźlicze drugiego rzutu: streptomycynę,
wiomycynę, cykloserynę, kwas aminosalicylowy. Za kryterium podziału na leki pierwszego i
drugiego rzutu przyjęto skuteczność i toksyczność.
leczenie operacyjne w niektórych przypadkach
leczenie klimatyczne - stosowane od staroŜytności
Leczenie gruźlicy w Polsce jest przymusowe. Normalizuje to USTAWA z dnia 6 września
2001 r. o chorobach zakaźnych i zakaŜeniach (Dz. U. z dnia 31 października 2001 r.). Polskie
prawo nakazuje hospitalizację we wstępnym okresie leczenia choroby.