Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
BUDOWNICTWO PREFABRYKOWANE
Prefabrykacja w budownictwie ma na celu stworzenie "przemysłowych" warunków
realizacji procesów produkcji budowlanej. Podstawowymi zaletami uprzemysłowienia prefabrykacji jest:
- skłócenie cyklu budowy,
- obniżenie pracochłonności {zwłaszcza na etapie wznoszenia konstrukcji nośnej).
- możliwość unifikacji pomieszczeń,
- możliwość racjonalnego wykorzystania nowoczesnych materiałów,
- częściowe uniezależnienie produkcji budowlanej od warunków atmosferycznych,
- obniżenie kosztu budowy.
Głównymi wadami prefabrykacji jest:
- większa energochłonność,
- znaczna kapitałochłonność,
- włączenie w proces budowlany innych branż (problemy organizacyjne).
- trudności z różnicowaniem układów funkcjonalnych (unifikacja wymiarów),
- trudności z atrakcyjnym zagospodarowaniem przestrzennym.
- konieczność budów dróg transportowych.
Unifikacja wymiarów ma na celu:
ograniczenie asortymentu wytwarzanych elementów budowlanych, przy zachowaniu
ich kompatybilności i wymienności,
obniżenie pracochłonności w produkcji elementów,
- uproszczenie projektowania,
- obniżenie kosztów produkcji budowlanej.
Roztaw pionowych elementów konstrukcyjnych wybierane są z szeregu: 2,40m, 3,0 m, 3,60 m, 4,20 m, … 6,00 m, itd. co 0,60 m.
Rozpiętość poziomych elementów konstrukcyjnych wybierane są z szeregu: 1,80 m, 2,40 m, 3,00 m, 3,60 m, 4,20 m, … 6,00 m, 6,60 m, itd. co 0,60m.
Wysokości kondygnacji wybierane są z szeregu: 2,10 m. 2,40 m. 2.70 m {2.80 m), 3.00 ni. 3.30 m. 3.60 m. ..itd. co 0,60 m.
Stosowane w budownictwie prefabrykaty dzielone są najczęściej w zależności od wymiarów elementów, ich masy i kształtu Ze względu na wymiary rozróżnia się:
- prefabrykaty drobno wy mi aro we - o powierzchni do 2 m2,
- prefabrykaty wielkowymiarowe - o powierzchni ponad 2 m2.
Ze względu na masę własną rozróżniamy:
- prefabrykaty lekkie - o masie 25 - 30 kg,
- prefabrykaty średnio ciężkie - o masie 500 - 600 kg,
- prefabrykaty ciężkie - o masie ponad 6000 kg.
Pod względem kształtu prefabrykaty dzieli się na płaskie i przestrzenne.
W grupie prefabrykatów płaskich występują:
- prefabrykaty prętowe - ich wymiary poprzeczne są małe w stosunku do długości,
- prefabrykaty szkieletowe lub ramowe - są zespołem prefabrykatów prętowych,
- prefabrykaty blokowe - ich proporcje zapewniają samostateczność montażową,
- prefabrykaty płytowe - wymiar grubości jest wielokrotnie mniejszy od dwóch
pozostałych wymiarów; wymagają usztywnienia dla utrzymania stateczności
przed połączeniem w sztywne zespoły,
Stosowany termin "wielki blok" oznacza bloki o wysokości równej wysokości kondygnacji, a określenie "wielka płyta" - płyty o wymiarach nie mniejszych niż wymiary ścian pomieszczeń, które tymi płytami jest obudowane
Termin "prefabrykat dylowy" (dyle ścienne lub stropowe) oznacza prefabrykat płytowy o malej szerokości w stosunku do wysokości lub rozpiętości.
Prefabrykat przestrzenny jest wielopłaszczyznowym elementem złożonym z elementów płaskich. Zaś "prefabrykat wieloprzestrzenny to element obudowujący jedno lub więcej pomieszczeń.
W zależności od stopnia wykończenia prefabrykatów wyróżniania się trzy stopnie technologii uprzemysłowionych, są to trzy kolejne etapy rozwoju tego budownictwa.
Pierwszy stopień uprzemysłowienia polegał na zastąpieniu stropów, schodów i konstrukcji dachowych elementami prefabrykowanymi. Ściany wykonywano w sposób tradycyjny z cegły, z pustaków lub z bloków kilkucegłowych.
Wykończenie budynku nie odbiega od stosowanego w technologii tradycyjnej.
Drugi stopień uprzemysłowienia polega na wykonaniu ścian budynku z bloków ściennych z gotową fakturą zewnętrzną: stropów z prefabrykatów wielkowymiarowych.
Większość robót wykończeniowych wykonywana jest w sposób tradycyjny.
Trzeci stopień uprzemysłowienia polega na montowaniu budynków z prefabrykatów z gotową obustronną fakturą. Po ukończeniu montażu, dalsze roboty budowlane ograniczone są do ułożenia podłóg i malowania powierzchni.
Szczeliny między kamieniami należy wypełnić kamieniem drobniejszym. Przy kamieniu polnym należy szczególnie starannie unikać takiego układania kamieni, które by umożliwiało poślizg powodujący obsunięcie się części muru. Po ułożeniu warstwy muru zalewa się ją rzadką zaprawą wapienną, cementowo-wapienną lub cementową; przy kamieniach twardych używa się mocniejszej zaprawy i o bardziej "suchej" konsystencji, przy skałach porowatych - słabszej i rzadszej. W każdym przypadku należy zwracać uwagę na to, aby zaprawa wypełniała wszystkie puste miejsca między kamieniami. Wykonanie muru przez "topienie", czyli wrzucanie kamieni do zaprawy jest rozwiązaniem nieprawidłowym - brak wiązania elementów obniża nośność muru. Zaprawa nie powinna stanowić więcej niż 35 % ogólnej kubatury muru.
Mury "półdzikie" z kamieni łamanych sortowanych
Mury wykonuje się stosując sortowany kamień łamany, otrzymany z kamieniołomów, lub przez rozdrobnienie i przyciosanie kamieni narzutowych. Krawędzie spiczaste i części zbyt wystające powinny być usunięte, a podstawa kamienia, zwłaszcza dolna (łożysko), jeśli nie jest płaska - musi zostać przyciosana.
Każdy kamień w murze powinien być ułożony w taki sposób, aby zachowywał trwałą równowagę bez pomocy drobnych kamieni albo zaprawy. Kamienie należy więc układać "na płask". Zespół kamieni powinien stanowić możliwie jednolitą całość, równomiernie przejmują obciążenia. Położenie (inpozycja) jednych kamieni nie powinno wpływać na pracę innych. Nie może powodować ich nienaturalnej pracy, czyli zginania lub rozsuwania (ścinania w spoinie) w wyniku, rozklinowania. Nieregularność kształtu kamienia łamanego powoduje, że w murze "półdzikim" nie udaje się przestrzegać wszystkich zasad układania murów, trzeba jednak w miarę możliwości starać się ich przestrzegać. I tak mur powinien być układany równymi warstwami, najlepiej o grubości jednego kamienia. W praktyce częściej warstwy mają grubości od jednego do kilku kamieni. Grubość warstwy nie powinna nigdy przekraczać 30 - 50 cm. Kamienie zewnętrzne (licowe) powinny być jak największe i najstaranniej obrobione, przy czym zaleca się układać na przemian - raz wozówką raz główka wzdłuż lica. Kamienie o najmniej regularnym kształcie układa się wewnątrz muru. Spoiny pionowe każdej warstwy powinny być przykryte pełnymi powierzchniami kamieni; dotyczy to przede wszystkim kamieni zewnętrznych i narożnych, dla kamieni wewnętrznych warunek ten także powinien być przestrzegany. W miejscu skrzyżowania dwóch murów warstwy układane w murach powinny się na przemian przenikać, przy czym na skrzyżowaniu powinny być układane kamienie większe i dłuższe. Każdy kamień w murze powinien być otoczony zaprawą. Zaprawa powinna być nanoszona dopiero po dopasowaniu kamienia w miejscu, w którym ma być ułożony.
W murach wysokich i smukłych, co około 5,0 m powinny być ułożone poziome warstwy z cegły lub betonu (najlepiej w postaci wieńców żelbetowych) służące do wzmocnienia muru i równomiernego rozłożenia nacisku.
Mury cyklopowe
Mury takie wznoszone są od czasów starożytnej Grecji i Rzymu. Wykonywane wówczas były z olbrzymich i nieobrobionych bloków kamiennych. Charakteryzują się tym, że spoiny widoczne w licu przypominają swym wyglądem siatkę pajęczą (nie mają regularnego układu linii poziomych i pionowych). Nadaje to im efekt masywności i ciężkości. Uznaje się, że mury cyklopowe predysponowane są do stosowania ich w terenach górskich, gdyż harmonizują ze skalistym otoczeniem. Mury cyklopowe wykonuje się z kamieni z kamieniołomów lub głazów narzutowych mających lica o kształcie wieloboków, o krawędziach w przybliżeniu prostych. Powinny
mieć w miarę płaskie i prostopadłe do lica powierzchnie wsporcze. Dla ułatwienia przylegania kamieni do siebie należy obrabiać powierzchnie i wyrównać krawędzie (do głębokości min. 8 cm od lica). W wielobokach widocznych na powierzchni lica kąty powinny być rozwarte. Wymiar kamienia w głąb muru powinien być jak największy. Mur cyklopowy nie ma podziału na warstwy. Przy murowaniu należy starać się przewiązywać kamienie, tak, aby spoiny nie układały się w linii pionowej. Zaleca się układanie kamieni dłuższymi wymiarami poziomo. Wykonanie muru cyklopowego wymaga użycia dużej ilości zaprawy (najwięcej) i znacznego nakładu pracy. Jednak ze względu na walory dekoracyjne, mimo wysokiego kosztu realizacji mury cyklopowe są często wykonywane. Dla podkreślenia walorów estetycznych stosowane jest czasem spoinowanie muru cyklopowego zaprawą w kontrastującym kolorze.
MURY PÓŁREGULAKNE
Mury mozaikowe
Są to mury, które w licu mają dopasowane kamienie w kształcie prostokątów, czasem trapezów, o różnej wysokości i długości, ułożone poziomo, lecz bez zachowania ciągłości spoin wsporczych. Kamienie te są na ogół produktem ubocznym przy produkcji płyt i ciosów kamiennych powstającym w wyniku ociosywania odpadów - stąd duża różnorodność wymiarów. Kamienie licowe muru mozaikowego czasem są produktem obróbki kamienia pozyskanego ze złoża.
Na niewidoczne fragmenty muru stosowany jest kamień niższej jakości.
Dzięki urozmaiconej powierzchni mury mozaikowe mają wysokie walory estetyczne co
sprzyja powszechności ich stosowania.
Mury warstwowe
Wykonywane są z kamienia łamanego wydobywanego z pokładów skal (przeważnie osadowych) charakteryzujących się układem warstwowym. Kamienie takie mają przynajmniej dwie
MURY Z KAMIENI NATURALNYCH
Mur, czyli materiał, z którego wykonuje się elementy murowane - jest to materiał budowlany wykonywany
z kamieni naturalnych lub sztucznych zmonolityzowanych zaprawą lub ułożonych na sucho, przystosowany
do pracy pod przeważającym działaniem obciążeń ściskających. Mury z kamieni naturalnych stosowane są
od wielu tysięcy lat. Obecnie mury z kamienia naturalnego stosowane są przede wszystkim tam, gdzie
złoża skal są źródłem materiału łatwo dostępnego i taniego. Kamień naturalny znajduje także zastosowanie
w budownictwie ze względów estetycznych, a żaden kamień sztuczny lub wyprawa nie jest w stanie go w
pełni imitować. Kamień naturalny nadaje obiektom cech monumentalności i surowości. Podstawowe zalety
murów kamiennych to: duża nośność na ściskanie, trwałość -odporność na czynniki atmosferyczne,
ognioodporność i estetyka.Podstawowe wady to: zła izolacyjność cieplna, duży ciężar własny, mała
wytrzymałość na rozciąganie (i zginanie) i często wodochłonność.
Te naturalne cechy mają decydujący wpływ na to, w jakich miejscach współcześnie stosujemy mury kamienne.
Mury kamienne stosowane są więc do:
- wznoszenia ścian wewnętrznych (względy estetyczne, konstrukcyjne, ekonomiczne, zdolność akumulacji ciepła),
- wykonywania warstw konstrukcyjnych w ścianach zewnętrznych szczelinowych
(względy estetyczne, konstrukcyjne i ekonomiczne),
- elementy wykończenia wewnętrznego i zewnętrznego (względy estetyczne, trwałość).
- fundamenty, ściany piwnic, ściany obiektów gospodarczych,
- obiekty inżynierskie takie jak: ogrodzenia, mury oporowego lary i przyczółki mostów.
NATURALNE MATERIAŁY KAMIENNE
Naturalne materiały kamienne, czyli tzw. skały dzieli się na:
- skały magmowe {wylewne i głębinowe),
- skały osadowe (pochodzenia mechanicznego, organicznego i chemicznego),
- skały metamorficzne (przeobrażone). Skały magmowe głębinowe:
- granit, sjenit - kamienne bloki do budowy filarów i przyczółków mostowych,
fundamentów, cokołów pomników; płyty na okładziny zewnętrzne i wewnętrzne ścian i schodów,
- dioryt i gabro - płyty na okładziny zewnętrzne i wewnętrzne,
- tufy wulkaniczne - bloki ścienne i okładziny (w zależności od stopnia porowatości). Skały magmowe wylewne:
- bazalt, diabaz, melafir i andezyt - kostka brukowa, kruszywo i tłuczeń,
- porfiry - dekoracyjne bloki o polerowanej powierzchni. Skały osadowe pochodzenia mechanicznego:
- piaskowiec twarde, średnio twarde i miękkie - fundamenty i cokoły, kamień
łamany, bloki ścienne, detale architektoniczne (np. gzymsy, pilastry), płyty okładzinowe,
- brekcje i konglomeraty - dekoracyjne bloki i płyty okładzinowe,
- głazy narzutowe - zastosowanie bezpośrednie i kamień łamany. Skały osadowe pochodzenia organicznego:
- wapienie miękkie, średnio twarde i twarde - bloki ścienne, detale architektoniczne
(np.gzymsy, pilastry), płyty okładzinowe, fundamenty i cokoły. Skały osadowe pochodzenia chemicznego:
- trawertyn - detale architektoniczne i płyty okładzinowe stosowane we wnętrzach. Skały metamorficzne:
- gnejs - kamień łamany na mury fundamentowe,
- marmur - dekoracyjne blok, płyty okładzinowe i detale architektoniczne do
stosowania głównie we wnętrzach,
- kwarcyt i serpentynit - bloki ścienne i okładziny
Wytrzymałość na ściskanie murów z kamienia naturalnego zależy od:
a) cech wytrzymałościowych kamienia, z jakiego mur został wykonany,
b) sposobu wykonania muru, jego układu i grubości,
c) rodzaju użytej zaprawy,
d) staranności wykonania - klasy robót.
Wytrzymałość elementu murowego (kamienia) fb zmienia się w granicach od 4 do 200 MPa. Wytrzymałość zaprawy fm zmienia się w granicach 0-10 MPa. Wytrzymałość charakterystyczna muru na ściskanie fk zmienia się wówczas w granicach 1,4 - 25.4 MPa, o wytrzymałości muru w pierwszej kolejności decyduje wytrzymałość kamieni. Jedynie w przypadku bardzo słabych zapraw - wytrzymałość kamienia nie ma większego znaczenia, najważniejsza jest jego stateczność.
Wytrzymałość charakterystyczną muru należy dodatkowo mnożyć przez zmniejszające współczynniki korekcyjne w zależności od tego z jakich elementów mur jest wykonany:
- mur z bloczków - 1,00
- mur z ciosów - 0,75
- mur rzędowych i mozaikowy - 0,55
- mur warstwowy - 0,50
- mur dziki i cyklopowy- 0,40.
Dodatkowo należy wytrzymałość charakterystyczną pomnożyć przez mnożnik: 0,90 - w przypadku użycia zaprawy mało plastycznej (np. cementowej bez dodatku mleka wapiennego, gliny lub innego piastyfikatora),
0,85 - w przypadku użycia zaprawy o gęstości objętościowej mniejszej niż 1500 kg/m3 i marki nie większej niż 1,5,
0,5 - 1.0 - w zależności od grubości muru,
Mury kamienne nazywa się jednorodnymi, gdy są wykonane z jednej odmiany jednego asortymentu kamienia, niejednorodnymi, gdy występują w nich różne asortymenty kamienia lub inne materiały powiązane konstrukcyjnie z
powierzchnie wsporcze w przybliżeniu płaskie i równoległe do siebie. Wykonanie murów warstwowych jest podobne do wykonania murów z cegły. Na końcach muru i w punktach pośrednich (w odstępach około 10 m) układa się na zaprawie jak największe kamienie kierunkowe, wyznaczające lico muru oraz wysokość warstwy. Powinny one mieć możliwie płaską powierzchnię licową, prostopadłą do powierzchni wsporczych. Również pozostałe kamienie licowe powinny mieć foremne kształty. Reszta muru powinna być wypełniona kamieniami mniejszymi, przekrywającymi spoiny pionowe poprzedniej warstwy. Styki kamieni na licu muru powinny być wyspoinowane zapraw ą wapienną, cementową lub cementowo-wapienną, w zależności od gatunku kamienia. Każda warstwa powinna być wyrównana do poziomu. Wysokość poszczególnych warstw może być zmienna, nie powinna przekraczać 40 cm.
Mury rzędowe
W murach rzędowych poszczególne kamienie powinny być tak dobrane, aby wszystkie elementy w warstwie miały jednakową wysokość Poszczególne warstwy -rzędy mogą mieć różną wysokość. Kamień stosowany do murów rzędowych pochodzi ze złóż odznaczających się naturalną trójkierunkową łupliwością. Wykonanie murów rzędowych polega na ułożeniu na zaprawie wzdłuż obu lic muru najbardziej regularnych kamieni, a następnie środek wypełnia się tzw. folę (kamieniami o mniej regularnych kształtach, ale podobnej wysokości). Aby uzyskać wiązanie warstw, fola powinna być raz szersza, raz węższa. W szczeliny między kamieniami wbija się młotkiem mniejsze kamienie lub tłuczeń (tzw. ćwiekowanie), a następnie górną, powierzchnię rzędu zalewa się rzadką zaprawą. W murach rzędowych wykonuje się czasem spoinowanie podkreślające oddzielne kamienie.
MURY REGULARNE
Mury z ciosów
Ciosy - zarówno licowe, jak i surowe do wypełniania wnętrza - powinny być wykonane ze skał twardych nie zwietrzałych, odpornych na wpływ czynników atmosferycznych. Muszą się cechować dużą wytrzymałością i brakiem rys, pęknięć i innych uszkodzeń.. Ciosy licowe powinny wyróżniać się ładnym wyglądem i prawidłowością obróbki. W murach z ciosów jako najbardziej typowe stosowane są wiązania: główkowe, wozówkowe i polskie (główkowo - wozówkowe).
Mury konstrukcyjne wykonuje się na zaprawie cementowej 1:3, a do spoin, które trzeba zalewać, stosuje się rzadką zaprawę cementową 1:1. Mury niezbyt obciążone, lub z kamieni porowatych można wznosić przy użyciu zaprawy cementowo-wapiennej. Grubość spoin wsporczych powinna wynosić 8-12 mm. Górne ograniczenie wynika z konieczności ograniczenia osiadania muru i nie obniżania jego nośności. Natomiast w cieńszych spoinach zaprawa może nie stwardnieć z braku wody, (którą pochłonie kamień); zaś, gdy zaprawę wciska się z boku trudno jest dobrze wypełnić zbyt cienką spoinę. Grubość spoin pionowych powinna wynosić 5 - 8 mm. Sposób murowania zależy od ciężaru ciosów.
Ciężar do 0,8 kN. Układane element, podłoże i powierzchnie sąsiednich ciosów powinny być dobrze zmoczone i obmyte. Początkowo ciosy układa się "na sucho" - na drewnianych klinach, które służą do wyregulowania położenia i określenia grubości spoin Następnie bez usunięcia klinów należy podnieść element. Na powierzchnie styków należy nanieść warstwy zaprawy {nieco grubszą niż wynosi wysokość klinów). Z kolei, bez naruszenia klinów układa się element. Spoiny pionowe należy wyregulować drewnianymi klinami, a cały - lekko uniesiony na zaprawie cios osadzić ostrożnymi uderzeniami drewnianego ubijaka. Zwykle zaprawę w spoinach rozkłada się tak, aby spoina licowa była niewypełniona na I - 1,5 cm. Umożliwia to późniejsze spoinowanie muru.
Ciosy o ciężarze 0,8 - 2,0 kN. Dopasowanie elementów wykonuje się tak jak w przypadku lżejszych ciosów. Po dopasowaniu element obraca się dookoła dolnej krawędzi, za pomocą lewarów i opiera się na drewnianej podkładce.
Ciężar ciosu ponad 2,0 kN. Po zmoczeniu podłoża i kamienia i ustaleniu położenia na klinach nie rusza się go już z miejsca. Spoinę licową uszczelnia się (pakułami, sznurem itp.), a następnie zaprawę plastyczną wpycha się starannie w spoiny (z boku lub z tyłu) za pomocą drewnianej lub stalowej łopatki (zazębienia w łopatkach stalowych ułatwiają wciskanie zaprawy). Kliny wyjmowane są po stwardnieniu zaprawy.
Układanie ciosów przy pomocy żurawia. Początkowo każdy kamień ułożony jest na sucho i wyregulowany do prawidłowego położenia klinami. Następnie żuraw podnosi po kolei każdy kamień, murarze nanoszą zaprawę na płaszczyznę wsporczą (nie zmieniając położenia klinów poziomych).Gdy żuraw opuszcza kamień murarze regulują jego położenie, uszczelniają spoinę poprzeczną i zalewają rzadką zaprawą.
Nie wolno dopuszczać, aby na powierzchni licowej powstawały zacieki zaprawy. Ewentualne zacieki usuwa się przy użyciu 5-10 %-owego roztworu kwasu solnego.
Spoiny w elewacjach
Aby spoiny nie stwarzały wrażenia brudnych - ciemniejszych łinii można:
- do wykonania zaprawy stosować biały cement, wykonywać obróbkę krawędzi ciosów zmniejszającą grubość widocznej spoiny (rozwiązanie trudne do realizacji),
- zastosować układanie elementów na płaskownikach (arkuszach) z ołowiu (powoduje to obniżenie nośności muru).
W murach elementy mogą być łączone na: klamry, trzpienie i zawory (zalecane w przypadkach występowania ścinania i rozciągania lub układaniu "na sucho" np. na podkładkach z ołowiu)- Elementy stalowe muszą być zabezpieczone antykorozyjnie i "zalane" rzadką zaprawą cementową (dawniej
kamieniem.
Ze względu na rodzaj i prace konstrukcji rozróżnia się:
- mury jednolite, w których wszystkie kamienie wchodzące w skład muru spełniają
jednakową funkcję w przenoszeniu obciążeń; mur pracuje jako jednolita konstrukcja nośna,
- mury niejednolite, w których obciążenia przenosi tylko część muru stanowiąca konstrukcję nośną; reszta mury jest wypełnieniem.
Typowym przykładem muru niejednolitego jest mur szachulcowy. Elementami nośnymi są filary wykonane z ciosów kamiennych, cegły lub betonu, natomiast przestrzeń między nimi wypełniona jest kamieniem łamanym lub łupanym i nie przenosi obciążeń.
Wśród kamieni do wznoszenia konstrukcji murowych wyróżniamy:
a) kamienie polne,
b) kamienie łamane - niedobierane i dobierane,
c) kamienie łamane warstwowo,
d) kamienie rzędowe (kamień łupany kostkowo, murak),
e) ciosy proste,
f) ciosy wymiarowe.
Kamienie polne do murów dzikich są to naturalnie otoczone odłamki skalne o kształcie dowolnym i z zaokrąglonymi krawędziami. Wymiary kamienia polnego powinny zawierać się w granicach 10-40 cm.
Kamień łamany stosowany do wznoszenia murów dzikich i cyklopowych obejmuje regularne odłamki skalne o naturalnych powierzchniach przełomu skalnego i o ostrych krawędziach. W zależności od kształtu i przeznaczenia kamień łamany dzieli się na:
- niedobierany, który obejmuje wszelkiego rodzaju odłamki skalne, bez względu na ich kształt, o wymiarach 10-40 cm,
- dobierany stosowany do murów cyklopowych; są odłamki skalne o kształcie zbliżonym do ściętego graniastosłupa; dwa wymiary kamienia powinny zawierać się w granicach 15 - 35 cm, a trzeci - 20 - 30 cm.
Kamień łamany dobierany - przycinany do murów cyklopowych wybiera się z większych brył kamienia, aby po przycięciu go uzyskać powierzchnię licową z grubsza wyrównaną o wyraźnym zarysie wieloboku (np. pięciokąta).
Kamień łamany warstwowo (płytowy) ma dwie powierzchnie (w kierunku ułożenia warstw w murze) w przybliżeniu płaskie i równoległe do siebie. Powierzchnia licowa może być surowa, a krawędzie licowe w przybliżeniu prostoliniowe. Wysokość (grubość) kamienia łamanego warstwowo wynosi 10-15 cm, długość 20 - 40 cm, a szerokość w głąb muru - nie mniej niż 15 cm.
Kamień rzędowy (kamień łupany kostkowo, murak) stosowany do murów rzędowych jest to kostka kamienna o kształcie zbliżonym do prostopadłościanu, o licu prawie płaskim zbliżonym do prostokąta. Powierzchnie wsporcze powinny być możliwie płaskie i prostopadłe do lica. Wysokość kamienia powyżej 15 cm, długość co najmniej 20 cm, a szerokość 20 - 40 cm.
Ciosy proste są to bryły kamienia doprowadzone za pomocą obróbki do kształtu zbliżonego do prostopadłościanu. Lico ciosu może być obrobione w ramkę, tj. z paskiem szlakowym na obwodzie, a wewnątrz ramki powierzchnia może być obrobiona w dowolny sposób. Do produkcji ciosów mogą być stosowane skały magmowe, skały przeobrażone oraz skały osadowe o spoiwie krzemianowym. Skały o spoiwie wapiennym - tylko w budowlach, które nie będą okresowo zanurzone w wodzie. Wytrzymałość kamienia na ściskanie powinna wynosić, co najmniej 60 MPa. Ciosy powinny charakteryzować się dużą odpornością na działanie mrozu.
Ciosy wymiarowe z kamienia naturalnego są elementami konstrukcyjnymi o kształcie i wymiarach zależnym od przeznaczenia - zgodnym z projektem architektonicznym.
Podstawowy podział konstrukcji murowych z kamienia naturalnego zależy od użytego kamienia i sposobu wyk...