Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Podziałki – graficzny obraz skali.
Dwa rodzaje podziałek:
1. Podziałki liniowe
2. Podziałki poprzeczne (transwersalne)
Podziałka liniowe:
-przeliczenie wymiarów z mapy na wymiary rzeczywiste(za pomocą cyrkla lub kroczka).
Np. 1:5000, 1 cm – 50 m
(co 2 cm)
Podziałka poprzeczna:
-nie występują one samodzielnie na mapie
-dokładność odczytu 10 razy większa jak przy podziałce liniowej
Wysokość-liczymy od warstwic grubych ciągłych(zapis rzędnej warstwicy równolegle do przebiegu warstwicy)
Cięcia warstwic – różnica wysokości między sąsiednimi warstwicami(10 m. n.p.m.)
Azymuty:
Azymut – jest to kąt zawarty między kierunkiem północy a kierunkiem mierzonym liniowo od północy w prawo __ __
Można zmierzyć kierunek: AZAB oraz AZBA (różnica 1800)
Podział azymutów:
1. azymut geograficzny
Jest mierzona między północą geograficzną a mierzonym kierunkiem.(kąt między południkiem a mierzonym punktem).
2. azymut magnetyczny
Linie sił pola magnetycznego kuli ziemskiej; biegun zmienia swoje położenie.
Deklinacja magnetyczna – różnica kątowa między azymutem magnetycznym a geograficzny; zmienna.(wynosi około 13 minut). Najmniejsza nad ranem, później maksimum, potem się zmniejsza, w nocy się zwiększa.
3. azymut topograficzny:
Północ topograficzna – kąt między północą topograficzną a kierunkiem mierzonym.
Metody określania wielkości:
Metoda analityczna – obliczanie wielkości pola powierzchni na podstawie miar ustalony6ch bezpośrednio w terenie.
Pomiar na obiekcie w skali 1:1 (dokładnie do 1 m2).
Różne figury geometryczne mogą mieć działki.
Wpisy do ewidencji gruntów – geodeci podają – mapki dołączone do aktów notarialnych. Rozgraniczenia i scalania gruntów-przy tym też ważne.
Metoda graficzna – polega na obliczeniu wielkości pola powierzchni na podstawie miar ustalonych z map.
Działka 1:5 000; na mapach ewidencji gruntu okręg geodezyjny – grunty jednej wsi.
Lub też zmierzyć z mapy – długość jednego boku i długość drugiego boku, przeliczyć przez skale i policzyć rzeczywistą powierzchnie działki(mniej dokładna metoda)
Metoda mechaniczna – obliczanie powierzchni na mapie za pomocą planimetru. Rodzaje:
-tarczowe(najdokładniejsze), dokładność 1/700 mierzonej powierzchni
-tarczowo-wózkowe
-wózkowe
-biegunowe - 1% (1/100) mierzonej powierzchni
Budowa:
*biegun(3 szpilki) – punkt odniesienia dla planimetru; połączenie stałe(biegun się nie zmienia)
*ramie biegunowe
*ramie wodzące – na końcu – wodzidło do obrysowania mierzonej powierzchni; czarny punkt-jedziemy po granicy obrazu
*karetka planimetru – na niej urządzenia odczytowe:
- tarcza
- kółko całkujące
- noniusz
- dźwignia do zerowania planimetru
F = C* n
C – stała planimetru zależna od długości ramienia wodzącego i skali mapy
n – liczba obrotów kółka całkującego.
Osnowy geodezyjne:
Pierwszy podział – ze względu na sposób przedstawienia wzajemnego położenia punktów:
a) osnowa pozioma(sytuacyjna), w której wzajemne położenie punktów zostało określone w przyjętym układzie współrzędnych geodezyjnych
b)osnowa pionowa(wysokościowa), w której wysokości punktów zostały określone w stosunku do przyjętego poziomu odniesienia wysokości
c) osnowa dwufunkcyjna – w tej osnowie każdy punkt ma określoną sytuację i wysokość
Drugi podział – ze względu na rolę i znaczenie dla prac geodezyjnych:
a) osnowy podstawowe
b) szczegółowe
c) pomiarowe
Osnowa podstawowa została wyznaczona w celu badania kształtów i rozmiaru globu ziemskiego, nawiązanie i wyrównanie osnów szczegółowych.
Osnowa szczegółowa została wyznaczona w celu nawiązania i wyrównania osnów pomiarowych nawiązania do państwowego układu wysokości zdjęć fotogrametrycznych i numerycznych modeli terenu.
Osnowa pomiarowa wyznaczona w celu oparcia pomiarów sytuacyjnych i rzeźby terenu, wyznaczenia projektów na gruncie, wykonania pomiarów realizowanych przy obsłudze inwestycji. Ma zazwyczaj charakter nietrwały(osnowa najniższej klasy).
Geodezyjna osnowa pozioma:
Podstawowa osnowa pozioma – stanowi w całości klasę I, obejmuje:
1. Sieć zerowego rzędu – EUREF-POL
2. Krajowa sieć pierwszego rzędu – POLREF
3. Punkty istniejącej sieci astronomiczno-geodezyjnej(SAG) i sieci wypełniającej(SW)
Wymogi:
-Zagęszczenie punktów – 1 punkt na 60 km2
-Dokładność położenia punktu nie może przekraczać +- 0,05 m(dokładność 2-3 cm), na podstawie np. GPS.
Około 5,5 tysiąca punktów na terytorium Polski.
W 1871 roku – komunikaty o potrzebie modernizacji osnowy geodezyjnej w Polsce.
W 1989 roku Polska – do Światowego Systemu Odniesień Przestrzennych(ITRS), częścią jego jest Europejski System Odniesień(ETRF), jego częścią jest polska sieć EUREF-89.(to wszystko z – GRS-80 czy inna nazwa – WGS-84)
Kiedyś- 11 punktów w sieci EUREF-89. Co 250-300 km te punkty – EUREF-POL. Te punkty biorą udział w badaniach globu ziemskiego.
Osnowy I-rzędu – wprowadzono 348 dodatkowych punktów – odległości między 20-25 km, sieć nazywa się POLREF.
11+348 – w całości stanowią I klasę.
SAG – dodano około 5000 nowych punktów.
Osnowa szczegółowa – II i III klasa – zagęszczenie osnowy podstawowej.
Dzieli się na te dwie klady – kryterium podziału stanowi średni błąd położenia punktu wynoszący odpowiednio +- 0,05 m i +-0,10m.
Zagęszczenie punktów osnowy szczegółowej klasy II wynosi 1 punkt na:
- 0,8 km2 dla terenów intensywnie zainwestowanych
- 1-2 km2 – dla terenów rolnych
- 12 km2 – dla zwartych kompleksów leśnych
Zagęszczenie punktów dla 3 klasy:
- 10-20 ha dla terenów intensywnie zainwestowanych
- 20-50 ha dla terenów rolnych
- 50-120 ha dla zwartych kompleksów leśnych
Pomiarowe – nie podlegają podziałowi na klasy i stanowią dalsze rozwinięcie osnowy szczegółowej, dokładność, dokładność położenia +- 0,10 m, charakter nietrwały.
Osnowa wysokościowa:
- podstawowa
- szczegółowa
- pomiarowa
Osnowa podstawowa(najwyższego rzędu), dzieli się na 2 klasy: I i II klasę
Kryterium wyznaczania - średni błąd wysokości po wyrównaniu [mm/km]: ≥ ± 1mm/km dla pierwszej klasy, dla II klasy ≥ ± 2mm/km.
Punkty wg klas coraz gęściej.
Osnowa szczegółowa:
-III i IV klasa – błąd dopuszczalny – 4 mm dla III klasy, dla IV 10mm.
Osnowa pomiarowa – nieklasyfikowana(≥ ± 20mm/km – mm na kilometr mierzonej wysokości.)
Punkty – trwałe, odpowiednio stabilizowane w terenie; jak zniszczone to trzeba zainstalować na nowo.
Stabilizacja – odpowiednimi znakami geodezyjnymi.
Np. znakami ze specjalną głowicą(na wysokości)
Też – słupki żelbetowe wmurowywane, czy punkty robocze dla pomiarowych punktów ze znakiem, też z tworzyw sztucznych.
Pomiary terenowe.
Pomiary sytuacyjne(poziome) i wysokościowe(pionowe)
Celem wykonania pomiarów sytuacyjnych jest określenie położenia punktu w przyjętym państwowym systemie odniesień geodezyjnych(jednoznaczne wskazanie sytuacji punktu) czy granic. Granice działek ewidencyjnych(dane w dokumentacji pomiarowej).
Punkty sytuacyjne mogą być prowadzone następującymi metodami:
-metodą domiarów prostokątnych(ortogonalna)
-metoda przedłużeń
-metoda wcięć liniowych
-metoda wcięć kątowych
-metoda biegunowa
Przy każdej metodzie inne techniki i narzędzi, min.:
-busola geodezyjna(by azymuty boków i kątów geodezyjnych ustalić)
-tyczki miernicze
-taśmy miernicze ze szpilkami
-paliki miernicze
-węgielnice
-różne urządzenia geodezyjne, które mają poziome koło, pozwalające mierzyć kąty(niwelator, teodolit, tachimetr).
Metoda domiarów prostokątnych:
-założenie osnowy pomiarowej(mogą mieć różne kształty-jak skomplikowany i obszar wielkość):
*linie proste(bazowe)
*w kształcie trójkąta lub innego wielokąta(skomplikowane). Taki początek pod np. budowę drogi
Metoda przedłużeń - przedłużanie boków zdejmowanych obiektów do przecięcia się z osnową pomiarową(nie każde ma jednak)np. nie można w ten sposób określić położenia drzewa czy studni.
Trzecia metoda – metoda wcięć liniowych:
-polega na wykonaniu dwóch wcięć liniowych na jeden zdejmowany punkt(każdy dowolny punkt można zdjąć).
Metoda czwarta – Metoda wcięć kątowych(chętnie stosowana)- z dużą dokładnością się mierzy:
Dzięki laserowi – na jeden punkt-dwa wcięcia kątowe
Urządzenie w punkcie A, później celowane na osnowę, potem na punkt i się kąt tworzy).
Metoda piąta – metoda biegunowa(najpowszechniej stosowana do pomiarów)
Metoda złożona – jedno wcięcie liniowe i jedno wcięcie kątowe(na podstawie kąta i promienia wodzącego).
Z dowolnego punktu można wyznaczyć.
Urządzenie na kąt i długość(teodolit albo tachimetr):
1. wcięcie kątowe
2. długość odcinka od punktu 1(wcięcie liniowe), trzeba przez skale długość przeliczyć.
Pomiary wysokościowe – celem określenie wysokości punktu w stosunku do przyjętego poziomu odniesienia.
Pomiar wysokości = niwelacja(poziom względny i poziom bezwzględny – zero lustra wody w stanie spoczynku).
Układ nawiązany do poziomu Morza Bałtyckiego(zwierciadła wody) – układ Kronsztad.
Metody pomiarów(niwelacji):
-niwelacja geometryczna
-niwelacja trygonometryczna
-niwelacja barometryczna
-niwelacja hydrostatyczna
-niwelacja GPS
Niwelacja geometryczna – za pomocą niwelatorów(najdokładniejsza)
By patrząc przez lunetę – by celować na punkt - patrzymy wzdłuż linii poziomej(oś celowa).
Niwelacja trygonometryczna:
-różnica – w geometrycznej musimy mieć poziom osi celowej
-w trygonometrycznej – możemy czytać pod pewnym kątem do poziomu.
Więcej odczytów przy rzeźbie urozmaiconej(pochylanie lunety).
Problem później odliczenie.
Musimy wiedzieć – na jakiej wysokości instrumentu przyrost wysokości(h).
Niwelacja barometryczna – pomiar ciśnienia atmosferycznego/
-używamy barometrów
-ciśnienie maleje wraz ze wzrostem wysokości.
1 hPa – na 9 metrów wysokości
Pomiary mało precyzyjne(+/- 2-3 metry)
Brak praktycznego zastosowania.
Niwelacja hydrostatyczna:
-przepływ cieczy w naczyniach połączonych
Najprostsza – szklana rurka w kształcie U.
Duża dokładność(1/100 mm).
Trudny pomiar do realizacji w warunkach terenowych(zastosowanie w budowlach hydrotechnicznych)
Dwie wyskalowane łaty – ciecz w niwelatorze, łączone elastycznym wężem gumowym – by swobodny przepływ cieczy.
Odejmuje się odczyty – różnica wysokości.
Niwelacja GPS:
-pod uwagę brana powierzchnia geoidy obrotowej – przedłużona pod lądami powierzchnia mórz).
W Polsce układ Kronsztad.
Różnice w geoidzie i elipsoidzie.
Odstępstwo 24-36 metrów. Więc HGPS większa odległość o różnice geoidy lub elipsoidy.
Dokładność GPS – 2-3 metry(brak pomiarów precyzyjnych).