Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
I temat 3 listopada Cytologia
Dyscyplina samodzielna od XIX w.
Hooke. 1665 - wprowadził termin komórka opisując teksturę korka
Grew - badał komórki roślinne opisując jamki, pęcherzyki otoczone ścianą celulozową
Leeuwenhoek , 1674 - odkrył komórki nieosłonięte błoną, a w nich różne struktury
Teoria komórkowa - Schleiden 1838, Schwann 1839
-Wszystkie istoty żywe budowane są z komórek i ich wytworów -Każda komórka powstaje i innej komórki przez jej podział
- Wszystkie komórki charakteryzuje podobieństw składu chemicznego i aktywności enzymatycznej
- Organizm jest wynikiem aktywności i współdziałania komórek
Rozwój biologii komórkowej zadecydowały: -zastosowanie mikroskopu elektronowego techniki badania ugięcia promieni Roentgena
- Współdziałania i zazębienie się nauk biologicznych i innymi dziedzinami wiedzy (genetyka, fizjologia, biochemia)
Komórki- miniaturowe laboratorium
Metabolizm - suma wszystkich przemian chemicznych jakie zachodzą w komórce
Katabolizm procesy prowadzące do rozkładu substancji, reakcje egzoergiczne tj, wyzwalające energię.
Anabolizm procesy, w których syntetyzowane są nowe związki chemiczne, reakcje endoergiczne tj, pochłaniające energie.
Enzymy
>enzymy katalizatory biologiczne przyspieszające reakcje chemiczne zachodzące w komórce. Białka posiadające jedno lub więcej miejsc adsorpcji (grup czynnych) w cząstce, doktorach przyłączony jest substrat.
>Substrat substancja na której działa enzym.
>Produkt efekt przekształcania substratu.
>Podział enzymów
W zależności od prowadzącej reakcji
-Oksydoreduktazy (reakcja oksydoredukcyjne)
-Transferazy (przenoszenie grup)
-Hydrolazy (rekacje hydrolistyczne)
-Liazy (dołączanie lub usuwanie grup)
-Izomerazy (Kataliza izomeryzacji)
-Ligazy i syntetazy (kondensacja dwóch cząsteczek przed hydrolizę wiązania fostoranowego)
Aktywność enzymu zależy od częstości zderzeń między cząsteczkami enzymu i substratu. Czynniki wpływają cena aktywność enzymu:
>pH ( dla każdego enzymu optymalne)
>Temperatura (dla organizmów stałocieplnych optymalna jest norma temperatury ciała >56- inaktywacja)
>Względne stężenie enzymu u substratu
W zależności od specyficzności względem substratu:
>Absolutna- enzym działa tylko na jeden substrat
>Stereochemiczna- działanie zależne od konformacji stereochemicznej substratu
>Względne enzym oddziałuje z wieloma związkami danego typu Komórka
Prokaryota (bakterie, sinice).Żywe organelle
1. Cytoplazma
2. Robosomy
3. Membrany fotosyntetyzujące (organizmy auto czy heterotroficzne)
4. Mezosomy
Eukarota (pozostałe).Żywe organelle:
1. Cytoplazma
2. Rybosomy
3. Plastydy (obecne lub nie)
4. Mitochondria
5. Retikulum endoplazma tyczne
6. Struktury Golgiego
7. Lizosomy, sferosomy
8. Wici, rzęski (obecne lub nie)
9. Jądro komórkowe
Komórka-Martwe organelle
1. Substancje zapasowe (sok wakuolarny)
2. Wydzieliny
3. Wydaliny
Komórka prokariotyczna
(Wirusy, bakterie, sinice)
Brak błony jądrowej; Substancja jądrowa zmieszana zresztą cytoplazmy lub zostaje z nią w bezpośrednim kontakcie; Komórka otoczona ścianą komórkową, zawierającą cząsteczki białka, polisacharydów, lipidów; Błona komórkowa- struktura lipoproteinowa; Cytoplazma;
Rybosomy (RNA + białka: miejsce syntezy białek); Membrany fotosyntetyzujące
Nukleoid- obszar nie oddzieloną błoną jądrową, w których obecny jest chromosom bakteryjny w postaci pojedynczych cząsteczek kwasu dezoksyrybonukleinowego
Kształt komórki: Zmienny (ameby, leukocyty); Typowy (wielościany mniej lub bardziej ustalony); Specyficzny (plemniki, rzęski, erytrocyty komórki nabłonkowe, komórki nerwowe itd.)
Kształt komórki zależy od: Adaptacji czynnościowej komórek; Napięcia powierzchniowego; Lepkości protoplazmy; Mechanicznego oddziaływania sąsiednich komórek; Stopnia sztywności błony komórkowej
Wielkość komórek Wielkość kilka pm Najmniejsze ok. 4pm Jaja ptaków- kilka, kilkadziesiąt cm
Jądro komórkowe Brown 1831 (pręciki trzykrostki); Występuje w komórkach grzybów, roślin i zwierząt; Wielkości i ilości jąder w komórce jest cechą gatunkową; Erytrocydy ssaków oraz dojrzale człony rurek sitowych nie posiadają jąder (komórki bezjądrzaste)
Struktura jądra komórkowego:
>Otoczka- podwójna błona (wewnętrzna gładka, zewnętrzna przechodzi w błony RE granularnego) poprzecinana porami;
>Kariolimfa (sok jądrowy)- koloid białkowy .płynne środowisko, w których zanużone są: chromatynai jąderko
>Chromatyna - interfaza postać materiału genetycznego (Chromo centry czyli gatunki chromatydy; Chromonemy czyli nici chromatydy; Fibryle chromatynowe= chromocentry+ chromonemy
>Jąderko- jedno lub kilka, nieobłonone, zawiera RNA i białka (polimeraza RNA)
Budowa fibryli
>DNA- ilość stała dla gatunku >Histony- zasadowe białka proste ( arginina, lizyna)
>Białka niehistonowe - cząsteczki o różnym odczynie pH, rola regulatorowa i stabilizująca w chromosomach
>RNA( z wyjątkiem RNA organelli autonomicznych)
Stadia rozwojowe ściany komórkowej:
>Blaszka środkowa-pektyny
>Ściana pierwotna
*Składnik konstrukcji- polisacharydy lub ich pochodne tworzące mikrofibryle (u roślin – celuloza; grzybów z wyjątkiem glonowców-
Chityna; u bakterii i sinic-kwasy: pimelinowy i muraminowy)
*składniki podłoża- wypełnienie konstrukcji matrix
(pektyny, hemicelulozy, białka)
>Ściana wtórna powstaje powstaję przez chemiczne i fizyczne zmiany ścian pierwotnych
Sposoby zmiany ściany pierwotnej
>Inkrustacja- odkładanie się związków chemicznych wewnątrz istniejącej ściany. Między elementy szkieletowe
{-lignina (drzewnik)-proces drewnienia (lignifikacja)
{-węglan wapnia, krzemionka- mineralizacja
>Adkrustacja- odkładanie związków na zewnętrzną powierzchnie ściany pierwotnej
{-polisacharydy (Śluz Gumy)
{-tłuszczowce (Kutyna- proces kutynizacja; Suberyna proces suberynizacja ; Sporopolenina- proces sporopolenizacja)
Fosfolipidy-cząsteczki mają charakter amfipatyczny (jeden koniec rozpuszcza się w wodzie drugi w tłuszczach) Sterole- u zwierząt cholesterol Glikolipidy- zawierają polarne grupy węglowodanowe Sfingolipidy- zamiast glicerolu sfingozyna
Gerebrozydy- zawierają zarówno węglowodany jak i sfingozynę
Białka- klasyfikacja oparta na stopień zawiązania z lipidami
A) Białka integralne- trudno usuwalne z błony, zawierają część hydrofilową hydrofobową często wystaje z błony
B) białka powierzchniowe usuwane z błony
-hydrofilowe (liofobowe) zbudowane głównie a aminokwasów kwaśnych np. kwas glutaminowy
-hydrofobowe (lipofilne) aminokwasy, których łańcuchy boczne mogą tworzyć nietrwałe wiązania z łańcuchami węglowodorowymi kwasów tłuszczowych
Struktura błony komórkowej Półpłynny, podwójny zrąb utworzony przez dwie warstwy lipidów
Główki- hydrofilowe, na zewnątrz Ogonki- hydrofobowe, do wnętrza Mozaikowo rozmieszczone w zrębie i na powierzchni białka
Cytoplazma - półpłynna, galaretowata substancja o niejednolitej strukturze Faza rozpraszająca - woda 60- 90%
Faza rozproszona
- białko 50%
- tłuszcze 12-25%
- węglowodany 15-20%
- nukleoproteidy 5%
- aminokwasy
- sole mineralne: Ca, Mg, K, Na, P itp.
- mikrotubule, mikrofilamenty
Mikrotubule (mikrorureczki)- Sr 25 pm - luźno rozmieszczone w cytoplazmie, odpowiadają za przemieszczenia i ruch cytoplazmy, wchodzą w skład wrzeciona kariokinetycznego, rzęsek, wici, centrioli
Mikrofilamenty (mikrowłokienka) O śr 10-12 |jm, keratynowe w nabłonkach pełnią funkcję podporową
O śr 4-8 jjm, odpowiedzialne za ruchy i zmianę kształtu komórek, we włóknach mięśniowych aktynowe i miozynowe, w innych komórkach aktynowe Mitochondrium
Morfologia mitochondriów różni się w zależności od rodzaju komórki, ale jest mniej więcej stała w komórkach podobnego typu Kształt - zasadniczo podłużny lub kulisty czasami pałeczka lub pęcherzyk
Wielkość - zmienna, szerokość stosunkowo stała ok. 0,5m, długość największa 7 m - zależna od stanu fizjologicznego komórki, ciśnienia i pH
...