Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Alkany,alkeny,alkiny,aromatyczne,sciaga
Węglowodory nasycone- związki węgla i wodoru w cząsteczkach których występują tylko pojedyńcze wiązania węgiel - węgiel.Homologi - związki należące do jenej rodziny zw alkanów różniące się o grupę CH2 lub jej wielokrotnośćSzereg homologiczny- szereg homologów ustawionych w kolejności od najlzejszego do najcięższychALKANY - węglowodory cząteczkowe o budowie łańcuchowej, hybrydyzacja sp3, 4 orbitale schybrydyzowane.wszystkie wiazania sa wizaniami sigma. koncówka w nazwie wszystkich alkanów jest -an.WŁAŚCIWOŚCI ALKANÓW:ALKANY w szeregu homologicznym różnią się tem wrzenia i topnienia oraz gęstością, które wzrastaja wraz ze wzrostem liczby atomów węgla w cząsteczce. Są mało reaktywne. Ulegają reakcjom spalania i substytucjii(podstawiania) 1-4 at węgla gazy;5-16 ciecze;17 stałe ciałaWzór alkanów: Cn H (2n+2) METAN Otrzymywanie metanu:1.C + 2H2 -> CH4 (synteza)reakcja ta zachodzi w temperaturze 500 stopni Celsjusza2.Al4C3(węglik glinu) + 12 HCl -> 4 AlCl3 + 3 CH43.Al4C3 + 12 H20 -> 3 CH4 + 4 Al.(OH)34.CH3COONa (octan sodu) + NaOH-> CH4 + Na2CO3- ogrzewanie mieszaniny octanu sodu z wodorotlenkiem sodu :WŁAŚCIWOŚCI- FIZYCZNE (gaz bezbarwny, połowe lżejszy od powietrza, trudno rozpuszczalny w wodzie)- CHEMICZNE(bezwonny, gaz palny, ulega reakcjom spalania -spala się bladoniebieskim płomieniem i substytucji; mało aktywny chemicznie (nie odbarwia wody bromowej i roztworu manganianu (VII) potasu KMnO4)Rodnik- atom lub grupa atomów posiadajaca jeden niesmarowany elektronreakcja typu rodnikowego (substytycja)bromowanie, chlorowanie, fluorowanie jest reakcja substytucjii, która polega na podstawieniu atomow wodoru przez atomy fluorowca. Reakcja o mechanizmie rodnikowym. W kazdej reakcji łancuchowej wyrózniamy zapoczątkowanie, kontunuacje i zakonczenie reakcjii.METAN:CHLOROWANIECH4 + Cl2 --> CH3Cl + HCl chlorometanCH3Cl + Cl2 --> CH2Cl2 + HCl dichlorometan CH2Cl2 + Cl2 --> CHCl3 + HCl trichlorometan CHCl3 + Cl2 --> CCl4 + HCl tetrachlorometanBROMOWANIE - SUBSTYTUCJACH4 + Br2 ->CH3Br (bromometan)+ HBrCH3Br + Br2->CH2Br2(dibromometan) + HBrCH2Br2+Br2->CHBr3(TRIBROMOMETAN)+HBrCHBr3 + Br2->CBr4(tetrabromometan) + HBrFLUOROWANIE METANU:CH4 +F2->CH3F + HF (fluorometan)CH3F + F2 -> CH2F2 (difluorometan)+ HFCH2F2+F2->CHF3(trifluorometan) + HFCHF3+F2->CF4 (tetrafluorometan)+HFReakcje spalania metanu:- całkowite CH4 + 202-> CO2 + 2 H20- półspalanie 2CH4 + 302 -> 2 CO + 4 H20- niecałkowite CH4 + 02 -> C + 2 H20WYKORZYSTANIE:- gaz opałowy- surowiec w syntezie organicznej- głowny składnik gazu ziemnego izomeria alkanów jest możliwa dzieki temu ze łańcuchy węglowe mogą być proste(nierozgałęzione) lub rozgałęzione. Liczba izomerów wzrasta gwałtownie ze zwiększająca się liczba atomów węgla w czateczce alkanu.IZOMERIA- zjawisko występowania związków chemicznych takim samym składzie chemicznym różniących się właściwościami fizycznymi i chemicznymi z powodu innej budowy strukturalnej.podstawiniki- atomy lub grupy atomów związane z łancuchem głównym grupa alkilowa- jednowartościowa grupa utworzona formalnie przez oderwanie jednego atomu wodoru od czasteczki alkanu, oznacza się ja R.- metylowa CH3, - etylowa C2H5,- propylowa C3H7PRZYKŁADY IZOMERII:BUTAN C4H101)CH3-CH(CH3)-CH3 (2 METYLOPROPAN)2)(CH3)CH-CH2-CH-CH3 (1 METYLOPROPAN)PENTAN C5H121)CH3-CH(CH3)-CH2-CH3 (2-METYLOBUTAN)2)CH3-CH-(CH3)C(CH3)-CH3 (3,3 DIMETYLOBUTAN) HEKSAN C6H141)CH3-CH2-CH(CH3)-CH2-CH3 (3 METYLOPENTAN)2)CH3-CH(CH3)-CH2-CH2-CH3 (2-METYLOPENTAN)3)CH3-CH(CH3)-CH(CH3)-CH3 (2,3 DIMETYLOBUTAN)4)CH3-CH(C2H5)-CH2-CH3 (2 -ETYLOBUTAN5)CH3-(CH3)C(CH3)-CH2-CH3 (2 DIMETYLOBUTAN)HEPTAN C7H161)CH3-CH(CH3)-CH2-CH2-CH2-CH3 (2 METYLOHEKSAN)2)CH3-CH2-CH(CH3)-CH2-CH2-CH3 (3-METYLOHEKSAN)3)CH3-CH(CH3)-CH(CH3)-CH2-CH3 (2,3-DIMETYLOPENTAN)4)CH3-CH(CH3)-CH2-CH(CH3)-CH3 (2,4 DIMETYLOPENTAN)5)CH3-(CH3)C(CH3)-CH2-CH2-CH3 (2,2-DIMETYLOPENTAN)6)CH3-CH2-(CH3)C(CH3)-CH2-CH3 (3,3-DIMETYLOPENTAN)7)CH3-(CH3)C(CH3)-CH(CH3)-CH3 (2,2,3-TRIMETYLOBUTAN8)CH3-CH(C2H5)-CH2-CH2-CH3 (2 ETYLOPENTAN)9)CH3-CH(C2H5)CH(CH3)-CH3 (2-ETYLO-3 -METYLOBUTAN) ......................................CYKLOALKANY- węglowodory nasycone o budowie pierscieniowej; hybrydyzacja sp3. wzór Cn H2n n=3...Szereg homologiczny:1. Cyklopropan C3H6 (węgle tworza trójkąt - miedzy weglami wiazanie kowalencyjne niespolaryzowane a niedzy wegiel - wodór kowalencyjne spolaryzowane)2. cyklobutan C4H8(kwadrat)3. cyklopentan C5H10 (pięciokąt)4.cykloheksan C6H12 (sześciokąt)Ulegaja reakcjii spalania i substytucji.SUBSTYTUCJA CYKLOALKANÓW:CYKLOBUTAN:1. C4H8 + F2->C4H7F (fluorocyklobutan)+ HF2. C4H7F + F2->C4H6F2 + HF (1,2-difluorocyklobutan)lub(1,3difluorocyklobutan) lub(1,1 difluorocyklobutan)3. C4H6F2 + F2 ->C4H5F3 + HF (I,2,3-trifluorometylobutan)4 C4H5F3+ F2-> C4H4F4 + HF (1,2,3,4 tetrafulorocyklobutan)....................................................................................... ALKENY- węglowodory nienasycone o budowie łancuchowej , których czasteczki zawieraja oprócz pojedynczych wizan sigma jedno wiązanie podwójne między atomami węgla .( pierwsze typu pi a drugie typu sigma)Tworzenie wiązania podwójengo tłumaczy sie, przyjmujac ze orbitale atomowe atomu wegla ulegaja hybrydyzacjii trygonalnej sp2, wymieszanie orbitalu 2s i dwóch orbitali 2p. po hybrydyzacjii powst, trzy równocenne orbitale sp2, katy miedzy sasiednimi wizaniami wynosza po 120 stopni. dlatego czateczka etenu jest płaska.wzór alkenów Cn H2n n = 2,3...WŁASCIWOSCI ALKENÓW:2-5 ATOMOW WEGLA- GAZY;5-10 CIECZE;POW 10 GAZY.Wraz ze wzrostem liczby atomow wzrasta tzmp wrzneia i topnienia i gestosc.WIĄZANIE TYPU PI MOZE PĘKNĄC WIEC ALKENY SA BARDZIEJ REAKTYWNE JAK ALKANY.Alkeny ulegaja spalaniu, reakcjom ADDYCJI i POLIMERYZACJI.ETYLEN - (ETEN) CH2=CH2WŁAŚCIWOŚCI:-fiz(gaz bezbarwny, lazejszy od powietrza, słabo rozpuszczalny w wodzie)-chem( ma charakterystyczny przyjemy zapach, gaz łato palny, odbarwia wode bromowa i zmienia zabarwienie KMnO4(powstaje brunatny osad), bardzo reaktywny)Spalanie ETYLENU:całkowite C2H4 + 3O2 -> 2CO2 + 2H20półspalanie C2H4 + 2O2 -> 2CO + H20niecałkowite C2H4 + O2 -> 2C + 2 H20OTRZYMYWANIE: 1) CH3 CH2 -OH (etanol) ->(Al2O3) temp -> H20 + CH2=CH2(eten)- eliminacjaELIMINACJA- reakcja, w której ze związku nasyconego odrywa się prosta cząsteczka nieorganiczna (woda) i powstaje związek nienasycony2.) H3C-CH2-Cl ->(KOH) H2C = CH2+ HClKOH+HCl->KCl + H20ADDYCJA- (PRZYŁĄCZANIE) np atomow Br do atomow węgla w etenie, wiazanie pi jest słabsze (pęka) i powstaje zwiazek nasyconyAlkeny moga tez przyłączac atomy H, Cl, HCL, HBr, H20 -> TWORZAC ZWIAZKI NASYCONE ORAZ WIĄZAĆ SIE ZE SOBA TWORZAC WIEKSZE CZASTECZKI (POLIMERYZACJA)POLIMERYZACJA - polega na wytworzneiu zwiazku wielkoczasteczkowego POLIMERU ze zwiazków nienasyconych monomerów; bez wydzielania produktow ubocznych(otrzymywanie tworzyw sztucznych: polietylenu,polipropylenu,polichlorku winylu (PCV))monomer- zwiazek małoczasteczkowy nienasycony, zdolny do polimeryzacjii.polimer- zwiazek wielkoczasteczkowy powstajacyy w wyniku polimeryzacjii, którego czasteczki składaja sie z wielu jednakowych fragmentów.ZASTOSOWANIE ETENU:- ogrodnictwo(czynnik przyspieszajacy dojrzewanie owoców)- produkcja etanolu, aldehydu octowego, rozpuszczalników- półprodukt w przemysle organicznymREAKCJE ADDYCJI:ETEN:CH2=CH2 + H2 -> CH3-CH3 (ETAN)H2C=CH2 + Cl2 -> CH2Cl - CH2Cl (1,2 DICHLOROETAN)H2C=CH2 + Br2-> CH2Br - CH2Br (1,2 dibromoetan)H2C=CH2 + HCl -> CH3 - CH2Cl (CHLOROETAN)H2C=CH2 + H -OH -> (katalizator Al2O5) CH3-CH2-OH POLIMERYZACJA:n CH2=CH2 -> (kat.)P,T -> CH2-CH2 n(polietylen)n CH2=CH(CH3) -> CH2-CH(CH3) N polipropylenn CH2=CH(Cl) chloroeten-> CH2-CH(Cl) n poli(chlorek winylu) PCV ALKINY węglowodorynienasycone o budowie łancuchowej,których czasteczki oprócz pojedynczych wiazac sigma zawieraja jedno potrójne wiązanie między atomami węgla. Wiazania :pi-sigma-piOrbitalne atomowe atamu wegla ulegaja hybrydyzacji dygonalnej sp- wymieszanie orbitalu 2s i jednego orbitalu 2p.Po hybrydyzacji powstaja dwa równocenne orbitalne sp,których osie leza na jednej lini prostej, a katy miedzy kierunkami ich wynosza 180 st Dwa orbitalne 2p nie ulegaja hybrydyzacji i przyjmuja kierunki prostopadłe do siebie .Nastepnie powstaje orbita molekularny sigma i tworzenie się wiazania sigma i powstanie dwóch orbitali molekularnych pi i utworzenie 2 wiązań pi.Wzór CnH2n-2WŁASCIWOŚCI ALKINÓW:Trzy pierwsze czlony szeregu homologicznego sa gazami , Wzrasta temp wrzenia,topnienia i gestość, Wszystkie alkiny maja gestość mniejsza od wody, sa bardzo reaktywne:ulegaja spalaniu reakcjom addycjii i polimeryzacjii.Od nazw alkanów nastepuje zmniana koncówki z an na yn lub in ACETYLEN (ETYN) 1. Otrzymywanie:a)CaC2(weglik wapnia/acetylek wapnia/karbid) + 2H20->C2H2 + Ca(OH)2b)2 CH4 ->1500 ST ->HC CH + 3H22.Właściwości-fiz(bezbarwny,gęstość mniejsza od gęstości powietrza, trudno rozpuszczalny w H20)-chem(bezwonny,spala się jaskrawym płomieniem,powstaje sadza,odbarwia wode bromowa i KMnO4-straca się brunatny osad-reakcja przebiega łatwo)SPALANIE*cał 2C2H2+502->4CO2+2H20*pół 2C2H2+302->4CO+2H20*niecał 2C2H2 +O2->4C+2H20ADDYCJA ACETYLENU: pod wpływem katalizatora1. HC CH + Br2 -> CH(Br)=CH(Br) 1,2 dibromoetenCH(Br)=CH(Br) + Br2 -> HC(Br2)-CH(Br2) 1,1,2,2-tetrabromoetan2. HC CH +H2-> H2C=CH2 ETENH2C=CH2 +H2->CH3-CH3 ETAN3. HC CH + Cl2->HC(Cl)=(Cl)CH 1,2 dichloroetanHC(Cl)=(Cl)CH + Cl2 ->CH(Cl2)-CH(Cl2) 1,1,2,2 tetrachloroetan4. HC CH + HCl -> CH2=CH(Cl) CHLOROETENCH2=CH(Cl) + HCl-> CH3-CH(Cl2) 1,1dichloroetan5. HC CH + H-OH ->CH2=CH-0H(ETANOL) ->CH3-CH=O6.3 HC CH ->kat.p,t->benzenZASTOSOWANIE:-Zmieszany w odpowiednich ilościch z O2, słuzy do uzyskiwania płomnienia o temp 3000 st C-palniki acetylenowo tlenowych-spawanie,ciecie metali-surowiec do otrzymywania na skale przemysłowa zw org np. kwasu cotowego,tworzyw sztucznych,kauczuku syntetycznego-synteza cyklooktatetraenu.......................................................................................WĘGLOWODORY AROMATYCZNE ARENY zalicza sie do nich benzen i jego homologi(toulen,etylobenzen,propylobenzen i ch izomery oraz zwiazki aromatycznewielopierscieniowe(naftalen,antracen))Chrakteryzuja się one płaska budowa czasteczek i obecności wiązań zdelokalizowanych.1.BENZEN C6H6WŁAŚCIWOŚĆI-fiz(bezbarwna ciecz,ma mniejsza gestość niz woda, nie rozpuszcza sie w niej)-chem-ma charakterystyczny zapach-spala się kopcącym płomieniem(duza zawartość wegla) 2C6H6 + 302->12C+6H20);-zachodzi tez spalanie całkowite i półspalanie: 2C6H6+1502->12CO2+6H20; 2C6H6+902->12CO+6H20; -jest trujacy,nie odbawia wody bromowej ale reaguje z chlorem i bromem w obecności katalizatora(opiłki Fe,AlCl3,FeCl3,Al.)- C6H6+Cl2->C6H5Cl(chlorobenzen) + HCl; C6H6+Br2->C6H5Br(bromobenzen) + HBrReakcje chrakterystyczne dla związków aromatycznych:1.nitrowanie- reakcja benzenu z mieszanina nitrujaca-mieszanina stęż.H2S04 i steż HNO3.W reakcji tej H2SO4: -powoduje wytworzenie się z steż HNO3 jonu nitrującego NO2+ w wyniku specyficznej dysocjacjiHNO3+2H2SO4->NO2+ +H30- + 2HSO4 -, a także wiąze powstała w reakcji nitrowania wode.Jest to przykład reakcji substytucji.Grupa nitrujaca NO2 (podstawia)zastepuje jeden atom wodoru w czateczce benzenu.C6H6+H0-NO2->C6H5N02(nitrobenzen)+H20C6H6+N02+ ->C6H6NO2 + H+2. Reakcja sulfonowania-przeprowadza się używając stęż,H2S04 lub tzw.dymiacego H2SO4-oleum,czyli roztwór SO3 w H2SO4. To jest rówiez reakcja substytucji. Atom wodoru w czasteczce benzenu zostaje podstawiony przez grupe sulfonowa - SO3H.C6H6+HO-SO3H->C6H5SO3H + H20-ulega reakcji addycji(przy Wysokiem ciśnieniu i obecności katalizatora)C6H6+3H2->(Ni,T,P)C6H12 cykloheksanC6H6+Br2->C6H6Br6 heksabromocykloheksanTeoria Kekulego:cząsteczka benzenu ma strukture pierscieniowa a atomy wegla wiąża się nie przemian wiazaniami pojedynczymi i podwójnymi,po czym one się oscyluja(przemieszczaja się) w czasteczceOtrzymywanie benzenu:3C2H2(acetylen) ->C6H6WYKORZYSTANIE:( składnik paliw ciekłych,rozpuszczalnik organiczny,surowiec do otrzymywania innych zw organicznych)WZÓR SZEREGU HOMOLOGICZNEGO BENZENU: CnH2n-62.METYLOBENZEN(TOLUEN) C6H5-CH3 WŁAŚCIWOŚCI:FIZ(bezbarwna ciecz,ma mniejsza gestość niz woda, nie rozpuszcza sie w niej)CHEM(charakterystyczny zapach; się kopcącym płomieniem(duza zawartość wegla),odbarwia wode bromowa : (substytucja)C6H5-CH3 +Br2->benzen(CH2Br**) (bromofenylometan)+ HBr**benzen czyli sześciokąt i do niego przyłaczone CH2Brgrupa fenylowa C6H5 przykład gr.arylowej,jednowartościowej gr.utworzonej z oderwania jednego atomu wodoru od czasteczki zw. aromatycznego,oznacza się Ar.-uleja reakcji nitrowania i sulfonowania ARENY WIELOPIERŚCIENIOWE:naftalen,antracen i fenantren i ich pochodne(zw.zawierajace skondensowane połaczone bokami pierścienie benzenowe)NAFTALEN: C10H8 atomy powiazane w 2 pierscienie benzenowe,a dwa z tych atomow sa wspolne dla obu pierścieni. (pozycje alfa 1,4,5,8) beta(2,3,6,7)Właściwości:-fiz-stała substancja o barwie białej,nierozpuszczalny w wodzie,dobrze rozpuszczalny w rozpuszczalnikach organicznych np. w benzenie,łatwo sublimuje,krystalizuje w postaci łusek)-chem-charakterystyczny zapach,ulega nitrowaniu i sulfonowaniu,gr natronowa i sulfonowa podstawiane w miejsce alfa-1 lub beta-2;spala sieANTRACEN C14H10 3 skondensowane pierścienie benzenoweFENANTRENC14H10 odmiana izomeryczna antracenu pierścienie ułożone katowa na płaszczyźnieI.Gaz ziemny.-mieszanina alkanów, metan-75%,etan,propan,par cięższych węglowodorów,niewielkich ilości N,H2S,pary wodniej,helu i CO2- jego złoza powstały w odległych epokach geologicznych w wyniku beztlenowego rozkładu sub organicznej pochodzenia roślinnego-znaczyny udział w tym procesie miały bakterie które czerpały potrzebna do zycia energie z redukcji organicznych związków tlenowych-obecnie proces ten zachodzi na dnie zbiorników wodnych,w pozbawionych tlenu osadach, z których wydziela się METAN-gaz błotny-gaz ziemny na ogół znajduje się pod dużym ciśnieniem,po dokonaniu odwiertu doprowadza się go gazociągami do zakładów przemysłowych, przemysłowych nich jest wykorzystywany jako sub.opałowa albo surowiec chemiczny-PRZERÓBKA gazu ziemnego ma na celu usunięcie pyłów sub stałych, skroplenie par cięższych węglowodorów,pozbawienie Go gazowych związków nieorganicznychSMOŁA POGAZOWA podstawowe źródło węglowodorów aromatycznych, naftalen-11% ,150 zw aromatycznych,które można wydzielic przez destylacje frakcyjna i kolejnE procesy chemiczneW odpowiednich przedziałach temp odbiera się nast.. frakcje:*80-170 st.C- olej lekki zawierający benzen,toluen i ksylen(dimetylobenzen)*170-230- olej średni- zawiera mieszaninę wielu zw.org.m.in naftalenu-40%, fenolu i jego pochodnych*230-270-olej ciężki- zawiera 30% naftalenu,fenole i mniejsze ilości innych zw aromatycznych*270-360-olej antracenowy-zawiera antracen i inne węglowodory aromatyczne o skondensowanych pierścieniach* pak jest pozostałością po destylacji smoły pogazowej, jest to stała, bezpostaciowa masa, bedąxca mieszanina stałych zw orgDESTYLACJA FRAKCYJNA - pozwala na wstępne rozdzielenie grup róznych związków o zbliżonej temp. wrzenia- dalszy rozdział olejów na poszczególne składniki odbywa się przez zastosowanie procesów chem lub fiz(destylacja,rektyfikacja,krystalizacja)II. ROPA NAFTOWA-jej skład i właściwości zaleza od miejsca wydobycia i warunków kształtowania złóz, powstały one w odległych epokach geologicznych w wyniku beztlenowego rozpadu sub org pochodzenia rosl- jest mieszaniną węglowodorów, alkany-80%,zmienne ilości cykloalkanów i węglowodorów aromatycznych oraz zw zawierajace S, O2,N.Właściwości-fiz(nierozpuszczalna w wodzie;barwa(od jasnobrunatnej do czarnej);gęstość(od lotnej,ruchliwej cieczy do oleistaj półpłynnej masy)- chem(palna,charakterystyczny zapach)DESTYLACJA FRAKCYJNA ROPY NAFTOWEJ przeróbke ropy rozpoczyna się od destylacji w której otrzymuje się kilka frakcji o róznych zakresach temp.wrzenia: I. benzyna(50-150 st.C) mieszanina węglowodorów od 5-10 at. węgla w cząsteczce,lotna,palna(wykorzystanie w silnikach spalinowych)rózne rodzaje benzyn róznia się od siebie składem,temp zapłonu i lotnościaII. nafta(150-280)- mieszanina węglowodorów od 9-16 at węgla w czasteczce,ciecz o charakterystycznym zapachu,mniej lotna od benzyny,była w 19 wieku i pocz 20 wykorzystywana w lampach naftowych, obecnie słuzy do produkcji benzynyIII. Oleje napędowe do silników wysokoprężnych(280-350)- mieszanina ciekłych węglowodorów o dużej licznie at wegla w czateczce,prze destylacji pod zmniejszonym cisnieniem produkuje się a nich oleje napedowe do silników wysokoprężnych oleje smarowe;oleje otrzymywane z niektórych gatunków ropy zawiraja parafine(wyrób świec,past do obówia, surowiec chemiczny)KRAKING otrzymywanie benzyny poddawanie cięższych frakcji przeróbki ropy naftowej na benzyne działaniu wys temp i ciśnien oraz uzycie katalizatorów. W wyniku tych działan nastepuje pękanie długich łańcuchów węglowych na krótsze.Benzyna krakingowa rózni się tym od benzyny otrzymanej przez destylacje frakcyjna ze zawiera wiecej węglowodorów nienasyconych.W procesie krakingu nastepuje tez cyklizacja węglowodorów polegajaca na zamykaniu się łańcuchów w pierścienie W ten sposób z ropy naftowej otrzymuje się WĘGLOWODORY AROMATYCZNE REFORMING.III.WĘGIEL KAMIENNY-wazne zrodło węglowodorów,jest mieszanina sub stałych, składających się głównie z C,H,O2,Si N, w której przeważają związki aromatyczne.- słuzy jako surowiec energetyczny, chemiczny, z którego otrzymuje się wiele cennych produktówPROCES ODGAZOWANIA WEGLA KAMIENNEGO-pirogenizacja,piroliza,sucha destylacja wegla-polega na ogrzewaniu go bez dostępu powietrza w temp ok. 1000 st.Ulega on przemianom chemicznym dającym w efekcie produkty gazowe, ciekłe i stałe.1.Produkt gazowy-gaz koksowniczy,składający się z :CO,H i CH4,niewielkie ilości węglowodorów ciezszych,CO2 i N. Słuzy jako srodek opałowy.2. Produkty ciekłe- smoła pogazowa i woda pogazowawoda pogazowa stanowi źrodło amoniaku, soli amonowych, siarkowodoru i cyjanowodoru,uzywana do produkcji amoniaku i siarczanu(VI)amonu3.Produktem stałym jest koks- zawiwrajacy 90% pierwiastkowego węgla, stosowany jako reduktor w hutach oraz jako paliwo.ALKANY:1.METAN CH4 (CH4)2.ETAN C2H6 (CH3 - CH3)3.PROPAN C3H8(CH3 - CH2 - CH3)4.BUTAN C4H10 (CH3 - CH2 - CH2 - CH3)5.PENTAN C5H12 (CH3 - CH2 - CH2 - CH2- CH3)6.HEKSAN C6H14 (CH3 - CH2 - CH2 -CH2 - CH2- CH3)7.HEPTAN C7H16 (CH3 - CH2 - CH2 - CH2 -CH2 - CH2- CH38.OKTAN C8H18 (CH3 - CH2 - CH2 - CH2 - CH2 -CH2 - CH2- CH3REAKCJE SPALANIA:ETAN:-całkowite : 2 C2H6 + 702 -> 4CO2 + 6H20-półspalanie: 2 C2H6 + 502 -> 4CO + 6H20-niecałkowite: 2 C2H6 + 3 02 -> 4C + 6H20Propan:-całkowite : 2C3H8 + 10 02 ->6CO2 + 8H20-półspalanie : 2C3H8 + 7 02 ->6CO + 8H20-niecałkowite: 2C3H8 + 4 02 ->6C +8 H20BUTAN:- całkowite 2 C4H10 + 1302 -> 8CO2 + 10H20- półspalanie 2 C4H10 + 9 02 -> 8CO + 10H20- niecałkowite 2 C4H10 + 5 02 -> 8C + 10H20Pentan:- całkowite : 2C5H12 + 16 02 --> 10 CO2 + 12 H20- półspanianie 2C5H12 +12 02 --> 10 CO +12 H20- niecałkowite 2C5H12 + 6 02 -->10 C + 12 H20 ..SUBSTYTUCJA ALKANÓW:C2H6 + Br2 -> C2H5Br(bromoetan) + HBrC3H8 + Br2 -> C3H7Br(bromopopan) + HBrC4H10 + Br2->C4H9Br (BROMOBUTAN) + HBrC4H9Br -> CH3-CHBr-CH2-CH3 lub CH3-CH2-CH2-CH2BrC5H12 + Br2->C5H11Br (bromopentan)+ HBrC8H18 + Br2->C8H17Br (bromoktan) + HBr..............................................................................................................................................................................................................ALKENY:1.ETEN C2H4 (CH2=CH2)2.PROPEN C3H6(CH2=CH-CH3)3.BUT-1-EN C4H8(CH2=CH-CH2-CH3)BUT-2-EN (CH3-CH=CH-CH3)4.PENT-1-EN C5H10 (CH2=CH-CH2-CH2-CH3)PENT-2-EN (CH3-CH=CH-CH2-CH3 )5.HEKS-1-EN C6H12 (CH2=CH-CH2-CH2-CH2-CH3)ADDYCJA ALKENÓW:1.PROPEN:CH2=CH-CH3 + HCl -> CH3-CH(Cl)-CH3 2 chloropropan CH2=CH-CH3 + H2 -> CH3-CH2-CH3 propan CH2=CH-CH3 +Cl2 -> CH2(Cl)-(Cl)CH-CH3 1,2 dichloropropan CH2=CH-CH3 +Br2->CH2(Br)-(Br)CH-CH3 1,2 dibromopropan CH2=CH-CH3 + H-OH ->CH3-CH2-CH2-OH propan-1-ol2.But-1-enCH2=CH-CH2-CH3 +HCL->CH3-CH(Cl)-CH2-CH3 2 chlorobutan CH2=CH-CH2-CH3 + H2 ->CH3-CH2-CH2-CH3 BUTANCH2=CH-CH2-CH3 + Br2 -> CH2(Br)-CH(Br)-CH2-CH3 1,2 dibromobutan CH2=CH-CH2-CH3 + Cl2-> CH2(Cl)-CH(Cl)-CH2-CH3 1,2 chlorobutan3.but-2-enCH3-CH=CH-CH3 +HCl-> CH3-CH2 CH(Cl)-CH3 2 chlorobutanCH3-CH=CH-CH3 + H2->-CH2-CH2-CH3 BUTANCH3-CH=CH-CH3 +Br2->CH3-CH(Br)-(Br)CH CH3 2,3 dibromobutanCH3-CH=CH-CH3 +Cl2->CH3-CH(Cl)-(Cl)CH CH3 2,3 dichlorobutan4.pent-1-enCH2=CH-CH2-CH2-CH3 +HCl->CH3-CH(Cl)CH2-CH2-CH3 2 chloropentanCH2=CH-CH2-CH2-CH3 +H2->CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 pentanCH2=CH-CH2-CH2-CH3 +Br2->CH2(Br)-CH(Br)-CH2-CH2-CH3 1,2-dibromopentanCH2=CH-CH2-CH2-CH3 +Cl2-> CH2(Cl)-CH(Cl)-CH2-CH2-CH3 1,2-dichloropentan5.pent-2-enCH3-CH=CH-CH2-CH3 + HCl->CH3-CH2-CH(Cl)-CH2-CH3 3-chloropentanCH3-CH=CH-CH2-CH3 +H2->pentanCH3-CH=CH-CH2-CH3 +Br2->CH3-CH(Br)-(Br)CH-CH2-CH3 2,3-dibromopentanCH3-CH=CH-CH2-CH3 +Cl2-> CH3-CH(Cl)-(Cl)CH-CH2-CH3 2,3-dichloropentan.................................................................................................ALKINY1. Etyn - C2H2 HC CH2. Propyn - C3H4 CH C-CH33. But-1-yn -C4H6 CH C-CH2-CH3But-2-yn CH3-C C-CH34. Pent-1-yn C5H8 HC C-CH2-CH2-CH3Pent-2-yn CH3-C C-CH2-CH3ADDYCJA ALKINÓW:I.PROPYN 1.CH C-CH3 +Cl2 ->CH(Cl)=C(Cl) CH3 1,2 dichloropropen CH(Cl)=C(Cl) CH3 +Cl2 ->CH(Cl2)-CH(Cl2)-CH3 1,1,2,2 tetrachloropropan 2.CH C-CH3 +H2 ->CH2=CH-CH3 prop-1-enCH2=CH-CH3 +H2 -> CH3-CH2-CH3 propan3.CH C-CH3 +H-Cl -> CH2=C(Cl)-CH3 2-chloroprop-1-enCH2=C(Cl)-CH3 + H-Cl-> CH3-C(Cl2)-CH3 2,2 dichloropropanII.but-1-yn1.CH C-CH2-CH3 + Cl2 -> CH(Cl)=CH(Cl)-CH2-CH3 1,2 dichlorobut-1-enCH(Cl)=CH(Cl)-CH2-CH3 + Cl2 -> CH(Cl2)-C(Cl2)-CH2-CH3 1,1,2,2 tetrachlorobutan2.CH C-CH2-CH3 + HCl -> CH2=C(Cl)-CH2-CH3 2 chlorobut-1-enCH2=C(Cl)-CH2-CH3 + HCl-> CH3-C(Cl2)-CH2-CH3 2,2 dichlorobutan3.CH C-CH2-CH3 + H2 -> CH2=CH-CH2-CH3 but-1-enCH2=CH-CH2-CH3 + H2 -> CH3-CH2-CH2-CH3 butanIII.but-2-yn1.CH3-C C-CH3 + Br2->CH3-C(Br)=C(Br)-CH3 2,3 dibromobut-2-en CH3-C(Br)=C(Br)-CH3 + Br2-> CH3-C(Br2)-C(Br2)-CH3 2,2,3,3-tetrabromobutan2.CH3-C C-CH3 + H2->CH3-CH=CH-CH3 but-2-enCH3-CH=CH-CH3 + H2 -> CH3-CH2-CH2-CH3 butan3.CH3-C C-CH3 + HCl->CH3-CH=C(Cl)-CH3 2-chlorobut-2-enCH3-CH=C(Cl)-CH3 + HCl -> CH3-CH2-C(Cl2)-CH3 2,2-dichlorobutanIV.pent-1-yn1.CH C-CH2-CH2-CH3 + Cl2 -> CH(Cl)=C(Cl)-CH2-CH2-CH3 1,2 dichloropent-1-enCH(Cl)=C(Cl)-CH2-CH2-CH3 + Cl2-> CH(Cl2)-C(Cl2)-CH2-CH2-CH3 1,1,2,2-tetrachloropentan2. CH C-CH2-CH2-CH3 + H2 ->CH2=CH-CH2-CH2-CH3 pent-1-enCH2=CH-CH2-CH2-CH3 + H2 -> CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 pentan3. CH C-CH2-CH2-CH3 + HCl->CH2=C(Cl)-CH2-CH2-CH3 2 chloropent-1-enCH2=C(Cl)-CH2-CH2-CH3 + HCl-> CH3-C(Cl2)-CH2-CH2-CH3 2,2 dichloropentanV.pent-2-yn1. CH3-C C-CH2-CH3 +Cl2-> CH3-C(Cl)=C(Cl)-CH2-CH3 2,3 dichloropen-2-enCH3-C(Cl)=C(Cl)-CH2-CH3 + Cl2-> CH3-C(Cl2)-C(Cl2)-CH2-CH3 2,2,3,3-tetrachloropentan2. CH3-C C-CH2-CH3 +H2 ->CH3-CH=CH-CH2-CH3 PENT-2-ENCH3-CH=CH-CH2-CH3 +H2-> CH3-CH2-CH2-CH2-CH3 PENTAN3. CH3-C C-CH2-CH3 +HCl->CH3-CH=C(Cl)-CH2-CH3 3 chloropent-2-enCH3-CH=C(Cl)-CH2-CH3 +HCl ->CH3-CH2-C(Cl2)-CH2-CH3 3,3-dichloropentan