sciaga-1286, TG, ściagii, ŚCIĄGI, SZKOLA, wypracowania1, pozytywizm

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

"Jam jest dwór polski" - Korczyn i Soplicowo

"Jam jest dwór polski" – Korczyn i SoplicowoDworek szlachecki – stał się w literaturze polskiej symbolem. Znakiem Polski. W małym majątku możemy obejrzeć odbicie całego kraju. O takiej posiadłości swobodnie możemy powiedzieć: "Oto miniatura kraju".Do tej pory w literaturze spotkałam się z dwoma modelami dworku: Pierwszy to Soplicowo, przedstawione w polskiej epopei narodowej "Panu Tadeuszu", autorstwa chyba najwybitniejszego narodowego romantyka -Adama Mickiewicza. Drugi to Korczyn, ujęty w "Nad Niemnem" Elizy Orzeszkowej – głównej przedstawicielki literatury tendencyjnej polskiego pozytywizmu.Soplicowo już od samego początku przedstawione zostaje arkadyjsko. "Wśród takich pól przed laty nad brzegiem ruczaju na pagórku niewielkim, we brzozowym gaju Stał dwór szlachecki, z drzewa lecz podmurowany Świeciły się z daleka pobielane ściany..." Wszystko tam jest idealne. Majątek znajduje się na pagórku – ma na widoku i pod opieką całą okolicę. Niedaleko płynie strumień - źródło życia (zauważmy, iż strumień płynie przez pagórek – czyżby małe ominięcie praw fizyki?). Bielone ściany świecą się na tle "ciemnej zieleni topoli", które chroniły od wiatru. Otoczenie – duża stodoła, ułożone dookoła niej stogi siana, które nie zmieściły się w środku, szeroko rozciągnięte pola uprawne świadczą, że nie jest to folwark biedny, "że w tym domu dostatek mieszka i porządek". Przy wjeździe do dworku mile wita zawsze otwarta brama, która "przechodniom ogłasza, że gościnna, i że wszystkich w gościnę zaprasza."Natomiast Korczyn "nie był to dwór wielkopański, ale jeden z tych starych szlacheckich dworów, w których niegdyś mieściły się znaczne dostatki i wrzało życie". Ten majątek ujęty jest dużo bardziej realistycznie. Dom jest drewniany, nie pobielony, niski, "z każdym rokiem więcej wsuwał się w ziemię". Obrastają go powoje (kwiaty te najczęściej są białe, więc optycznie "bielą" ściany). Otoczenie było zadbane, ale widać, że kosztowało to dużo ludzkiej pracy. "Jakaś ręka gorliwa i pracowita" naprawiała i łatała sztachety, podpierała budynki, zmieniała strzechy i wstawiała nowe słupy. "Dworowi temu, w którym widocznie coś się ciągle psuło i naprawianym było, w którym widocznie także nic od dawna nie dodawano i nie wznoszono, ale tylko to, co już stało i rosło, przechowywano, porządek i czystość nadawały pozór dostatku i prawie wspaniałości." Roślinność tego folwarku to głownie stare drzewa – jawory, topole, kasztany, lipy, które zakrywały drewniane zabudowania. Z ogrodu można było dojrzeć Niemen – rzekę, która dla mieszkańców Korczyna i okolic stanowiła źródło pożywienia, środek transportu, nawadniając pola - źródło dostatniego życia. Soplicowo w środku pełne jest pamiątek narodowych: portrety Kościuszki, po którym Tadeusz dostał imię, Rejtana, Jasińskiego i Korsaka, stary zegar kurantowy wygrywający Mazurka Dąbrowskiego, rodowy serwis przedstawiający historię polskich sejmików. Jak wszystko dookoła, wnętrze domu jest zadbane i doskonale utrzymane. Korczyn wypełniają pamiątki z polowań – umieszczone na ścianach ogromne "rogi jeleni i łosiów", "pomiędzy nimi wisiały uschłe wieńce ze zboża przetykanego czerwienią kalinowych i jarzębinowych jagód". Wszystko w domu "niegdyś wykwintne, a dziś ślady tylko dawnej politury noszące, (…)postarzałe i spłowiałe"Przestrzeń tego dworu wypełniają osobliwe postaci. Po pierwsze Emilia – żona Benedykta. Jest ona rozkapryszoną, wiecznie chorą romantyczką. Czyta sentymentalne romansidła i żyje w ich zamkniętym świecie, odcinając się od otoczenia. We wszystkim pomaga jej równie pusta i bezmyślna Tereska. Czeka ona na księcia z bajki, który przyjedzie i poprosi ją o rękę. Tak samo, jak Emilię ciągle coś jej dolega, ale nie może pozwolić sobie na narzekanie, bo nie stać jej na to. Wśród stałych gości Korczyna warto wymienić Różyca. Jest on bogatym arystokratą dotkniętym romantycznym "bólem istnienia" szukającym "podniet" w narkotykach i mocniejszych wrażeniach natury uczuciowej. Następny gość to Zygmunt Korczyński, ukochany syn Andrzejowej. Nieczuły, pusty i rozpuszczony człowiek, "artysta" malarz bez talentu pogardliwie odnoszący się do "prowincji". Kolejną osobistością jest Kirło - niefrasobliwy bankrut, lekkoduch, legat i intrygant, już na stale zadomowiony w Korczynie. W domu, w Olszynce bywa mało. Ale są też w majątku postaci pozytywne. Marta, Justyna i Witold. Marta jest siostrą braci Korczyńskich. Jest ona pracowitą, ale zniechęcona do życia. Dumna Justyna z Orzelskich jest kuzynką Korczyńskich. Opiekuje się zdziwaczałym ojcem. Witold – syn Benedykta, jest młodzieńcem przejętym ideą pracy i reformy społecznej. To typowy młody pozytywista. Jest również Benedykt. Jest on godzien podziwu, ponieważ dba o swoje dziedzictwo mimo, iż wszystko sprzysięgło się przeciwko niemu. Ciągłe procesy z Bohatyrowiczami, kłopoty z synem, brak bliższego kontaktu z żoną, troska o przetrwanie majątku i wiele innych. Mieszkańcy Soplicowa są dość oryginalni i barwni. Każdy jest inny, choć należą do tej samej kultury i tradycji. Całym majątkiem zarządza Sędzia – strażnik etykiety i mistrz ceremonii. Dba o dobre wychowanie, wygłasza "ważną naukę o grzeczności". Bardzo troszczy się i dba o gospodarstwo. Jest gościnny. Tadeusz, syn Jacka Soplicy, jest młody i niedojrzały. Został wychowany przez Sędziego w duchu patriotyzmu i miłości do ojczyzny. Jest postępowym demokratą – zapowiada uwłaszczenie chłopów. Zosia zostaje narzeczoną Tadeusza. Wychowana przez Telimenę miała wyrosnąć na salonową panienkę. Jest skromna i grzeczna. Telimena jest daleką krewną i Zosi, i Tadka. Jest kobietą piękną, lecz starzejącą się już. W Soplicowie urządziła sobie polowanie na męża. Żywi bezkrytyczny kult dla rosyjskiej arystokracji, a ogólnie jest wielbicielką cudzoziemszczyzny. Jacek Soplica za młodu był hulakiem. Po zamordowaniu Stolnika i oskarżeniu o zdradę kraju, przemienia się w cichego pokornego zakonnika księdza Robaka, który po walkach w wielu miejscach Europy zostaje emisariuszem przygotowującym szlachtę do powstania narodowego. Przez całe życie odkupywał grzechy popełnione za młodu, poświęcił się idei odzyskania niepodległości. Hrabia należy do młodszego pokolenia. Jest ostatnim z Horeszków. To typowy romantyk przekształcający rzeczywistość w poetycką wizję. Jego atutami są bogata wyobraźnia i wrażliwość na piękno przyrody.Bohaterem zbiorowym jest zaścianek Dobrzyńskich. Jest to ludność mazurska, która zachowała swoje zwyczaje, pielęgnuje je, np. śluby biorą tylko między sobą. To zubożała szlachta "dziś rodzina zmniejszona, zubożała", która sama pracuje w polu, sama wykonuje wszystkie prace domowe i inne - "teraz zmuszeni sami pracować na siebie". Próbują jednak zachować resztki szlachectwa: "…siermięgiNie noszą, lecz kapoty białe w czarne pręgi,A w niedzielę kontusze."Szlachcianki "Zwykle chodzą w drylichach albo perkaliczkach, Bydło pasą nie w łapciach z kory, lecz w trzewiczkach, I żną zboże, a nawet przędą w rękawiczkach." Biorą czynny udział wnychzystkich wydarzeniach związa]Ą.. z walką narodu o wyzwolenie. Najstarszy i najważniejszy jest Maćko nad Maćkami. W "Nad Niemnem" również występuje szlachta zaściankowa. Bohatyrowiczowie, tak jak ich odpowiednicy w "Panu Tadeuszu", sami pracują na swoje utrzymanie. Ale im praca sprawia przyjemność - Jan śpiewa orząc. Ich gospodarstwa są dobrze utrzymane, wszelkie szkody są od razu naprawiane, bielone chaty zapraszają do wejścia. Wewnątrz są skromne, ale czyste i schludne. Folwark Sędziego, będący w ogóle synonimem szlacheckiej Rzeczypospolitej, symbolizuje świat, który odchodzi, mija wraz ze swoją epoką (ostatni zajazd, ostatni klucznik, ostatni woźny trybunału, ostatni, co tak poloneza wodził). Obserwujemy formy życia polskiego, które ulegną dekompozycji, dlatego pisarz próbuje utrwalić je w pamięci, ocalić od zapomnienia ich dawny kształt. Dlatego zastosował ogólną idealizację. Dlatego dwór otrzymał tak sielankowy, arkadyjski wymiar.Dwór Korczyńskich, wpisany w scenerię drugiej połowy dziewiętnastego wieku, uosabia wiele procesów i przemian społeczno-ekonomicznych, jakie dokonywały się właśnie w tym czasie. Ukazuje się w nowej, zarówno społecznej, jak i cywilizacyjnej roli.Podsumowując, Soplicowo jest symbolem tego, co odchodzi, a Korczyn – tego, co przychodzi. Jednocześnie sytuacja Korczyna pokazuje, co stałby się z Soplicowem podczas przemian pierwszej połowy dziewiętnastego wieku.

sciaga-1286, TG, ściagii, ŚCIĄGI, SZKOLA, wypracowania1, pozytywizm

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

Formularz