Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
ODDYCHANIE WEWNĄTRZKOMÓRKOWE:
Tlenowe.
I Glikoliza:
- zachodzi w cytoplazmie
- jest to seria reakcji, w których glukoza jest rozkładana do pirogronianu ( z 6 węgli glukozy
powstaje 2ie trój węglowe cząsteczki pirogronianu.
II Powstanie Acetylo – koenzymu A (acetylo – CoA)
- rozpad pirgronianu
- 2-C fragment łączy się z CoA
- powstaje acetylo – CoA
- atomy wodoru przenoszą się na przenośniki
- uwalnia się CO2
III Cykl kwasu cytrynowego (cykl Krebsa)
- seria reakcji, w których reszta acetylowi z acetylo – CoA rozkłada się do CO2
- atomy wodoru przenoszą się na się na przenośniki
- powstaje ATP
IV Łańcuch transportu elektronów
- łańcuch kilkunastu cząsteczek przenoszących elektrony
- energia uwolniona podczas transportu elektronów służy do tworzenia gradientu protonowego
- ATP powstaje w miarę dyfuzji protonów w kierunku ich niższego stężenia
- tlen jest końcowym akceptorem elektronów
Rakcja: C6H12O6 + 6O2 -> 6CO2 + ^H2O + energia (36 cz. ATP)
Beztlenowe.
Glikoliza + fermentacja.
Oddychanie beztlenowe: C6H12O6 + 12KNO3 -> 6CO2 + 6H2O + 12KNO3 +energia (kilkanaście cz. ATP)
Fermentacja:
- mlekowa: C6H1206 -> 2CH3CHOHCOOH + H2O + energia (2 cz. ATP)
- alkoholowa: C6H12O6 -> 2CO2 + 2C2H5OH + 2H2O + energia (2cz. ATP)
FOTOSYNTEZA – proces przetwarzania energii świetlnej na energię chemiczną.
6H20 + 6CO2 + en. świetlna -> C6H12O6 + 6O2
Fotosynteza dzieli się na 2 główne etapy: fazę jasną (zależną od światła, zachodzi w tylakoidach), fazę ciemną (niezależną od światła, zachodzi w stromie).
Faza jasna:
- Fotosystem II – światło rozbija cząsteczkę wody na H+ i OH-, z chlorofilu b wybijane są 2 elektrony, syntezowane jest ATP
- Fotosystem I – kolejna porcja fotonu pobudza fotosystem I, który uwalnia elektrony łączące się z NADP+ i H+ tworząc NADPH
Faza ciemna:
- karboksylacja – CO2 wiązany jest do rybulozo – 1,5 difosforanu. W efekcie powstają dwie cząsteczki 3 – fofsogliceryny.
- redukcja - ATP jest redukowane do ADP, a NADPH do NADP+. Powstaje aldehyd 3 – fosfoglicerynowy.
- regeneracja i synteza – z 6 cząsteczek aldehydu, 5 jest regenerowane ( przy udziale ATP) do rybulozo – 1,5 difosforanu. Z pozostałej 1 cz. następuje synteza cukrów.
Znaczenie fotosyntezy:
- proces fotosyntezy dostarcza związków będących źródłem materii o energii dla wszystkich żywych organizmów.
- fotosynteza podtrzymuje stały poziom tlenu w atmosferze
- w procesie fotosyntezy rozkładany jest CO2
- w procesie fotosyntezy rozkładana jest woda w wydzieleniem O2, bez fotosyntezy znaczna cześć tlenu byłaby uwalniana w wodzie.
KOMÓRKA– podstawowa jednostka strukturalna i funkcjonalna każdego organizmu.
Komórka: prokariotyczna – nieposiadająca jądra komórkowego. Zamiast jądra występuje nukleoid – obszar zawierający nić DNA, nieoddzielony od cytoplazmy żadną błoną. Komórka taka ma prostą budowę, spotykana jest u bakterii i sinic; eukariotyczna – posiadająca jądro komórkowe oraz liczne organella komórkowe. Ten typ komórki stanowi podstawę budowy wszystkich organizmów wielokomórkowych i większości jednokomórkowych (wyjątek: bakerie i sinice).
Porównanie budowy różnych komórek.
Elementy budowy
Kom. prokariotyczna
Komórka eukariotyczna
zwierzęca
roślinna
Jądro komórkowe
Jego rolę pełni nukleoid
+
+
Cytoplazma
+
+
+
Błona komórkowa
+
+
+
Ściana komórkowa
Zbudowana z innych związków (nie z celulozy)
+
Celuloza
Chloroplasty
-
-
+
Mitochondria
-
+
+
Siateczka wewnątrzplazmatyczna
-
+
+
Rybosomy
+
+
+
Wodniczki/wakuole
-
Liczne, małe
Jedna (czasem kilka), duże
Rodzaj materiału zapasowego
Różne substancje (białka, tłuszcze)
Glikogen
skrobia
Błona komórkowa – ma budowę białkowo – lipidową. Podstawowym składnikiem z grupy lipidów są fosfolipidy. Cząsteczki te tworzą dwie warstwy charakterystycznie ułożone „główkami” na zewnątrz i „ogonkami” do środka. Pomiędzy fosfolipidami znajdują się białka, których rola może być różna, np.: są elementami budulcowym błony, uczestniczą w transporcie substancji do i z komórki (białka transportowe), odbierają sygnały ze środowiska (białka receptorowe).
Błona jest strukturą dynamiczną. Białka wchodzące w skład błony nieustająco zmieniają swoje położenie, dlatego jej budowę najlepiej ilustruje model płynnej mozaiki.
Błona komórkowa jest półprzepuszczalna. Oznacza to, że niektóre substancje mogą przez nią przenikać, a inne nie.. W transporcie błonowym biorą też udział białka, pomagając cząsteczkom przejść na druga stronę.
Sposoby przechodzenia substancji przez błonę komórkową: 1. Dyfuzja prosta to swobodne przenikanie substancji przez błonę, w których wykorzystywana jest naturalna dążność cząsteczek do wyrównania stężeń. Odbywa się zawsze w kierunku od wyższego stężenia do niższego (zgodnie z gradientem stężeń). Dotyczy cząsteczek na tyle małych, że mogą się zmieścić w porach pomiędzy cząsteczkami lipidów (np. tlen, dwutlenek węgla) lub cząsteczek rozpuszczalnych w tłuszczach. 2. Dyfuzja wspomagana dotyczy cząsteczek większych, które nie mieszczą się w porach błony komórkowej, np. glukozy czy aminokwasów. Do przejścia na drugą stronę wykorzystują one odpowiednie białka transportowe. Kierunek transportu jest zgodny z gradientem stężeń, więc proces ten nie wymaga nakładu energii. 3. Transport aktywny polega na przenoszeniu cząsteczek wbrew naturalnym prawom dyfuzji i dlatego wymaga sporych nakładów energii i obecność białek transportowych.
Funkcje: oddziela komórkę od otoczenia, umożliwia kontakt ze środowiskiem, transportuje substancje do i z komórki, odbiera sygnały ze środowiska.
Siateczka wewnątrzplazmatyczna – to system kanalików przecinających wnętrze komórki, połączonych z błoną komórkową oraz z błoną jądrową. Rozróżniamy w komórce dwa typy siateczki: gładką – na jej powierzchni nie występują żadne struktury, bierze ona udzial w produkcji lipidów; szorstką – do jej powierzchni przyczepione są liczne rybosomy, które uczestniczą w syntezie białka. Niezależnie od rodzaju pełni też inne funkcje: dzieli komórkę na przedziały, dzięki temu obok siebie mogą zachodzić różne, czasem rpzesiwstawne reakcje biochemiczne’ ułatwia transport wewnątrzkomórkowy – duże cząsteczki (np. białka) są przesyłane kanalikami siateczki.
Aparat Golgiego – struktura związana z siateczką wewnątrzplazmatyczną. Zbudowana jesy z błon w kształcie mocno spłaszczonych pęcherzyków ułożonych jeden obok drugiego i licznych banieczek odrywających się od zasadniczej części aparatu. Zachodzą tu końcowe etapy syntezy białek i lipidów, a w komórkach roślinnych produkowana jest celuloza do budowy ściany komórkowej. Gotowe produkty zamykane są w banieczkach w postaci pęcherzyków wędrują do miejsca przeznaczenia. Często ich zawartość wydzielana jest poza obręb komórki. Stąd szczególnie duża ilość aparatów Golgiego występuje w komórkach gruczołowych. Funkcje: bierze udział w końcowych etapach produkcji białek i lipidów; w komórkach roślinnych uczestniczy w produkcji celulozy.
Lizosomy – powstają jako jeden z rodzajów pęcherzyków w aparacie Golgiego i wypełnione są enzymami trawiennymi. Odgrywają dużą rolę w komórkach zwierzęcych pobierających pokarm wymagający strawienia (np. komórki pierwotniaków). Biora też udział w niszczeniu starych, zużytych lub uszkodzonych organelli komórkowych, co umozliwia regeneracje i przebudowę organizmu. Enzymy musza być zamknięte w lizosomach, gdyż uwalnianie ich spowodowałoby samo strawienie komórki. Taki proces zachodzi po śmierci organizmów. Błona otaczająca komórkę ulega uszkodzeniu, enzymy wydostają się do cytoplazmy i rozpoczyna się proces rozkładu. Funkcie: zawierają enzymy trawienne, uczestniczą w likwidacji uszkodzonych elementów komórki.
Jądro komórkowe – otoczone jest podwójną błoną białkowo – lipidową, w której znajdują się otworki zwane porami dzięki nim kontaktuje się ono z cytoplazmą. Wewnątrz jądro wypełnione jest substancją podobną do cytoplazmy nazywaną sokiem jądrowym. Znajdują się w niej między innymi enzymy odpowiedzialne za syntezę DNA i RNA. W soku jądrowym zawieszona jest chromatyna, jest to wielokrotnie zwinięta nić DNA połączona z białkami. W czasie podziału komórki chromatyna układa się w wydłużone struktury zwane chromosomami. W obrębie chromatyny można wyróżnić jedną do kilku kulistych struktur nazwanych jąderkami. Zadaniem jąderka jest synteza składników rybosomów. J. K. jest elementem niezbędnym do życia. Komórka eukariotyczna nie jest zdolna do samodzielnego istnienia bez jądra. Funkcje: zawiera materiał genetyczny, steruje metabolizmem komórki, umożliwia prawidłowy podział komórki.
Mitochondria – są miejscem przebiegu najważniejszych etapów oddychania komórkowego. Otoczone są podwójną błoną białkowo – lipidową, przy czym błona zewnętrzna jest gładka, a wewnętrzna mocno pofałdowana i tworzy tzw. Grzebienie mitochondrialne. Wewnątrz mitochondriom znajduje się substancja przypominająca cytoplazmę nazywana matrix. Mitochondrium zawiera też wlasna cząsteczkę DNA i własne rybosomy, co czyni je strukturę niezależna od jądra komórkowego.
Cytoplazma – półpłynna, galaretowa substancja wypełniająca wnętrze komórki. Składa się głównie z wody, w której rozproszone są cząsteczki białek i innych związków organicznych. Cytoplazma jest roztworem koloidalnym. Może przyjmować postać bardziej płynna (zol) lub bardziej stałą (żel). Przechodzenie jednego stanu w drugi jest naturalnym procesem wykorzystywanym przez niektóre komórki, np. do wykonywania ruchów pełzakowatych. Funkcje: wypełnia wnętrze komórki, jest środowiskiem reakcji biochemicznych, zawiera cytoszkielet.
Rybosomy – są strukturami, w których zachodzi proces biosyntezy białka. Są małymi ziarnistościami rozproszonymi luźno w obrębie cytoplazmy lub związanymi z błonami siateczki wewnątrzplazmatycznej i zewnętrzną błoną jądrową, Składają się z czasteczek kwasu rybonukleinowego i białek. Zbudowane są z dwóch podjednostek (mniejszej i większej), które mogą się łączyć i rozdzielać. Tylko rybosomy, w których zachodzi w danym momencie synteza białka są złożone, natomiast podjednostki nieczynnych rybosomów występują oddzielnie.
Wodniczki (wakuole) – są to struktury otoczone błoną i wypełnione w środku wodą z rozpuszczonymi w niej różnymi substancjami. Pełnią zupełnie inne funkcje w komórkach zwierzęcych i roślinnych. Stąd zwyczajowo używa się terminu wodniczka w odniesieniu do komórki zwierzęcej, a wakuola do roślinnej.
Wodniczki komórki zwierzęcej – charakterystyczna duża ilość drobnych wodniczek, występuja w dwóch rodzajach: 1. Pokarmowej – tworzy się w komórkach pochłaniających większe cząstki pokarmu wymagające strawienia. Powstaje w procesie fagocytozy. Polega ona na tym, że błona komórkowa wpukla się do wnętrza komórki wraz z cząstką pokarmu. Gdy wpuklenie jest dostatecznie głębokie błona komórkowa zamyka się nad nim i powstaje banieczka z zawartością w środku. Jest to właśnie wodniczka pokarmowa, do której dołącza się lizosom z enzymami trawiennymi i zawartośc wodniczki zostaje strawiona. W.w wodniczki spotyka się u prostych bezkręgowców lub u pierwotniaków. W organizmie człowieka występują w komórkach układu odpornościowego (makrofagi). 2. Wodniczka tętniąca – nazwa pochodzi od nieustającego kurczenia się, spowodowanego wyrzucaniem poza obręb komórki nadmiaru wody oraz rozpuszczonych w niej produktów przemiany materii, sluży więc osmoregulacji i wydalaniu. Spotykane są u pierwotniaków słodkowodnych.
Wakuola –charakterystyczna duża wakuola, rzadziej 2 -3 wypelniające całe wnętrze kom. Funkcje: jest rezerwuarem wody i utrzymuje komórkę w odpowiednim stanie uwodnienia, jest zbiornikiem różnych zbędnych produktów przemiany materii (kom. Roś. Nie mogą ich wydalać, ponieważ posiadają ścianę kom.), odkładane są w niej substancje specyficzne dla określonego gatunku roślin, np.: alkaloidy, glikozydy, garbniki.
Chloroplasty – występują tylko w kom. Roś. W ich wnętrzu przebiega proces fotosyntezy. Otoczone SA podwójną błoną białkowo – lipidową, przy czym blona wewn. Ma skomplikowane pofałdowania, które układają się w specyficzne struktury zwane granami, w których znajduje się chlorofil. Całe wnętrze chloroplastu wypełnione jest substancją przypominająca cytoplazmę, zwaną stromą. Wewnątrz chloroplastu znajdują się cząsteczki DNA i rybosomy, więc jest to autonomiczne organellom komórkowe.
Wici i rzęski – stanowią aparat ruchu w komórkach, spotykane są głównie u pierwotniaków. W organizmie człowieka tylko plemnik posiada wić. Rzeski natomiast spotykane są na zewnątrz powierzchni nabłonków, a ich ruch służy np. usuwaniu zanieczyszczen z dróg oddechowych. Wici i rzęski różnią się tylko długością i ilością w jakiej występują. W budowie wewnętrznej nie ma między nimi różnicy. Podstawowym elementem budowy są włókienka białkowe – mikrotubule, rozmieszczone zawsze wg takiego samego schematu: 1 para mikrotubuli znajduje się w środku, 9 par na obwodzie. Wić (lub rzęska) jest otoczona błoną komórkową.
...