Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
IMIĘ I NAZWISKO: Joanna Burkot
TEMAT: Scenariusz lekcji języka polskiego.
TEMAT LEKCJI: Jak napisać opowiadanie- krok I.
Cele:
- uświadomienie uczniom, że niejednokrotnie spotkali się już z takim gatunkiem literackim jak opowiadanie, ale być może nie byli świadomi, że dany tekst jest właśnie opowiadaniem.
- poznanie elementów, które składają się na opowiadanie
- uświadomienie uczniom, czym różni się komiks od opowiadania
- pokazanie, jak dużą rolę w zapisie dialogu odgrywa interpunkcja
- doskonalenie przenoszenia następujących po sobie wydarzeń na oś czasu
- doskonalenie umiejętności formułowania równoważników zdań
Metody pracy: burza mózgów, dyskusja, krzyżówka dydaktyczna, praca z komiksem, przenoszenie pewnych treści na oś czasu.
Formy pracy: zbiorowa, indywidualna.
Środki dydaktyczne: Słownik terminów literackich, komputer z Internetem, duży kolorowy karton z narysowaną przez nauczyciela krzyżówką, marker, kartki z dowcipem i komiksem (każdy uczeń dostaje swoją), wielki, kolorowy karton z narysowaną przez nauczyciela osią czasu.
Czas: 1 lekcja.
Przebieg zajęć
I. Nauczyciel zapisuje na tablicy temat lekcji: Jak napisać opowiadanie- krok I.
Zapisuje na tablicy dużymi drukowanymi literami, kolorową kredą : OPOWIADANIE. Pyta uczniów z czym kojarzy im się termin „opowiadanie”? Co zawiera opowiadanie? Żeby ułatwić uczniom zadanie przywołuje tytuły wcześniej omawianych opowiadań i uświadamia dzieciom, że już nie raz spotkały się z opowiadaniem. Rozpoczyna się burza mózgów, nauczyciel zapisuje wszystkie skojarzenia dzieci, nawet te dalekie. Schemat wygląda mniej więcej tak:
II. Nauczyciel bierze Słownik terminów literackich i daje któremuś z dzieci. Prosi inne dziecko, by podeszło do komputera i wpisało w wyszukiwarkę termin „opowiadanie”. Proponuje sprawdzić, czy skojarzenia dzieci zawierają się w definicji opowiadania, podanej w słowniku i w Internecie. Prosi o odczytanie definicji słownikowej a później internetowej. Pyta czy dzieci widzą różnicę między stylem, w którym sformułowane są obie definicje. Definicja słownikowa jest formalna, zwarta i krótka, natomiast definicja internetowa mniej formalna i nieco dłuższa. Nauczyciel zwraca uwagę jak wiele elementów podanych przez dzieci, podczas burzy mózgów pojawiło się w definicjach. Następnie proponuje aby z obu definicji stworzyć jedną. Każdy podaje swoje propozycje. Z pomocą nauczyciela zostaje sformułowana definicja, którą zapisuje na tablicy któreś z dzieci. Następnie każde dziecko przepisuje ją do zeszytu.
OPOWIADANIE- Krótki utwór epicki o prostej akcji; niewielkich rozmiarów; fabuła jednowątkowa; pisany prozą. Opowiadanie nie ma tak zwartej budowy jak nowela, o czym decydują postacie drugoplanowe, opisy i refleksje. Opisywane sytuacje przedstawia się chronologicznie, w związku przyczynowo- skutkowym, czyli zdarzenia opisywane są w takiej kolejności, w jakiej się wydarzyły. Zakończenie, często zawiera pointę. Powinno być ciekawe, żeby zaciekawić czytelnika.
III. Po zapoznaniu się z definicją nauczyciel przykleja do tablicy duży karton z narysowaną krzyżówką. Przed sobą ma sformułowane wcześniej pytania do krzyżówki. Zdradza dzieciom, że są dwa hasła i oba dotyczą dzisiejszego tematu. Zapisuje na kartonie obok krzyżówki: HASŁO NR 1.: Jedna z dziedzin gramatyki niezwykle przydatna przy pisaniu opowiadania-………………. ( zielone pola)
HASŁO NR.2 : Opowiadanie z ilustracjami-…………… (żółte pola)
Pytania do krzyżówki: (ma je tylko nauczyciel, odczytuje po jednym i prosi o odpowiedz, następnie wpisanie hasła, zachęca by w razie wątpliwości zaglądać do definicji opowiadania)
1. Układ elementów świata przedstawionego? ( pierwsze, nieco trudne hasło uzupełnia nauczyciel)
2. Rozmowa przytoczona w dosłownym brzmieniu?
3. Efektowne, zaskakujące zakończenie utworu?
4. Osoba opowiadająca o wydarzeniach?
5. Układ wątków w utworze epickim. Ukazuje koleje życiowe bohaterów?
6. Całość zdarzeń przedstawionych w utworze. Składają się na nią wszystkie wątki. Często mylimy ją z fabułą.
7. Osoba, która odznacza się niezwykłymi czynami, męstwem i odwagą ale też ,inaczej, postać literacka?
8. Używamy go między innymi do scharakteryzowania wyglądu zewnętrznego?
9. Podobna do opowiadania ale posiada bardziej zwarta budowę?
10. Część składowa fabuły utworu literackiego lub filmowego. Może być miłosny lub przygodowy?
KRZYŻÓWKA :
Kiedy dzieci odgadną wszystkie hasła nauczyciel prosi o zapisanie na tablicy haseł głównych w miejsca wykropkowane.
IV. Nauczyciel proponuje aby skupić się na haśle nr I . Pyta dzieci dlaczego interpunkcja jest taka ważna przy pisaniu opowiadania i przy jakim jego elemencie należy zwrócić na nią szczególną uwagę. Elementem tym jest dialog. Nauczyciel prosi o wykonanie ćwiczenia nr 1.
Ćwiczenie nr 1.
Wpisz w wykropkowane miejsca pasujące czasowniki i brakujące znaki interpunkcyjne.
Czasowniki : mruczy, warczy, woła, wrzeszczy
Z przymrużeniem oka
Wchodzi zajączek do sklepu i pyta:
- Czy jest marchewka?
- Nie- ………..niedźwiedź.
Nazajutrz zajączek pojawia się w sklepie i znów pyta …
..Czy jest marchewka…
- Nie ma… ……….zdenerwowany niedźwiedź.
Za dwa dni zajączek zjawia się ponownie..
..Czy jest marchewka.. – …….. od progu.
- A ty smarkaczu… Jeszcze raz zapytasz o marchewkę, to cię złapię, wezmę gwoździe i młotek i przybiję ci uszy do lady!!! - ………wściekły niedźwiedź.
Za trzy dni zajączek przychodzi znowu.
…Czy są gwoździe…- pyta nieśmiało.
Dzieci pracują indywidualnie, po 5 minutach nauczyciel prosi jedno z dzieci o przeczytanie ćwiczenia. Koryguje ewentualne błędy. (nauczyciel nie formułuje żadnych definicji związanych z interpunkcja, gdyż dzieci uczyły się już pisać dialogi a przedstawione ćwiczenie ma charakter powtórzeniowy).
V. Nauczyciel prosi aby dzieci skupiły się teraz na haśle nr II z krzyżówki. Pyta dzieci czym jest komiks? Jakie znają komiksy. Nauczyciel poleca klasie przyjrzeć się kolejnemu ćwiczeniu, a konkretnie zapoznać się z komiksem. Czeka aż klasa będzie gotowa.
Ćwiczenie 2.
a) Zapoznaj się z komiksem. Opowiedz o czym jest? Czemu olbrzym znalazł się w krainie Liliputów?
b) Przypomnij sobie jak tworzyło się plan opowiadania. Na podstawie komiksu stwórz plan a każdy z punktów planu umieść na osi czasu. Z osi czasu na pewno niejednokrotnie korzystałeś na lekcjach historii.
Przed wykonaniem ćwiczenia nauczyciel przypomina dzieciom, że w opowiadaniu zawsze występuje przyczynowo-skutkowy ciąg zdarzeń, czyli zdarzenia następują po sobie w kolejności chronologicznej, od tych początkowych do ostatnich.
Dzieci opowiadają o olbrzymie i Liliputach. Nauczyciel zwraca uwagą, że pomiędzy poszczególnymi ilustracjami też coś się wydarzyło ale nie jest to napisane. Np. zanim olbrzym przechwycił wrogi statek, musiał zgodzić się pomóc Liliputom, podczas rozmowy z królem i królową. Taka fragmentaryczność jest charakterystyczna dla komiksu.
Dzieci formułują punkty i umieszczają je na osi. Jeśli jakiś zaproponowany punkt ma złą formę, nauczyciel przypomina o konieczności tworzenia punktów w formie równoważnika zdań. ( dzieci wiedzą już czym jest równoważnik zdania)
VI. Nauczyciel zadaje pracę domową. Uczniowie mają za zadanie przekształcić komiks w opowiadanie z dialogiem. Nauczyciel zaznacza że w razie trudności w zapisywaniu dialogu uczniowie mogą wzorować się na dialogu uzupełnianym na lekcji. Natomiast w razie trudności z kolejnością wydarzeń mogą wspomóc się osią czasu.
5
...