Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
SYSTEM- zbiór elementów oraz związków i zależności między nimi, tworzący określoną całość o charakterze statycznym lub dynamicznym
System jako całość zachowuje się jakościowo inaczej niż suma jego oddzielnie obserwowanych, pojedynczych elementów.
Części te zorganizowane są w hierarchię nad - i podsystemów
TYPY SYSTEMÓW:
System zamknięty Elementy systemu są w sztywny sposób połączone ze sobą lub oddalone od siebie. Informacje nie przepływają ani pomiędzy wewnętrznymi elementami systemu, ani pomiędzy systemem a światem zewnętrznym
System otwarty swobodny przepływ informacji zarówno w środowisku wewnętrznym, jak i jest otwartość na wymianę ze środowiskiem zewnętrznym.
ZASADY:
Zasada spoistości systemu- ciągle trwającego procesu tworzenia całości z części. Tworzenia jedności.
Zasada progresywnej segregacji (mechanizacji) – proces obniżania się wzajemnego oddziaływania między elementami systemu wraz z upływem czasu. Proces ten ma charakter pozytywny, nie ma na celu zahamowania dynamiki systemu, ale raczej zmierzanie do zmian, przeorganizowania się systemu
Zasada centralizacji (dominacji) – proces wyodrębniania się w systemie bardziej znaczących elementów na określonym poziomie organizacji;
Zasada strukturalizacji i hierarchicznego porządku – proces tworzenia, przez poszczególne elementy systemu, podsystemów i nadsystemów. Podsystemy w ramach systemu rodzinnego mogą tworzyć np. dzieci, rodzice, dziadkowie itp.
Zasada ekwifinalności – określa właściwość systemów otwartych do osiągania stanu końcowego różnymi sposobami i stosunkowo niezależnie od warunków początkowych (mechanizm sprzężenia zwrotnego i homeostazy.
Zasada ekwipotencjalności –osiąganie różnego stanu końcowego pomimo podobnych warunków początkowych.
Zasada cyrkularności – Elementy systemu wzajemnie na siebie wpływają w sposób cyrkularny, a nie linearny
STRATEGIE ROZWIĄZYWANIA PROBLEMÓW PRZEZ RODZINY POZNAWCZE I BEHAWIORALNE
styl zadaniowy
osoby preferujące ten styl w sytuacjach trudnych podejmują wysiłki zmierzające do rozwiązania problemu poprzez poznawcze przekształcanie lub próby zmiany sytuacji. Główny nacisk kładą na zadanie lub planowanie rozwiązania problemu
emocjonalny
jest on charakterystyczny dla osób, które w sytuacjach trudnych wykazują tendencję do koncentracji na sobie, na własnych przeżyciach emocjonalnych, tj. złości, poczuciu winy, napięciu. Osoby takie mają także tendencje do myślenia życzeniowego i fantazjowania. Działania takie mają na celu zmniejszenie napięcia emocjonalnego związanego z doświadczaną sytuacją trudną
unikowy
osoby charakteryzujące się tym stylem radzenia sobie ze stresem w sytuacjach trudnych wykazują tendencję do wystrzegania się myślenia, przeżywania i doświadczania tych sytuacji. Styl ten może przyjmować postać angażowania się w czynności uboczne, np. oglądanie telewizji, czytanie książki lub też poszukiwanie towarzystwa innych osób, odwiedzanie przyjaciół.
RODZINAjest to złożona struktura składająca się ze wzajemnie od siebie zależnych osób i grup osób, które dzielą historię, przeżywają jakiś stopień emocjonalnej więzi, wprowadzają strategie interakcji potrzebne poszczególnym członkom rodziny i grupie jako całości.
STRUKTURALNE WŁAŚCIWOŚCI RODZINY
Całościowość (zasada stałości)
Systemy rodzinne są charakteryzowane przez cechę całości, co oznacza, że rodzina jest tworzona przez grupę osób, które razem stanowią kompleksową i jednolitą całość.
Cecha całości, innymi słowy, sugeruje, że istniejąca wyjątkowość każdej rodziny może być rozumiana tylko przez zrozumienie reguł interakcji, które budują system.
Organizacyjna złożoność
Termin organizacyjna złożoność odnosi się do faktu, że rodziny składają się z różnych mniejszych jednostek albo podsystemów, które razem tworzą większy system rodzinny.
Każdy członek rodziny może być uważany za podsystem. (rodziców, dzieci, małżeński)
Współzależność
Osoby i podsystemy które tworzą cały system są wzajemnie zależne i wzajemnie na siebie wpływają. W systemie rodzinnym każdy z czynników, który wydaje się wpływać tylko na jedną osobę - w granicach rodziny ma wpływ na każdą inną.
Regulatory życia rodzinnego
Strategie, wzorami interakcji w rodzinie, tworzą wyjątkowy kontekst interakcji. Są one specyficznymi metodami i procedurami używanymi w granicach rodziny w realizacji jej zadań.
REGÓŁY:
Są powtarzanymi wzorami interakcji, które definiują granice dopuszczalnego i stosownego zachowania w rodzinie, przyczyniają się do utrzymania stałości systemu rodzinnego.
Reguły mogą być jawnie i ukryte.
Metareguły - są więc regułami, które mają zastosowanie do reguł rodziny. Metareguły działając modyfikują i doskonalą reguły rodziny, różnią się tym, że nie wpływają na nie poszczególni członkowie rodziny.
ZADANIA i strategie dotyczące tożsamości
1. budowanie tematów rodziny;
2. prowadzenie socjalizacji członków rodziny;
3. kreowanie tożsamości osobistej
Rodzinne tematy – elementy (świadome, nieświadome, intelektualne -przekonania, wartości, emocjonalne) doświadczenia rodziny, które organizują podstawy życia rodzinnego.
SOCJALIZACJA Strategie dotyczące kreowania tożsamości osobistej mogą być:
- podobne lub różne w odniesieniu do członków rodziny.
- strategie są elastyczne czy też sztywne i z góry ustanowione, czy pozwalają na rozwijanie tożsamości czy też ograniczają jej rozwój.
-Wyobrażenia rodziców, niekiedy urojone kształtują poczucie wartości, aspirację i samoocenę.
ZADANIA i strategie dotyczące granic
zewnętrzne (otwarte lub zamknięte) oddzielają rodzinę od innych systemów;
ustalają też zasady przepływu informacji między rodziną i innymi zewnętrznymi systemami (organizacjami społeczno-politycznymi, grupami towarzyskimi itp.), co służy utrzymaniu ich integralności i spoistości
wewnętrzne (uwolnione lub uwikłane) oddzielają członków rodziny od siebie wzajemnie jak i od podsystemów, ustalają też zasady przepływu informacji między nimi, co służy utrzymaniu ich integralności i spoistości
ZADANIA i strategie dotyczące utrzymania statusu
Rodziny są odpowiedzialne za zabezpieczenie określonego statusu swoim członkom w zakresie stworzenia warunków do życia i rozwoju. Chodzi tu głównie o zabezpieczanie potrzeb materialnych i edukacyjnych.
Wszystkie rodziny ustalają określone priorytety
ZADANIA i strategie kierowania spójnością rodziny
System rodzinny jest odpowiedzialny za jakość i poziom więzi emocjonalnej między członkami, co wiąże się ze wzajemnym ujawnianiem życzliwości, zaufania, troski, wsparcia, zaufania.
Wyznaczniki spójności
Dotyczy poziomu i jakości więzi emocjonalnych między członkami (życzliwość, zaufanie, troska, wsparcie, zgoda na reaktywność emocjonalną- wyrażanie różnych emocji, pełnej gamy uczuć stosownie do sytuacji.
Chodzi o to, aby wszyscy członkowie rodziny czuli się dobrze, to wymaga dobrych, otwartych relacji emocjonalnych, nie może ktoś czuć się lepiej kosztem innego członka rodziny.
Strategie postępowania muszą dopuszczać równość relacji (nie może być lekceważenia, ignorowania)
Jeżeli jest autorytet powinna być jego akceptacja, danie mu określonych praw. Dobry autorytet sprzyja rozwojowi współpracy i spójności,
Występuje umiejętność kierowania konfliktem, wspieranie dobrego samopoczucia członków rodziny.
KIEROWANIE KONFLIKTEM JAKO STRATEGIA TROSKI O SPÓJNOŚĆ SYSTEMU
Strategie kierowania konfliktem mogą mieć różny poziom efektywności, mogą chronić system, ale też mogą go niszczyć.
Strategie kierowania konfliktem.
- zaprzeczanie istnieniu jakiegokolwiek konfliktu.
- obchodzenie konfliktu
- zadaniowa orientacja poprzez tworzenie koalicyjnych subsystemów
DEFINICJA STRESU
Stres to „ określona relacja między osobą a otoczeniem, która oceniana jest przez osobę jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i zagrażająca jej dobrostanowi silne negatywne emocje: towarzyszące im zmiany fizjologiczne .
Można je w zasadzie sprowadzić do dwóch podstawowych:
1.wynikających z charakteru i jakości życia rodzinnego
2.wynikających z przenikania do rodziny z zewnątrz za pośrednictwem jej członków .
Potencjalne źródła stresu
Określony harmonogram zmian (okresów) w cyklu rodziny
wydarzenia życiowe
konflikt małżeński
podział ról
"wydolność" wychowawcza rodziców.
"Niewolniczość" (captivity role) roli np. kobieta musi zrezygnowac ze swej roli
dystres emocjonalny generowany w środowisku poza rodzinnym, głównie w miejscu pracy
rozłąka partnerów
zagrożenie bezrobociem
MODEL KOLOWY OLSONA
3 podstawowe wymiary funkcjonowania rodziny:
spójność,
zdolność adaptacyjna
komunikacja
SPÓJNOŚĆ
(1) wyobcowane, luźne (poziom spójności skrajnie niski, podsystemy luźno powiązane); brak istnienia „wspólnoty” rodzinnej. Spędzanie czasu, podejmowanie decyzji, zainteresowanie i rekreacja realizowane są indywidualnie, częste przebywanie poza rodziną, granice zewnętrzne otwarte, wewnętrzne zamknięte, międzypokoleniowe sztywne, słabe koalicje, słaba więź emocjonalna.
(2) oddzielone, odseparowane (poziom spójności umiarkowanie niski, podsystemy częściowo odseparowane od siebie); więź umiarkowana, granice zewnętrzne i wewnętrzne częściowo otwarte, z wyraźnym oddzieleniem między pokoleniami, istnieje wyraźna koalicja małżeńska
(3) związane, połączone (poziom spójności umiarkowanie wysoki, podsystemy połączone ze sobą); tendencja do utrzymywania silnej więzi emocjonalnej w rodzinie, spędzania tam wolnego czasu, cała rodzina posiada przyjaciół, wspólne podejmowanie decyzji i rozwijanie zainteresowań. Aktywność indywidualna jest utrzymywania , choć w mniejszym stopniu niż w systemie 1 i 2. Granice wewnętrzne otwarte z zachowaniem wyraźnych granic pokoleniowych. Silna koalicja małżeńska
(4) splątane, uwikłane (poziom spójności skrajnie wysoki, podsystemy mocno splecione). Granice zewnętrzne zamknięte, wewnętrzne i międzypokoleniowe zatarte. Praktycznie nie ma indywidualnej aktywności członków rodziny. Utrzymuje się wyraźna koalicja rodzice-dziecko.
Drugi wymiar modelu
Zdolność przystosowania adaptacyjna, drugi wymiar Modelu Kołowego Olsona, dotyczy możliwości rodziny w radzeniu sobie ze sprawowaniem władzy, budowaniem powiązań w pełnieniu ról i relacji między członkami systemu. Aby określić poziom adaptacyjności, należy wziąć pod uwagę: władzę w rodzinie, style negocjacji, sprzężenie zwrotne (pozytywne, negatywne), stosunki związane z rolami i reguły związku.
(1) sztywne (adaptacyjność bardzo niska); w rodzinach dominuje autokratyzm i autorytatywny styl kierowania, negocjacje znikome, sztywność ról i zasad, które są jawne. Dyscyplina nadmiernie surowa, zasady ściśle egzekwowane, sprzężenia zwrotne to „pętle negatywne”. Rodzina przejawia słabe zdolności rozwiązywania problemów, wyrażanie opinii w stylu pasywnym lub agresywnym
(2) ustrukturowane (adaptacyjność umiarkowana); stanowcze wyrażanie opinii, demokratyczny styl kontroli ze stałym przywódcą, rzadko maja miejsce zmiany zasad, które są jawne, umiejętności negocjacyjne dosyć dobre, chociaż więcej jest sprzężeń zwrotnych „pętli” negatywnych niż pozytywnych.
(3) elastyczne (adaptacyjność wysoka);obserwowane są zmiany w zakresie sprawowania kontroli i pełnienia ról, negocjacje są w miarę efektywne jak i rozwiązywanie problemów. Wyrażanie opinii jest ogólnie stanowcze, sprzężenia zwrotne zawierają więcej „pętli” pozytywnych niż negatywnych
(4) chaotyczne (adaptacyjno bardzo wysoka). Brak kierownictwa, dyscypliny, są ciągłe negocjacje, zmiany zasad i ról. Słabe umiejętności rozwiązywania problemów, występowanie głównie „pętli” pozytywnych, natomiast wyrażanie opinii w stylu pasywnym bądź agresywnym.
Komunikacja trzeci wymiar Efektywna komunikacja jest charakterystyczna dla tych rodzin, które prezentują dojrzały poziom spójności i zdolności przystosowania
1.
MODELE MIĘDZYPOKOLENIOWE
- Próbują wyjaśniać mechanizm transmisji i dziedziczenia doświadczeń pierwotnej rodziny na rodziny
- Efektywne albo nieefektywne strategie przechodzą z pokolenia na pokolenie
MODEL BOWENA
• Pojęcie różnicowania odniesione bezpośrednio do jednostek dotyczy zdolności członków rodziny do wyrażania swojej własnej indywidualności oraz działania autonomicznego przy jednoczesnym zachowaniu więzi emocjonalnych z innymi.
• Według Bowena, wszystkie rodziny można zróżnicować wzdłuż kontinuum, od dobrze zróżnicowanej na jednym krańcu do słabo zróżnicowanej na drugim krańcu. (1) regulującym jej wewnętrzne granice;
• (2) zarządzającym emocjonalnym klimatem;
...