Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Populacja – ogół osobników jednego gatunku zasiedlający określony teren.
Biocenoza - grupa populacji zasiedlająca określony teren.
Ekosystem - biocenoza wraz ze środowiskiem abiotycznym.
EKOSYSTEM - OGÓŁ ORGANIZMÓW ZAMIESZKUJĄCYCH JAKIŚ OBSZAR POZOSTAJĄCYCH WE WZAJEMNYCH RELACJACH WRAZ Z ICH ABIOTYCZNYM ŚRODOWISKIEM.
Krajobraz - grupa funkcjonalnie ze sobą powiązanycrh ekosystemów.
Środowisko - ogół czynników biotycznych i abiotycznych.
EKOSYSTEM = BIOCENOZA + BIOTOP
NISZA EKOLOGICZNA - wielowymiarowa przestrzeń fizyczna zawierająca całkowity zakres warunków, w których organizm (osobnik) konkretnego gatunku w danym czasie może się pomyślnie rozwijać i pełnić w tej przestrzeni określone funkcje.
Inaczej, jest to pozycja i funkcja gatunku w określonym siedlisku – jego powiązania z innymi gatunkami
Nisza gatunku jest ograniczona przez jego oddziaływania z innymi gatunkami.
Wobec braku oddziaływań ze strony innych gatunków, może on wykorzystać szerszy wymiar swojej niszy – jest to wówczas jego nisza potencjalna (podstawowa).
Nisza, której wymiar jest ograniczony w stosunku do niszy podstawowej przez oddziaływania ze strony drapieżników lub konkurentów
„Wymiary” niszy ekologicznej w praktyce określa się poprzez:
czas aktywności
preferencje siedliskowe
wybiórczość pokarmową
Nałożenie się nisz dwóch gatunków polega na wspólnym eksploatowaniu zasobów albo występowaniu łącznie w czasie i przestrzeni – prowadzi do
konkurencji eksploatacyjnej jeśli dane zasoby mają znaczenie ograniczające dla obu populacji
SIEDLISKO Każdy fragment biosfery, w którym dany gatunek może występować stale lub okresowo
Odnosi się do środowiska fizycznego, w którym dany gatunek występuje
Jest to zakres (zasięg) środowisk, w których dany gatunek występuje
Siedlisko może zapewniać wiele nisz ekologicznyc
■ Czynniki ekologiczne
wszelkie elementy przyrody ożywionej (czynniki biotyczne) i nieożywionej (czynniki abiotyczne) charakterystyczne dla danego środowiska, oddziałujące na życie i rozwój osobników, populacji, biocenoz.
Czynniki abiotyczne (np. temperatura, światło, dwutlenek węgla, sole mineralne itp.)
Czynniki biotyczne - określają zależności wewnątrzgatunkowe i międzygatunkowe (pokarm, konkurencja) Czynniki które wpływają ograniczająco na liczebność populacji określamy jako opór środowiska
Tolerancja ekologiczna – zakres wartości czynników środowiskowych, w którym dany gatunek realizuje swoją strategię życiową, zawarty między krytycznymi wartościami natężenia czynników abiotycznych i biotycznych: minimum i maksimum
Optimum - natężenie wartości czynników środowiska w którym dany gatunek w pełni realizuje swoją strategię życiową
Minimum - wartość krytyczna natężenia czynników środowiska, poniżej której dany gatunek ginie - zakres letalny.Maksimum – wartość krytyczna natężenia czynników środowiska, powyżej której dany gatunek ginie – zakres letalny. Pessimum – natężenie czynników środowiska bliskie wartościom krytycznym
Tolerancja ekologiczna
zmienność osobnicza powoduje, że wymagania osobników w obrębie populacji mogą się różnić,
granice tolerancji na dany czynnik są różne dla odrębnych populacji geograficznych,
granice tolerancji zmieniają się wraz z wiekiem osobnika,
granice tolerancji mogą być zmienne w czasie niezależnie od wieku osobnika,
wymagania życiowe uzależnione są często od płci,
oddziaływanie jednego czynnika może być korygowane przez działanie innego czynnika,
1 - bardzo małą liczbę stanowisk (do kilkunastu),
2 - małą liczbę stanowisk (do stu),
3 - dużą liczbę stanowisk, ale głównie zgrupowanych w jednym regionie,
4 - dużą liczbę stanowisk w wielu regionach kraju,
5 - gatunek pospolity na terenie całej Polski
1 - głęboki cień
2 - umiarkowany cień
3 – półcień
4 - umiarkowane światło
5 - pełne światło
1. Fanerofity (jawnopączkowe) - trwałe rośliny, przeważnie o pędach zdrewniałych z zimotrwałymi pąkami odnawiającymi, umieszczonymi wyżej niż 50 cm nad powierzchnią podłoża; drzewa i krzewy,
Epifity Korzystają z innego gatunku jedynie jako podpory,
2, 3 Chamefity (niskopączkowe) –krzewinki o pędach zdrewniałych (chamefity zdrewniałe) i trwałe rośliny zielne (chamefity zielne) o pąkach umieszczonych na pędach nie wyżej niż 50 cm nad podłożem, chronionych zwykle przez pokrywę śnieżną.
4. Hemikryptofity (naziemnopączkowe) – byliny, których pąki zimujące, umieszczone na pędach przy powierzchni gleby, chronione są przez żywe lub obumarłe liście i pokrywę śnieżną.
5-9. Kryptofity (skrytopączkowe) – rośliny mające pąki odnawiające osadzone na ukrytych w glebie (geofity), błocie (helofity) lub wodzie (hydrofity) organach spichrzowych, np. bulwach, kłączach, rozłogach i cebulach.
10. Terofity - rośliny jednoroczne przeżywające niesprzyjającą porę roku w postaci nasion. Rośliny te swą ontogenezę zamykają w jednym okresie wegetacyjnym.
I Tolerancję termiczną
Rośliny eurytermiczne
Rośliny stenotermiczne
a/Rośliny megatermiczne (ciepłolubne)
b/Rośliny mezotermiczne (związane ze średnimi zakresami temperatury)
c/Oligotermiczne (o niskich wymaganiach cieplny
II. Wymagania świetlne (tolerancję na światło)
Euryfotyczne
Stenofotyczne: a/Heliofity – światłożądne
b/Skiofity - rośliny miejsc cienistych
III. W wymagania wodne (tolerancję na wilgotność)
-Hydrofity - wodne, rosnące w wodzie
-Higrofity - przywiązane do siedlisk wilgotnych
-Mezofity – znoszące umiarkowana wilgotność
-Kserofity - znoszące okresową suszę:
a/Sklerofity – występujące w środowiskach suchych,
przystosowane do okresów niedoboru wody przez silne ograniczenie parowania, natomiast nie magazynujące jej
b/ Sukulenty - przetrzymujące okresową suszę gromadząc wodę w wyspecjalizowanych tkankach
IV. Wymagania typu podłoża
-Halofity – rośliny gleb słonych
-Psammofity - rośliny gleb piaszczystych
-Litofity – rośliny skalne skał
V. Wymagania odczynu podłoża
- Oksylofity (acydofity) – rośliny kwasolubne
- Kalcyfity - rośliny wapieniolubne - rosnące na glebach zasadowych, bogatych w węglan wapnia
VI. Wymagania żyzności podłoża
- eutrofy - wymagające gleby żyznej
- mezotrofy - mające średnie wymagania co do żyzności
- moligotrofy - rosnące na glebach ubogich w składniki odżywcze
zasięg– obszar, na którym regularnie występują osobniki danego taksonu (podgatunek, gatunek, rodzaj, rodzina itp.).Linia ograniczająca obszar występowania taksonu to granica zasięgu.Zasięg jest zjawiskiem dynamicznym, jego granice ulegają zmianom.Przyczyną zmian zasięgów są zjawiska ewolucyjno-genetyczne, zmiany klimatyczne wpływające na zakresy tolerancji gatunków.
inwazja - wkroczenie gatunku na nowy obszar
ekspansja -opanowanie terytorium połączone ze znacznym wzrostem liczebności populacji
Ekspansje terytorialne gatunków w ostatnich stuleciach poprzedzone zostały celowym lub przypadkowym wprowadzeniem nowych gatunków przez człowieka.
introdukcjacelowe wprowadzenie gatunku
zawleczenieprzypadkowe nie kontrolowane przeniesienie gatunku
Cele introdukcjirekreacyjne (gatunki ryb dla wędkarstwa)dekoracyjne (gatunki roślin ozdobnych)zwiększenie wydajności gospodarki łowieckiej (daniel), rybackiej (karp) czy rolnej (kukurydza)opanowania niekontrolowanego wzrostu liczebności wcześniej wprowadzonych gatunków
rośliny towarzyszące człowiekowi (w miejscach gdzie została zniszczona pierwotna szata roślinna), nie są uprawiane ani pielęgnowane przez człowieka;
apofity – rośliny rodzimego pochodzenia (skrzyp polny, pokrzywa)
antropofity – rośliny obcego pochodzenia
archeofity – rośliny przybyłe w czasach prehistorycznych lub w średniowieczu (kąkol)
kenofity – gatunki zadomowione od XV wieku (łubin, moczarka)
rośliny uprawowe – wymagają stałych zabiegów ze strony człowieka
restytucja i reintrodukcja
restytucja - odtworzenie populacji danego gatunku w warunkach sztucznych
reintrodukcja - wprowadzenie gatunku w miejscach, gdzie wcześniej występował, lecz wszystkie jego populacje wyginęły
gatunek zwornikowy (= kluczowy)gatunek, którego wpływ na biocenozę lub ekosystem jest o wiele większy, niż można by oczekiwać na podstawie jego liczebnościszczytowe drapieżniki lub zwierzęta umożliwiające innym na funkcjonowanie w pewnych warunkach środowiskowych np. kopiące nory w stepach lub na pustyni1. wydra morska Enhydra lutris pasożytniczy grzyb Fomes igniarius
pumy i jaguary