Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Normy postępowania i inne typy wypowiedzi
1. normy postępowania i inne typy wypowiedzi:
Normy – są to dyrektywy pewnego rodzaju. Każda norma jest dyrektywą, ale nie każda dyrektywa jest normą. Normy to szczególnego rodzaju dyrektywy – są to dyrektywy stanowcze, bez względu na charakter operatora dyrektywalnego lub normotwórczego, który jest operatorem nakazu lub zakazu. Normy więc są zakazami lub nakazami. Istnieje również spór o to, czy normą jest dozwolenie. Norma różni się do dyrektyw specyficzną budową.
Norma postępowania –jest wypowiedzią, która określonym podmiotom jako jej adresatom nakazuje albo zakazuje, aby postąpiły bądź postępowały w określony sposób
Elementy syntaktyczne normy:
Z Z
Z N
A
O
n/z
Z
SH
D
KAŻDY A W OKOLICZNOŚCIACH O POWINIEN CZYNIĆ C
A –adresat normy (ktoś komu norma nakazuje, bądź zakazuje określonego postępowania)
O –okoliczności (miejsce i czas)
n/z –nakaz lub zakaz
Z –zachowanie (się wobec normy)
Rodzaje norm:
Norma indywidualna –jest to norma, w której adresat normy wskazany jest imiennie, przez nazwę indywidualną, czyli taką która jest przypisana jemu i tylko jemu bez względu na wyróżniające go cechy; np. Jan Kowalski, Katarzyna Owak etc.
Norma generalna (rodzajowa) –to taka norma, w której adresat jest wskazany poprzez nazwę rodzajową, poprzez cechy które posiada; np.: „osoba pełnoletnia”, „kierujący pojazdem mechanicznym”, „przedsiębiorca” etc. Może ona mieć wielu adresatów (np. przedsiębiorca, student), jednego (najstarszy poseł na Sejm III kadencji), albo jest tak że w rzeczywistości jej adresat wcale nie istnieje.
Także okoliczności mogą być wskazane indywidualnie np. zapłacić określoną kwotę dnia 15 kwietnia 2002r.;albo generalnie np. w przypadku wystąpienia epidemii, w razie złożenia wniosku o przedłużenie sesji egzaminacyjnej.
Norma konkretna –to norma która wyznacza do spełnienia jakiś czyn, który jest niepowtarzalny (np. oddanie określonego długu, zapłacenie określonego czynszu za wynajem mieszkania).
Norma abstrakcyjna –norma która wyznacza zachowanie określonego rodzaju, zachowanie w zasadzie powtarzalne (np. wynagrodzenie wyrządzonej szkody, zarządzenie ogłoszenia ustawy).
Inne normy:
Norma jednostkowa –wtedy, kiedy norma adresowana jest do adresata, wtedy kiedy jest tylko jeden taki, np. prezydent Polski.
Norma pusta –adresowane do adresata, którego nie ma o takich cechach.
Norma faktycznie ogólna –kiedy jest więcej niż jeden adresat.
Normodawca – to osoba, albo odpowiednio zorganizowaną grupa osób, która ustanawia normę.
Norma autonomiczna –normodawca stanowi sam dla siebie.
Norma heteronomiczna –normodawca stanowi dla innych podmiotów, czyli normodawca i adresat stanowionej przez niego normy to dwa różne podmioty.
Norma znajduje zastosowanie, gdy powstanie zespół okoliczności wskazanych w normie, w których adresat normy ma postąpić w sposób w tej normie wyznaczony.
Zakresem zastosowania normy nazywa się klasę takich możliwości przyszłych sytuacji, w których norma znajduje zastosowanie. (ilekroć coś wystąpi tylekroć występuje zastosowanie).
Zakresem normowania danej normy nazywa się klasę przyszłych zachowań adresata normy, które norma ta wyznacza mu do spełnienia.(wyznacza klasy przyszłych zachowań ilekroć znajdzie ta norma zastosowanie).
Przykłady norm:
Indywidualna i konkretna:
„Jacek Kowalski powinien zapłacić Włodzimierzowi Kubikowi 500 zł tytułem odszkodowania za zniszczenie płaszcza, do którego doszło w dniu 1 lutego 2002r.
Generalna i konkretna:„Każdy student UAM jest obowiązany wziąć udział w zebraniu wyborczym w dniu 14 marca 2002r.”
Indywidualna i abstrakcyjna:„Jacek Owaki jest obowiązany uiszczać kwotę 250 zł miesięcznie z tytułu najmu pokoju”
Generalna i abstrakcyjna:
„Każdy, kto wyrządził drugiemu szkodę, jest obowiązany ją naprawi攄Wykonawca robót budowlanych powinien nie zwłocznie zawiadomić inwestora o tym, że dostarczone przez inwestora maszyny nie nadają się do prawidłowego wykonania robót”
Inne typy wypowiedzi:
Dyrektywa – w literaturze często zamiennie używa się pojęć norma dyrektywa, nie jest to do końca prawdą. To np. życzenia, prośby, rekomendacje, polecenia, zalecenia, rozkazy. Dyrektywy to wypowiedzi typu powinnościowego, wpływający na nasze zachowanie (jest nakazane żeby, prosi się żeby zaleca się żeby radzi się żeby).
Dyrektywy celowościowe (instrumentalne) – wypowiedzi, co należy czynić, aby osiągnąć określony cel. Jeżeli chcesz osiągnąć stan rzeczy S to powinieneś się zachować w sposób Z
Wypowiedzi oznajmujące –posiadają wartość prawdy lub fałszu
Wypowiedzi ekspresywne- wyrażają aprobatę lub dezaprobatę jakiegoś stanu rzeczy
Optatyw – rada, prośba, zalecenie, postulat.
Wypowiedzi optatywne (optatywy): wyrażają nasze życzenia aby jakiś konkretny stan trwał nadal, albo powstał w przyszłości. Wypowiedź optatywna nie oznacza stosunku między mówiącym a słuchającym, jest to akt bez adresata, akt wyrażający wyłącznie chęć żeby coś zaistniało np. „Oby jutro była ładna pogoda”, „Oby Henryk wygrał zakład” – tzn. oby wygranie zakładu zdarzyło się Henrykowi.
Przepis prawny – jest to wypowiedź, jaką zastajemy w tekście aktu normatywnego. Przepis prawny to wypowiedź stanowiąca całość gramatyczną , zawartą w tekście aktu normatywnego i wyodrębniona jako artykuł , paragraf, punkt, itp.
Akty normatywne –są to dokumenty zawierające normy, które nie są pisane tekstem ciągłym, lecz podzielone na odcinki. Norma prawna to reguła postępowania skonstruowana na podstawie przepisów prawa. Najmniejszą cząstką aktu normatywnego jest przepis prawny.
2. trójelementowa koncepcja budowy normy prawnej (hipoteza dyspozycja sankcja)
Trójczłonowa koncepcja normy:
Istnieją dwie koncepcje budowy normy:
· H–D–S – koncepcja trójstopniowości, struktura trójelementowa:
Hipoteza –Dyspozycja– Sankcja
określa osobę
określa wzór zachowania (nakaz, zakaz)
określa skutek naruszenia prawa
Hipoteza –określa adresata i okoliczności w jakich wyznacza mu się obowiązek określonego postępowania;
Dyspozycja –wyznacza zakaz lub nakaz postępowania;
Sankcja –określa negatywne następstwa jakie spotkają adresata normy wyznaczonego w hipotezie , który w okolicznościach wyznaczonych również w tej hipotezie zachowa się w sposób niezgodny z regułą zachowania wyznaczonej w dyspozycji owej normy prawnej.
3. Sankcja i jej rodzaje
Najczęściej wyróżnia się 3 rodzaje sankcji prawnych:
1. sankcja egzekucyjna – polega na przymusowym wykonaniu tego co stanowiło niedopełniony obowiązek adresata np. przymusowa eksmisja z lokalu. Sankcja egzekucyjna może również polegać na przymusowym unicestwieniu tego co zostało przez adresata uzyskane wbrew zakazowi np. zburzenie budynku, który został wzniesiony bez zezwolenia. Sankcja egzekucyjna polega następnie na przymuszeniu adresata do wykonania ciążącego na nim obowiązku np. zmuszenie do zapłacenia zaległych alimentów.
2. sankcja nieważności:
- nieważność bezwzględna – następuje z mocy samego prawa exlege bez potrzeby dokonywania dalszych czynności .................ona czynności od samego początku, oznacza to, że czynność taka nie wywołała żadnych skutków prawnych, a te które wywołała muszą być unicestwione np. przez przywrócenie rzeczy do stanu poprzedniego (wypłacenie odszkodowania). Nieważność bezwzględna ma miejsce w kilku przypadkach:
- gdy czynność prawna została wywołana przez osobę, która w żadnym razie nie mogła jej dokonać,
- gdy czynność prawna została wykonana bez wymaganej przez prawo zgody organów władzy państwowej,
- gdy czynność została dokonana bez zachowania odpowiedniej formy zastrzeżonej przez prawo pod rygorem nieważności np. przeniesienie własności nieruchomości bez aktu notarialnego.
- nieważność względna – ma miejsce, gdy określ. osoba wystąpi zgodnie z prawem z wnioskiem do odpowiedniego organu o stwierdzenie nieważności, w takim przypadku czynność jest nieważna dopiero od momentu orzeczenia jej przez kompetentny do tego organ. Skutki czynności prawnej pozostają w mocy od momentu wydania wyroku.
- bezskuteczność zawieszona – polega na tym, że prawo uzależnia związanie określonej osoby postanowieniami umowy od zgody tej osoby czyli osoba musi wyrazić zgodę. Do czasu udzielenia tej zgody czynność jest ważna, ale określona jest mianem czynności kulejącej, gdyż nie uzyskanie zgody w określonym czasie lub odmowa jej udzielenia powoduje nieważność bezwzględną czynności prawnej.
- bezskuteczność względna – jest stwierdzana przez sąd na żądanie osoby trzeciej pokrzywdzonej dokonaniem czynności prawnej.
3. sankcja karna – grozi za dokonanie czynów zabronionych. Funkcje sankcji karnej:
· resocjalizacja przestępcy,
· odstraszenie przestępcy od popełnienia w przyszłości czynu karalnego (prewencja szczególna, indywidualna),
· odstraszanie potencjalnych przestępców od popełniania czynów zabronionych danego rodzaju (prewencja ogólna),
· izolacja przestępcy od społeczeństwa w przypadku kary pozbawienia wolności.
Sankcje represyjne w prawie cywilnym w postaci kar umownych.
4. Koncepcja norm sprężonych (norma sankcjonowana, norma sankcjonująca)
Zwolennikiem tej tezy był Hanz Kelsen (prawnik austriacki, twórca normatywizmu)
· (H > D) - (h > d) układ dwóch norm:
(H > D) – (h > d)
...