Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
KRYMINALISTYKA jest nauką praktyczną opracowującą
• : zasady sprawnego działania, np. jak sprawnie przeprowadzić okazanie lub konfrontację, czy zatrzymanie (taktyka kryminalistyczna),
możliwości, zasady i sposoby wykorzystania środków technicznych i laboratoryjnych środków badawczych (technika kryminalistyczna)
Wyróżniamy 4 działy kryminalistyki:
§ taktykę - ukierunkowana na osobowe środki dowodowe (90%), np. taktyka przesłuchania świadka, ale nie zawsze, np. oględziny miejsca, rzeczy, gdzie wykorzystujemy środki techniczne
§ technikę - ukierunkowana na rzeczowe środki dowodowe (90%), np. GSR, ale nie zawsze, np. fizjodetekcja osobowych źródeł dowodowych
§ strategię - wiedza prognostyczna (jak będzie rozwijała się przestępczość, jak ją zwalczać)
§ metodologię - dział adaptujący osiągnięcia techniki i taktyki dla zwalczania poszcz. grup przestępstw
Kryminalistyka realizuje 4 funkcje :
§ rozpoznawczą→ np. teren, środowisko, problem, osoba
§ wykrywczą→ czyn zabroniony/przestępstwo lub jego wykluczenie (np. samobójstwo), sprawca,
§ dowodową→ dowodzeniem: popełnienia czynu zabronionego/przestępstwa lub jego wykluczenie, sprawstwa konkretnej osoby
§ zapobiegawczą→ prawnie określone negatywne zjawiska społeczne
Rodzaje identyfikacji:
§ grupowa (takie same cechy)
→badania włókien (najczęściej), szkła,
→badania włosów (mikroskopowe porównawcze)
§ indywidualna (te same cechy)
→daktyloskopijna/cheiloskopijna/otoskopijna
→fonoskopijna
→osmologiczna
→badania pisma ręcznego, czy balistyczne
→biologiczne krwi, śliny, włosów, ale przy wykorzystaniu profilu DNA
§ pozytywna → stwierdza tożsamość
§ negatywna → stwierdza brak tożsamości
§ kategoryczna → zasadniczo stwierdza na 100%, np. badania daktyloskopijne, otoskopijne, cheiloskopijne, balistyczne
§ prawdopodobna → zachodzi mniejsze bądź większe prawdopodobieństwo, ale nie pewność (100%), np. DNA (99,99%); także włosów (budowa morfologiczna), krwi (serologia)
→ biegły ustala stopień prawdopodobieństwa,
zgodnie ze swoją wiedzą i doświadczeniem
§ bezpośrednia → po śladzie do osoby, która go zostawiła, np.:
- profil DNA z krwi, włosów, śliny, nasienia
- daktyloskopia, cheiloskopia, otoskopia
pośrednia → ze śladu na przedmiot, a z niego na osobę, np.: traseologiczna, mechanoskopijna, balistyczna, włókien
Podstawowe pojęcia używane przy identyfikacji kryminalistycznej:
§ materiał dowodowy
→ materiał zabezpieczony na miejscu zdarzenia, np. włókno, włos, naskórek, linie papilarne
→ w drodze czynności procesowych, np.:
→ oględziny, zatrzymanie rzeczy, przeszukanie
§ materiał porównawczy
→ pobierany od osoby podejrzanej /podejrzanego/ oskarżonego lub z innych miejsc, czy rzeczy np. z pomieszczenia, grzebienia
→ w drodze czynności procesowych
§ materiał wzorcowy → nie jest to materiał uzyskany w ramach prowadzenia konkretnej spraw, lecz są to materiały pomocnicze, które biegły będzie lub może wykorzystać dla przeprowadzenia konkretnych badań, np. katalogi, wzorce, tabele
materiał kontrolny → materiał, który ma pomóc biegłemu w skontrolowaniu wyników ekspertyzy, np. piach lub drewno - jak podłoże wpłynęło na dany ślad (sprawa Simpsona)
7 złotych pytań
§ co? - się zdarzyło, rozmiary, kształt
§ gdzie? - miejsce
§ kiedy? - czas
§ w jaki sposób? – przyczyny, mechanizm działania sprawcy, sposób obrony ofiary,
§ dlaczego? – motywacja sprawcy, rola ofiary w genezie zdarzenia
§ jakimi środkami? – używane środki i narzędzia, pomoc innych osób (sprawców)
§ kto? – jest sprawcą, a kto ofiarą
Biegły :
§ jest osobowym źródłem dowodowym posiadającym wiadomości specjalne, niezbędne do stwierdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy
§ Jeżeli stwierdzenie okoliczności mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy wymaga wiadomości specjalnych, zasięga się opinii biegłego albo biegłych → art. 193 § 1 k.p.k.
Biegłego powołuje się, gdy:
§ pojawiła się okoliczność mająca istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy
→ jeżeli okoliczność nie ma znaczenia dla sprawy nie przeprowadza się dowodu – art. 170 § 1 pkt 2 k.p.k.
§ jej rozstrzygnięcie wymaga wiadomości specjalnych
→ wiadomości specjalne to odpowiednia wiedza w danej dziedzinie (art. 195 k.p.k.), czyli wiedza która nie jest dostępna powszechnie dla przeciętnie inteligentnego człowieka
obligatoryjne powołanie biegłego
→ oględziny i otwarcie zwłok
Z oględzin i otwarcia zwłok biegły sporządza opinię (...) (art. 209 § 5 zd. 2 k.p.k.)
→ opinia o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego
W celu wydania opinii o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, powołuje co najmniej dwóch biegłych lekarzy psychiatrów (art. 202 § 1 k.p.k.)
→ regulacja art. 185a k.p.k.
Kategorie biegłych:
§ Biegli indywidualni (art. 193 § 1 k.p.k.)
→ tzw. sądowi (wpisani na listę biegłych sądowych)
→ ad hoc (tylko dla konkretnej sprawy)
§ Instytucje naukowe lub specjalistyczne (art. 193 § 2 k.p.k.), np. PAN, Uniwersytet (Katedra/Zakład), Akademia Medyczna, Politechnika
Charakterze biegłego w procesie
§ eksperta → wydaje opinię po przeprowadzeniu badań na mocy wydanego postanowienia organu procesowego
§ konsultanta → może być przesłuchany w charakterze świadka i złożyć zeznania
- nie wydaje opinii
- jest wtedy tylko pomocnikiem/doradcą organu procesowego przy przeprowadzaniu konkretnej czynności procesowej, np. zabezpieczenie śladu daktyloskopijnego lub dla konkretnego zagadnienia, np. z zakresu informatyki (zabezpieczenie twardego dysku w toku przyszłego przeszukania)
eksperyment procesowy - jest to czynność zarówno procesowa, jak i kryminalistyczna dokonywana w postaci doświadczenia lub odtworzenia przebiegu stanowiących przedmiot rozpoznania zdarzeń lub ich fragmentów w celu sprawdzenia okoliczności mających istotne znaczenie dla sprawy → art. 211 k.p.k.
Formy eksperymentu procesowego
§ Doświadczenie
→ sprawdzenie czy takie zdarzenie lub jego fragment mogło mieć w ogóle miejsce albo taki jak zakłada się przebieg
→ nie muszą być zachowane warunki istniejące w chwili zdarzenia
§ Odtworzenie (rekonstrukcja)
→ sprawdzenie, czy to zdarzenie mogło mieć miejsce w określonych okolicznościach albo czy miało taki, jak zakłada się przebieg
→ muszą być spełnione warunki istniejące w chwili zdarzenia
Ekspertyza - jest to zespół czynności badawczych przeprowadzanych przez biegłego (biegłych/instytucje naukową lub specjalistyczną), na zlecenie organu procesowego (postanowienie o powołaniu), wymagających wiadomości specjalnych i kończących się wydaniem opinii
Czynności operacyjno-rozpoznawcze
§ to system poufnych bądź tajnych działań określonych i upoważnionych do tego organów prowadzonych poza procesem karnym, lecz służących aktualnym bądź przyszłym jego celom.
Organy upoważnione do podejmowania czynności operacyjno-rozpoznawczych
§ Policja
§ Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego
§ Agencja Wywiadu
§ Straż Graniczna
§ Wojskowe Służby Informacyjne
§ Inne organy, jeżeli jest do tego z mocy prawa upoważniony
Funkcje czynności operacyjno-rozpoznawczych
§ rozpoznawcza (określona osoba, środowisko, zagadnienie, mechanizmy)
§ wykrywcza
§ kierunkująca udowadnianie (wszczęcie postępowania karnego, zebranie dowodów w jego toku)
§ weryfikująca ustalenia lub wersje
§ zapobiegawczo-ochronna
POLIGRAF
• Do rejestrowania zmian fizjologicznych organizmu używa się aparatu, który rejestruje przebieg co najmniej trzech procesów fizjologicznych, skorelowanych ze zmianami aktywności organizmu - pracy serca, oddychania i reakcji skórno-galwanicznej
• Aparat taki zwany jest poligrafem (wariografem) rejestruje zmiany w czynnościach organizmu zapisując je na taśmie w postaci krzywych
• Wykres jest analizowany i ustala się bodźce, którymi są zadawane badanemu pytania
jest to jedna z najmłodszych i dynamicznie rozwijających się w ostatnim okresie w naszym kraju dziedzin kryminalistyki. Wykorzystuje ona specjalnie wytresowane psy do identyfikacji osób na podstawie pozostawionych na różnych podłożach i przedmiotach.
Determinanty czasu utrzymywania się zapachu na podłożu
• czas kontaktu
• bezpośredni/pośredni
• intensywność zapachu
• podłoże
→ lepiej na chłonnych
→ gorzej na gładkich i niechłonnych
• temperatura
→ pozytywnie oddziaływuje niska
→ negatywnie wysoka
Śmierć ustroju jest to proces, który od pewnego momentu ma charakter nieodwracalny, powodując ustanie jego czynności, szczególnie: układu krążenia, układu oddechowego, ośrodkowego układu nerwowego.
Znamiona śmierci:
1. plamy pośmiertne (livores mortis)
2. stężenie pośmiertne (rigor mortis)
3. bladość powłok (palor mortis)
4. oziębienie ciała (frigor mortis)
Określanie czasu śmierci
· wyschnięcie rogówki i białkówki - przy otwartych oczach 1 h, przy zamkniętych do 24 h
· oziębienie - nogi i ręce 1-2 h, części zakryte 4-5 h
· plamy pośmiertne
· stężenie pośmiertne (mięsień sercowy i żuchwa 0,5-2 h)
· zawartość składników chemicznych
· drażnienie bodźcami elektrycznymi i mierzenie czasu reakcji mięśni
· późne zmiany w zwłokach - gnicie, przemiana tłuszczowa
Daktyloskopia
Zasada niezmienności, zas. nieusuwalności, zas. niepowtarzalności