Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
geoinżynieria
Projektowanie i wykonywanie
1. Wprowadzenie
Ściany szczelinowe są to betonowe lub żelbetowe konstruk-
cje, formowane w szczelinie wygłębionej w gruncie. Zwykle
stateczność ścian szczeliny wycinanej w gruncie zapewnia za-
wiesina bentonitowa, niekiedy jest to roztwór polimerowy lub
zawiesina twardniejąca.
Wykonawstwo ścian szczelinowych należy do specjalistycz-
nych robót geotechnicznych; wymaga zaawansowanej wiedzy
i doświadczenia. Ściany szczelinowe są stosowane powszech-
nie w budynkach z głębokimi podziemiami oraz w budow-
nictwie komunikacyjnym, zwłaszcza w robotach tunelowych
w miastach (metro, arterie dla samochodów ukryte pod tere-
nem). W takich obiektach pełnią one funkcję konstrukcji opo-
rowych. Są jednostronnie odkopywane, z pozostawieniem kil-
kumetrowej części utwierdzonej w gruncie. Przy odsłonięciu
ściany dużej wysokości niezbędne jest dodatkowe rozparcie
albo zakotwienie na jednym lub kilku poziomach.
W kraju mamy kilka firm, które wyspecjalizowały się w budo-
wie ścian szczelinowych. Wiedza i doświadczenie kadry tech-
nicznej wykonawców są na ogół na wysokim poziomie. Celem
referatu jest przedstawienie tych wiadomości, które mogą inte-
resować przede wszystkim inwestorów i projektantów.
Rys. 1. Podstawowe elementy i wymiary ściany szczelinowej [19]:
1 – ścianki prowadzące, 2 – rozparcie ścianek, 3 – element rozdzielczy,
4 – sekcja pierwotna, 5 – sekcja wtórna, 6 – teowa, 7 – sekcja kolej-
na, A – rzędna ścianek prowadzących, B – grubość nominalna ściany,
Bw – szerokość wykopu szczeliny, L – długość sekcji, D – głębokość
szczeliny, H – wysokość ściany
2. Charakterystyka ścian szczelinowych
W szczelinie jest formowana żelbetowa ściana, złożona
z oddzielnie wycinanych w gruncie i betonowanych sekcji.
Powszechnie stosowane ściany mają grubość 60 i 80 cm. Na-
rzędziami do wycinania w gruncie szczelin o takiej szerokości
dysponują krajowi wykonawcy. W konstrukcjach z kondygna-
cjami o normalnej wysokości (2,5 ÷ 3,5 m) na ogół wystar-
cza ściana grubości 60 cm. W przypadku większej wysokości
kondygnacji lub dużego rozstawu rozpór albo kotwi konieczne
jest użycie ściany o grubości 80 cm; te grubsze ściany stosuje
się też w robotach tunelowych. Grubość mniejsza niż 60 cm
nie jest zalecana przy formowaniu ściany z betonu zbrojone-
go, układanego metodą kontraktor. Szczeliny węższe od 60 cm
mogą być przydatne do formowania ścian z prefabrykatów
osadzanych w zawiesinie twardniejącej, brak jednak zaintere-
sowania ścianami z prefabrykatów. Powodują to względy trans-
portowe i trudności w manipulowaniu na placu budowy cięż-
kimi, wielkowymiarowymi elementami. Szczeliny o szerokości
50 i 40 cm przeważnie służą do budowy ekranów przeciwfil-
tracyjnych. Zapotrzebowanie na ściany o grubości większej od
80 cm jest sporadyczne. Najgrubsza ściana wykonana w Polsce
ma 100 cm (hotel HYATT w Warszawie). W budownictwie ko-
munikacyjnym stosuje się niekiedy ściany z sekcji o przekroju
złożonym: teowym lub dwuteowym. Są to przypadki, gdy ścia-
na obciążona jest poziomo siłami wywołującymi duże zginanie,
a możliwości rozparcia lub kotwienia są ograniczone. Ścianę
z sekcjami o przekroju teowym wykonano w Warszawie na
stacji metra Dworzec Gdański, gdzie w wysokiej hali stacyjnej
ściana rozparta była płytą denną i stropem obiektu, bez stropu
pośredniego nad peronem. Ścianę z sekcjami o przekroju dwu-
Rys. 2. Podstawowe elementy i wymiary ściany szczelinowej [19]:
1 – ścianki prowadzące, 2 – rozparcie ścianek, 3 – element rozdzielczy,
4 – sekcja pierwotna, 5 – sekcja wtórna, 6 – teowa, 7 – sekcja kolejna,
A – rzędna ścianek prowadzących, B – grubość nominalna ściany, Bw
– szerokość wykopu szczeliny, L – długość sekcji, D – głębokość szczeliny,
H – wysokość ściany
teowym wykonano w konstrukcji oporowej Dolnośląskiej Trasy
Średnicowej w Katowicach.
Ściany szczelinowe można wykonywać bardzo blisko istnie-
jących budowli. Odległość ta wynika głównie z wymagań wy-
konawczych. Sprzęt powszechnie używany do budowy ściany,
z uwagi na jego gabaryty, wymaga oddalenia krawędzi szczeli-
ny od lica budowli o co najmniej 30 cm. Taka też odległość jest
potrzebna do umieszczenia ścianki prowadzącej, spełniającej
rolę prowadnicy, chwytaka i podstawy sprzętu użytego do for-
GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele
03/2005 (06)
43
geoinżynieria
ścian szczelinowych
geoinżynieria
mowania ściany. Większa odległość szczeliny od istniejącego
budynku może być potrzebna w przypadku, gdy jego funda-
ment ma szeroką odsadzkę. Wyjątkowo wykonuje się również
ściany w odległości od budynku mniejszej niż 30 cm. W skraj-
nym przypadku, przy budowie trzykondygnacyjnego podzie-
mia (10 m głębokości) budynku przy ul. Mokotowskiej w War-
szawie, wykonano ścianę w odległości 16 cm od fundamentu
kamienicy posadowionej około 2 m poniżej terenu.
Ściana szczelinowa jest wykonywana sekcjami wzajemnie do
siebie przylegającymi. Długość sekcji wynosi na ogół 5 ÷ 7 m.
Im dłuższa jest sekcja, tym zwiększa się zagrożenie obwału
gruntu lub defektów betonu ściany, obniża się też bezpieczeń-
stwo budowli bezpośrednio przyległych do szczeliny. Dlate-
go przy budynkach stosuje się krótkie odcinki sekcji, najlepiej
odpowiadające rozwarciu chwytaka. Sekcję trzeba betonować
natychmiast po zakończeniu głębienia i wstawieniu szkiele-
tu zbrojeniowego. Przy małej długości sekcji skraca się czas
odsłonięcia podłoża fundamentów przyległego budynku do
3 ÷ 4 godzin.
Ściana szczelinowa jest odsłaniana w trakcie pogłębiania wy-
kopu podziemia lub obiektu komunikacyjnego. Zależnie od
obciążenia poziomego ściany i jej sztywności stosuje się różne
podparcia poziome, np. kotwienie iniekcyjnymi kotwami grun-
towymi lub rozpieranie stropami (albo rozporami rurowymi)
kondygnacji podziemnych.
Ściana szczelinowa może stanowić obudowę wykopu, speł-
niającą swoją funkcję tylko do czasu wykonania konstrukcji
podziemia. Jest to jednak dość kosztowne zabezpieczenie wy-
kopu, które po zakończeniu robót budowlanych pozostaje nie-
wykorzystane. Obecnie powszechnie odchodzi się od takich
rozwiązań i wykorzystuje ściany szczelinowe, również jako
konstrukcyjne elementy budowli. Stawia się wówczas wyższe
wymagania techniczne; dotyczy to równości powierzchni, jako-
ści betonu - głównie jego wodoszczelności, szczelności styków
sekcji ściany.
Fot. 1. Ściany szczelinowe stacji metra kotwione w górnej części i roz-
pierane w dolnej
3. Projektowanie konstrukcji ze ścian szczelino-
wych
Ściana szczelinowa na ogół nie stanowi samodzielnej konstruk-
cji, ale wchodzi w skład budowli i jest jej elementem wykonywa-
nym w początkowej fazie robót. Konsekwencją tego jest zmiana
warunków obciążenia ściany w kolejnych fazach budowy. Z te-
go faktu wynika potrzeba przeanalizowania wielu schematów
statycznych oraz stanów obciążeń parciem gruntu (czynnym
i spoczynkowym). Zmienne mogą też być warunki obciążenia
parciem wody, gdy niezbędne jest obniżenie jej poziomu lub
ciśnienia na czas robót ziemnych. Aby właściwie zaprojektować
konstrukcję ze ścian szczelinowych wskazane jest przeanalizo-
wanie stanu obciążeń w różnych stadiach budowy i użytkowa-
nia. Autor w takiej sytuacji postępuje wg poniższego schematu:
1.
Analiza warunków gruntowych.
2.
Analiza warunków wodnych.
3.
Ocena wpływu budowy projektowanej konstrukcji na ist-
niejące budowle i określenie niezbędnych zabezpieczeń lub
wzmocnień.
4.
Opracowanie metody budowy konstrukcji.
5.
Ustalenie schematów statycznych w poszczególnych fazach
robót.
6.
Określenie wielkości obciążenia naziomu w czasie robót bu-
dowlanych i docelowego.
7.
Ustalenie miejsca ustawiania żurawi obsługujących budowę.
8.
Określenie wielkości obciążeń ściany szczelinowej pocho-
dzących od zabudowy istniejącej lub możliwej do wykonania
w przyszłości.
Fot. 2. Rozpory rurowe ścian i naroża oraz usztywnienie szczytowej
ściany szczelinowej fragmentem stropu w poziomie „0”
44 GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele
03/2005 (06)
geoinżynieria
geoinżynieria
9.
Określenie parcia gruntu pochodzącego z poszczególnych
jego warstw.
10.
Obliczenia statyczne wg wszystkich schematów, istotnych
dla ustalenia wytężenia.
11.
Dobór przekroju ściany i uzbrojenia.
12.
Konstruowanie ściany szczelinowej.
13.
Zaprojektowanie konstrukcji współdziałających w czasie
budowy i docelowo (np.: rozpory, kotwy gruntowe, rozpar-
cia stropami podziemia, podpory tymczasowe stropów roz-
pierających, połączenie płyty dennej ze ścianą).
14.
Opracowanie szczegółowych specyfikacji technicznych.
15.
Opracowanie projektu monitorowania budowy i przyle-
głych obiektów, drzew i zieleni, uzbrojenia podziemnego.
Niektóre z tych punktów warto rozwinąć lub skomentować.
Ad 1.
Rozpoznanie podłoża powinno sięgać około 5 m poni-
żej przewidywanego poziomu posadowienia ściany szczelino-
wej, przyjmując, że ściana jest zagłębiona w grunt około 5 m
poniżej dna wykopu. Niezbędne rozpoznanie należy przepro-
wadzić do głębokości około 10 m poniżej dna wykopu. Doku-
mentacja powinna zawierać przekroje geotechniczne wzdłuż
miejsca lokalizacji ścian szczelinowych oraz podawać szczegó-
łowy opis gruntów i ich parametry.
Ad 2.
Rozpoznanie podłoża i wód gruntowych jest niezbęd-
ne do ustalenia warunków wykonywania wykopów i ewen-
tualnego zakresu czasowego obniżenia poziomu lub ciśnienia
wody gruntowej. Rozpoznanie powinno umożliwiać opraco-
wanie projektu odwodnienia.
Ad 3.
Najczęściej ściany szczelinowe stosuje się przy bu-
dowie dwu-, trzy-, nawet pięciokondygnacyjnych podziemi.
W większości przypadków sąsiadują one bezpośrednio z ist-
niejącymi obiektami, najczęściej budowanymi na przełomie
stuleci. Stare obiekty mają zwykle jedną kondygnację podziem-
ną i są posadowione na głębokości 2,20 ÷ 2,50 m poniżej te-
renu, na ławach fundamentowych, najczęściej ceglanych lub
gruzobetonowych. Zestawiając to z wykopem głębokim na
10 lub 15 m, usytuowanym w odległości mniejszej od 1 m od
krawędzi fundamentu, rysuje się zagrożenie bezpieczeństwa
„staruszka”. Istotny wpływ mają także zmiany poziomu wody
gruntowej, powodujące osiadanie terenu. Czasowe odciążenie
i odprężenie podłoża w miejscu głębokiego i rozległego wyko-
pu powoduje kilkumilimetrowe unoszenie terenu przyległego.
Skutki tego osiadania i unoszenia należy przeanalizować i jeśli
to niezbędne, wzmocnić fundament i/lub usztywnić konstruk-
cję starego budynku.
Ad 4.
Zadaniem projektującego jest ustalenie metody budo-
wy. Celem jest określenie kolejności robót i wszystkich niezbęd-
nych działań, które zapewnią bezpieczeństwo. Najistotniejsze
jest określenie sposobu podparcia, umożliwiającego przejęcie
reakcji od sił poziomych.
Wykopy o małej głębokości mogą być wykonywane bez ko-
twienia i rozpierania ściany szczelinowej. W takim przypadku
ściana szczelinowa ma schemat statyczny belki wspornikowej,
utwierdzonej w gruncie. Jej zakotwienie w podłożu w normal-
nych warunkach nie powinno być mniejsze od 4 m, natomiast
wskazane jest 5 m. Potrzeba większego zagłębienia, niż okre-
ślono obliczeniami stateczności obudowy, wynika z częstej
praktyki lokalnego pogłębiania wykopu, nie uwzględnionego
w projekcie, np. wykonanie zbieracza lub ujęcia wody. Takie
pogłębienie na ogół sięga do 1 m.
Przed rozpoczęciem robót ziemnych ściana szczelinowa po-
winna być zwieńczona oczepem żelbetowym, w celu uzyskania
lepszej współpracy sąsiednich sekcji. Zadaniem zwieńczenia jest
ograniczenie względnych przemieszczeń sekcji i zapobieżenie
rozszczelnieniu styków oraz zapewnienie bezpieczeństwa sek-
Fot. 3. Oparcie rozpór o poziome oczepy z dwuteowników zawieszonych
na ścianie szczelinowej
cji z lokalnym defektem w betonie; może on być dostrzeżony
dopiero po odkopaniu ściany i dopiero wówczas naprawiony.
Defekt na nieodkrywanej powierzchni ściany pozostanie nie-
dostrzeżony i nie będzie naprawiony.
Przy projektowaniu ściany wspornikowej należy pamiętać
o przewężeniu przekroju betonu w poziomie łączenia płyty
fundamentowej ze ścianą szczelinową. Choć to przewężenie
znajduje się powyżej strefy największego momentu zginające-
go, to zmniejszenie o 15 ÷ 20% przekroju betonu w strefie ści-
skanej może decydować o wytrzymałości przekroju.
W latach 90. szczelinowe kotwiono iniekcyjnymi kotwami
gruntowymi (rys. 2). Obecnie administracja budowlana niechęt-
nie akceptuje kotwienie. Trzeba pamiętać, że kotwy na ogół
wychodzą poza granice parceli, na której wykonywana jest
inwestycja. Po zakończeniu robót przestają pełnić swą funk-
cję techniczną, ale pozostają na terenie sąsiada i będą w przy-
szłości stanowiły poważne utrudnienie w robotach fundamen-
towych i podziemnych. W obiektach o regularnych kształtach
i umiarkowanej odległości przeciwległych ścian (do 30 m)
stosuje się rozpory metalowe (fot. 1). Rozpory wykonuje się
z rur stalowych, najczęściej o średnicy 50 cm, przy rozpiętości
kilkunastu metrów, i 70 cm, przy większej rozpiętości. Roz-
pory umieszczane są poziomo i wspierane o poziome oczepy
z dwuteowników (fot. 3), zawieszone na wspornikach ściany
lub bezpośrednio o gniazdo oporowe przytwierdzone do ścia-
ny szczelinowej.
Coraz powszechniej buduje się podziemia metodą stropową,
w której stropy kondygnacji podziemnych stanowią rozparcie
ścian szczelinowych (rys. 3). Stropy są opierane na tymczaso-
wych podporach ze słupów stalowych i pali lub baret posado-
wionych poniżej poziomu płyty dennej. W garażach podziem-
nych wysokość kondygnacji jest mała, na ogół poniżej 3 m.
Wówczas wskazane jest w czasie głębienia wykopu wykony-
wanie co drugiego stropu. Pozwala to uzyskiwać wysokie na
5 ÷ 5,5 m przestrzenie pod stropem, dogodne do prowadzenia
robót ziemnych, ułatwiające wprowadzenie i pracę ciężkich
maszyn do robót ziemnych, zaś pominięte stropy trzeba później
wykonywać na rusztowaniach.
W powszechnym przekonaniu metoda stropowa daje więk-
szą pewność oparcia obudowy niż inne zabezpieczenia. Wy-
maga to jednak komentarza. Ściana szczelinowa odsłonięta
wykopem do pierwszego poziomu doznaje przemieszczenia.
Po zabetonowaniu stropu skurcz betonu powoduje dodatko-
we przemieszczenie o kilka milimetrów. Po wykonaniu wyko-
pu kolejnego poziomu ściana doznaje dalszego odkształcenia,
a przemieszczenia się sumują. Przy wielokondygnacyjnych
podziemiach trzeba to sumowanie uwzględniać przy określaniu
osiadania gruntu za ścianą i fundamentu przyległego budynku.
GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele
03/2005 (06)
45
geoinżynieria
geoinżynieria
W podziemiach garażowych budynków o małych wymiarach
unika się ramp zjazdowych i stosuje wielopoziomowe parko-
wanie na platformach lub paletach transportowanych windami.
W takim przypadku przestrzeń garażowa nie ma stałych stro-
pów pośrednich i stanowi halę o wysokości do 10 m. Strop
w poziomie terenu nie jest dostatecznym rozparciem, umożli-
wiającym odsłonięcie ścian szczelinowych na tak znaczną wy-
sokość. Wykonuje się wtedy pośrednie rozparcie z rur stalo-
wych, które są usuwane po wykonaniu płyty fundamentowej.
W związku z tak znaczną wysokością hali ściany szczelinowe
muszą mieć grubość co najmniej 80 cm, a i te mogą być niewy-
starczające; konieczne staje się wówczas użycie sekcji o prze-
kroju teowym. Wskazane jest wykonanie w połowie wysokości
ściany wieńca żelbetowego. Zapobiega on „klawiszowaniu”
sekcji ściany i przeciwdziała rozszczelnieniu styków. Wieniec
ten można wykorzystać do zawieszenia i oparcia rozpór.
W podziemiach o kształcie wydłużonego prostokąta stosuje
się podział garażu na dwie części ze stropami przesuniętymi
o ½ kondygnacji. Ułatwia to zbudowanie ramp zjazdowych
wzdłuż szerokości podziemia, każda łączy bowiem tylko pół-
piętra. Taki układ stropów bardzo komplikuje budowę metodą
stropową. Rozwiązaniem jest zastosowanie w strefie przesu-
nięcia stropów podpór tymczasowych z baret zabetonowa-
nych, aż do poziomu najwyższego stropu podziemia. Barety
stanowią łączniki stropów i przekazują poziome siły rozpie-
rające ściany.
Przy metodzie stropowej należy się liczyć z odkształcenia-
mi stropów, szczególnie wyższych kondygnacji podziemia.
W wyniku usuwania gruntu z podziemia, odciążeniu ulega
podłoże. Towarzyszy temu unoszenie dna wykopu w jego
centralnej części. Wraz z unoszącym się dnem podnoszą się
słupy podpór tymczasowych, na których wspierają się stropy.
Do niedawna tego problemu nie dostrzegano. Pomiary doko-
nane w obiektach metra posadowionych w iłach wskazują,
że to uniesienie może osiągać kilkucentymetrowe wartości
w centralnej części wykopu i nieznaczne przy ścianie szczeli-
nowej. Zaleca się dokonywanie pomiarów ruchów pionowych
słupów w trakcie pogłębiania wykopu, aby określić rozmiar
zjawiska i wpływ na konstrukcję podziemia. Tylko drogą gro-
madzenia i analizowania wyników z budowanych obiektów
będzie można przewidzieć wielkość przemieszczeń w różnych
gruntach i ustalić zalecenia dla projektantów.
Metoda stropowa umożliwia prowadzenie robót w dwóch
kierunkach (
top and down
): w części podziemnej pogłębianie
wykopu i budowę coraz niżej położonych kondygnacji, równo-
cześnie w nadziemnej części można podjąć budowę wyższych
kondygnacji, korzystając z podpór tymczasowych. Taka możli-
wość „przyspieszenia” budowy jest szczególnie chętnie forso-
wana przez inwestorów. Dla pełnego obrazu „korzyści” należy
mieć świadomość, że:
• na małym placu budowy trzeba jednocześnie zapewnić funk-
cjonowanie i obsługę transportową dwóch frontów robót:dol-
nego, związanego z wywozem mas ziemnych, i górnego, po-
chłaniającego duże ilości materiałów budowlanych;
• wznosząc kondygnacje nadziemne utrudnia się, a nawet
uniemożliwia obsługę żurawiami kondygnacji podziemnych;
• nadziemna część budynku jest przez jakiś czas oparta na
podporach tymczasowych, a dopiero po wykonaniu płyty den-
nej i słupów docelowych kondygnacji podziemia ciężar bu-
dynku zostanie przez nie przejęty i wówczas zostaną usunięte
podpory tymczasowe. Tej zmianie sposobu podparcia towarzy-
szą odkształcenia budowli i trudne do przewidzenia siły oraz
deformacje, a nawet zarysowania konstrukcji;
Rys. 3. Kolejność robót w podziemiu: a - wykop do poziomu stropu
pod -1, b - wykonanie podpór tymczasowych i stropu pod -1, c - wykop
przez dwie kondygnacje, wykonanie stropu pod -3, d- wykonanie stropu
pod -3, e - pogłębienie wykopu, f - zabetonowanie fundamentu i stropu
pod -2
Rys. 4. Schemat metody stropowej przy stropach przesuniętych
o ½ kondygnacji
• jeśli płyta denna jest układana na iłach pęczniejących, należy
dążyć do szybkiego jej obciążenia, aby ograniczyć deformację
podłoża. W przypadku analizowanej metody nie można wy-
korzystać ciężaru wznoszonego budynku, bowiem przez długi
okres to obciążenie jest przekazywane głębiej fundamentami
podpór tymczasowych.
Autorowi znane są dwa przypadki zastosowania takiej me-
tody budowy (wieżowiec TP SA i hotel HYATT w Warszawie);
oba potwierdziły przewagę niedogodności nad korzyściami.
W przypadku bardzo rozległych wykopów, jeśli pozwalają na
to warunki, wykorzystuje się budowaną konstrukcję podziemia
do oparcia rozpór (rys. 5). Wówczas wykonuje się wstępny wy-
46 GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele
03/2005 (06)
geoinżynieria
geoinżynieria
kop do głębokości rzędu 4 m na całej powierzchni, zachowując
wspornikowy schemat statyczny ściany szczelinowej. Następnie
w centralnej części pogłębia się wykop do pełnej głębokości,
ale przy ścianie szczelinowej zachowuje się przyporę z gruntu.
Dopiero po zbudowaniu centralnej części podziemia w tym
jamistym wykopie zakłada się rozpory. Trzeba zachować sy-
metrię obciążeń, aby nie wywołać obciążenia szkodliwego dla
budowanej konstrukcji. Na schemacie pokazano rozwiązanie
możliwe do zastosowania, gdy zdjęcie rozpory jest dopuszczo-
ne przed zabetonowaniem stropu znajdującego się w poziomie
rozparcia.
Ad 5.
Każda z faz odsłaniania ściany szczelinowej lub ko-
twienia, albo rozpierania wymaga opisania odpowiednim
schematem statycznym. Liczba tych schematów może być
duża, trzeba bowiem przeanalizować wszystkie możliwe stany
obciążenia.
Ad 6.
Należy określić obciążenie terenu w pobliżu ściany
szczelinowej złożonymi materiałami lub ciężkimi pojazdami,
albo maszynami budowlanymi, jak również możliwe do wy-
stąpienia obciążenie terenu po zakończeniu robót budowla-
nych.
Ad 7.
Należy unikać ustawiania żurawia wieżowego na te-
renie w pobliżu ściany szczelinowej. Jeśli taka lokalizacja jest
nieunikniona, żuraw powinien mieć własny fundament, prze-
kazujący obciążenie w strefę poniżej klina odłamu obciążające-
go ścianę szczelinową.
Ad 8.
Jeśli w pobliżu ściany szczelinowej znajduje się budow-
la, do obciążeń ściany trzeba wprowadzić parcie poziome, wy-
wołane naciskiem jego fundamentów. Należy przeanalizować
możliwość wybudowania w przyszłości obiektu w sąsiedztwie
ściany szczelinowej i taką ewentualność uwzględnić w schema-
cie obciążeń w stanie docelowym.
Ad 9.
i
10.
Te zagadnienia są obszernie omówione w publi-
kacjach [8], [17].
Ad 11.
i
12.
Kilka poniższych uwag może być przydatnych.
Względy ekonomiczne skłaniają projektantów do rezygna-
cji ze ścian o grubości 80 cm na rzecz tańszych – o grubości
60 cm. Wybierając rozwiązanie tańsze, trzeba się liczyć z gor-
szą jakością. W węższej szczelinie trudniej rozpływa się beton
i z tego powodu częstsze są przypadki jego defektu. Cieńsza
ściana wymaga większej ilości zbrojenia, to z kolei utrudnia
rozpływanie się betonu. W ścianach o grubości 60 cm newral-
giczną strefę stanowią styki sekcji z wbudowaną taśmą uszczel-
niającą. Taśmy rekomendować można w ścianach grubszych,
w których beton lepiej wypełnia szczelinę.
Szkielet zbrojeniowy należy konstruować tak, aby nie tworzyć
przeszkód w równomiernym rozpływaniu się betonu w szczeli-
nie. Koncentracja uzbrojenia utrudnia otulenie zbrojenia. Uzbro-
jenie główne powinno być wykonane z prętów żebrowanych
o średnicy większej od 20 mm. Zaleca się stosowanie prętów
grubszych i rozstawionych co kilkanaście centymetrów. Pręty
główne nie powinny być odginane. W szkielecie zbrojeniowym
należy przewidzieć miejsce na wprowadzenie rury wlewowej
betonu (kontraktor). Szkielet powinien mieć również:
• elementy dystansowe zapewniające otulinę zbrojenia (najczę-
ściej są to betonowe rolki nałożone na poziome pręty);
• zawiesia z prętów zbrojeniowych, służące do zawieszenia
szkieletu na ściankach prowadzących;
• uchwyty do zaczepienia lin dźwigu wstawiającego szkielet
do szczeliny;
• pręty usztywniające szkielet, aby nie doznał on trwałej defor-
macji podczas podnoszenia z pozycji leżącej i obracania do
pozycji pionowej.
Fot. 4. Słup podpory tymczasowej osadzony w barecie, podpiera stropy
kondygnacji podziemia
Fot. 5. Podparcie stropu kondygnacji podziemnej na słupie tymczaso-
wym. Pręty wystające ze stropu posłużą do połączenia ściany i słupów
żelbetowych, wykonywanych w drugiej kolejności
Fot. 6. Rozparcie ścian szczelinowych o stropy budynku wykonanego
w centralnej części wykopu
Fot. 7. Ściany szczelinowe rozpierane o stropy budynku wykonanego
w centralnej części wykopu
GEOINŻYNIERIA drogi mosty tunele
03/2005 (06)
47
geoinżynieria