Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
PSYCHOLOGIA DZIECKA „SCHAFER”
TEORIE OSBOWOŚCI LEINCHEYKAY
Przywiązanie- jest procesem polegającym na poszukiwaniu i utrzymywaniu bliskości i wzajemnym werbalnym i niewerbalnym komunikowaniu się oraz poczuciu emocjonalnego dorastania. Jest emocjonalnym stopniowo rozwijającym się aspektem relacji pomiędzy rodzicami a niemowlęciem.
Osobowość Freuda- strukturalny
Z. Freud- twórca psychoanalizy, żył na przełomie XIX/XX w., odkrył utajone treści psychiczne
Id-źródło energii instynktownej, podświadomej, wynika z biologicznego wyposażenia człowieka:
-instynkt życia,
-potrzeby organizmu’
-zasada przyjemności.
Zasada funkcjonowania- zasada przyjemności. Celem jest dążenie do przyjemności, a unikanie bólu, dyskomfortu. Komfort relaks, nie lubi napięcia wynikającego z niezaspokojenia jego potrzeb.
Ego- celem jest dostosowanie relacji między człowiekiem a otoczeniem, w którym żyje. Jednostka, kieruje się zasadą rzeczywistości w przeciwieństwie do id.
Zasada rzeczywistości, która wypiera zasadę przyjemności. Ego jest zdolne tolerować napięcie tak długo aż stanie się możliwe zaspokojenie potrzeb w najlepszy sposób.
Każdy człowiek rodzi się z potencjałem by kierować się w swoim życiu rozsądkiem i myśleniem może osiągnąć to przez uczenie się i doświadczenia życiowe
W stosunku do id postęp dokonuje się poprzez to, że dla tej struktury oprócz subiektywnej rzeczywistości istnieje również rzeczywistość zewnętrzna. Ego uwzględnia istnienie realnego świata zewnętrznego.
„człowiek kierujący się w swoim życiu ego widzi rzeczy otoczenia w uch realnym bycie”
Superego- sumienie, jaźń, ja- idealne, prezentacja kodu moralnego w umyśle człowieka ( jednostki), kieruje się zasadą moralności.
Id jest produktem ewolucji i psychologiczna reprezentacja biologicznego wyrażenia człowieka
Ego- istnienie wynika z konieczności kontrolowania się ze światem zewnętrznym. Należy do świata ważnych czynności.
Superego jest produktem uspołecznienia człowieka, jest narzędziem przekazu tradycji kulturowej.
TEORIA WIĘZI. ONTOGENEZA WIĘZI WZORCE WIĘZI.
Więź emocjonalna- „To, co dla wygody nazywam teorią przywiązania (attachment theory), to sposób ujęcia w koncepcję, ludzkiej skłonności do tworzenia silnych afektywnych więzi z ważnymi, bliskimi osobami (important others) oraz sposób wyjaśniania różnych form dystresu emocjonalnego i zaburzeń osobowości, włączając tu lęk, złość, depresję, emocjonalne odizolowanie, których przyczyna jest niechciana separacja bądź utrata”. (Bowlby, 1969)
Hipotezy Bowlbyego:
- przywiązanie oparte jest na repertuarze genetycznie uwarunkowanych zachowań, które tworzą system behawioralny (lgnięcie, szukanie bliskości),
- Zasada monotropizmu- oznacza ze przywiązanie rozumowane jako repertuar genetycznie uwarunkowanych zachowań ma tendencje do koncentrowania się na osobie głównego opiekuna.
- Zasada warunkowania- powstający wzorzec przywiązania jest trwały i staje się prototypem dla wszelkich kontaktów społecznych.
- Hipoteza okresu krytycznego- po przekroczeniu pewnego okresu życia przywiązanie może się ukształtować. Noworodek jest wyposażony w podstawową aktywność o tendencji do stymulowania organizmu, do rozwoju złożoności psychologicznej. Posiada obszerny repertuar możliwych zachowań, które przygotowuje go do interakcji w opiekuńczym otoczeniu. Noworodek nie jest bierną osoba. Zaspokajanie pokarmu nie jest warunkiem nawiązywania więzi.
Więź emocjonalna:
• Specyficzność
• Czas trwania
• Zaangażowanie emocji
• Ontogeneza
• Uczenie się
• Organizacja
• Funkcja biologiczna
Specyfika więzi:
• Zachowanie przywiązaniowe jest skierowane do jednej lub więcej bliskich osób.
• Tymi osobami są pierwotni opiekunowie (primary caregivers), czyli osoby pełniące funkcje rodziców. (Zazwyczaj są to biologiczni rodzice, ale nie zawsze).
Więź trwa przez większość cyklu życia. Chociaż w okresie wczesnej dorosłości mogą pojawiać się nowe więzi – w relacji miłosnej (romantic relationship) – to jednak wczesne więzi nie dają się łatwo porzucić i zazwyczaj utrzymują się.
Zaangażowanie emocji:
· Wiele z najbardziej intensywnych emocji jest wzbudzanych podczas tworzenia się, utrzymywania, zrywania i odnawiania relacji przywiązaniowych. Tworzenie się więzi można opisać jako zakochiwanie się, utrzymywanie więzi jako kochanie kogoś, a utratę partnera jako opłakiwanie. Podobnie, groźba utraty wzbudza lęk, a faktyczna strata smutek. Obie te sytuacje z wielkim prawdopodobieństwem budzą gniew. Niezakłócone utrzymywanie więzi jest doświadczane jako źródło poczucia bezpieczeństwa, a odnowienie więzi jako źródło radości. Ponieważ takie emocje są zazwyczaj odbiciem stanu więzi afektywnych osoby, to psychologia i psychopatologia emocji w dużej mierze jest psychologią i psychopatologią więzi afektywnych.
Ontogeneza więzi:
• Znakomita większość niemowląt rozwija zachowania przywiązaniowe wobec wybranej osoby podczas pierwszych 9 miesięcy życia. Im więcej doświadczeń społecznych i interakcji ma dziecko z daną osobą, tym bardziej prawdopodobne będzie, że stworzy relację więzi. Z tego powodu ktokolwiek matkuje dziecku stanie się pierwotnym opiekunem. Zachowania przywiązaniowe są obecne do końca 3 roku życia.
Uczenie się:
• Podczas, gdy uczenie się różnicowania znanego od obcego jest kluczowym procesem w rozwoju przywiązania, konwencjonalne nagrody i kary, jakimi posługują się psychologowie eksperymentalni, odgrywają jedynie niewielką rolę. Więź może się rozwinąć pomimo powtarzających się kar ze strony pierwotnego opiekuna.
Organizacja:
• Do warunków aktywujących zaliczają się: obcość, głód, zmęczenie i wszystko, co wywołuje strach.
• Do warunków kończących zalicza się widok lub głos matki (opiekuna), a w szczególności interakcja z nią.
• Gdy matka jest obecna lub znane jest miejsce jej przebywania, dziecko przestaje intensywnie okazywać zachowania przywiązaniowe, a w zamian eksploruje otoczenie.
• Początkowo zachowania przywiązaniowe składają się z reakcji zorganizowanych w stosunkowo proste sekwencje. Od końca pierwszego roku życia staja się coraz bardziej złożonymi systemami behawioralnymi, zorganizowanymi hierarchicznie i zawierającymi wewnętrzne robocze modele siebie i opiekuna. Systemy te są aktywowane przez określone warunki, a zakańczane przez inne.
Funkcja biologiczna:
· Zachowanie przywiązaniowe występuje u młodych prawie wszystkich gatunków ssaków, a u wielu gatunków utrzymuje się całe życie. Chociaż istnieje wiele różnic międzygatunkowych, to utrzymywanie bliskości z wybranym osobnikiem, prawie zawsze matką, jest reguła, która sugeruje, że takie zachowanie ma wartość dla przetrwania (głównie ochrona przed drapieżnikami).
Teoria więzi – nurt interakcyjny i interpersonalny
• Teoria więzi dała początek całemu nowemu sposobowi myślenia o dzieciach, relacjach, psychopatologii.
• Zapoczątkowała nurt interakcyjny.
• Stanowi także podstawę podejścia interpersonalnego.
„Nie ma czegoś takiego jak niczyje dziecko.” D. W. Winnicot
Harry Harlow i jego badania nad przywiązaniem dla zwierząt – zapewnienie pokarmu nie jest węzotwórcze ( doświadczenie z małymi małpkami)
Rene Spitz- deprywacja emocjonalna ( za mało więzi emocjonalnej), dzieci po wojnie przebywały w sierocińcach, miały za mało kontaktu emocjonalnego, a to spowodowało rozwój choroby sierocej; dzieci częściej chorowały; większa śmiertelność.
Jakość więzi pomiędzy matka a dzieckiem. Dziecko doświadcza czy bliska osoba wrażliwie odpowiada na sygnały i potrzeby oraz czy jest dostępna. Wrażliwa matka właściwie interpretuje i reaguje na te sygnały dziecka. W tym dialogu dziecko nabywa wewnętrznego poczucia bezpieczeństwa, elastyczności w sytuacjach konfliktu i wrażliwości.
Teoria więzi, postrzega pragnienie bliskości relacji emocjonalnych jako cechę specyficznie ludzką. Jest obecnie u noworodka, pozostaje do wieku starczego i jest podstawową składową funkcji przetrwania. W niemowlęctwie i okresie dzieciństwa więź z rodzicami zapewnia schronienie i opiekę. Cecha specyficznie ludzka i trwa przez całe życie.
Analiza pojęcia przywiązania w relacji rodzic –niemowlę.
Relacje oparte na związku polegającym na miłości kształtują dobrostan zarówno emocjonalny dziecka jak i jego rodziców. Bezpieczne przywiązanie sprzyja rozwojowi zdrowego wizerunku własnej osoby, niesie pozytywne konsekwencje w dorosłym życiu.
Przywiązanie jest szczególnym rodzajem relacji pomiędzy dwojgiem ludzi o trwającym w czasie charakterze. (Klaus& Kennen)
„Związek z niemowlęciem jest procesem angażującym emocje i motywacje matki identyfikującym się z pełniona rola macierzyńską. Ustanowienie więzi rozpoczyna się w okresie ciąży, decyduje o motywacji i do wywiązania się z roli macierzyńskiej dającej poczucie spełnienia i satysfakcji.” (Rubin)
„Przywiązanie odzwierciedla rozwijające się uczucia matki wobec niemowlęcia polegające na pragnieniu posiadania, po to by mieć z nim jak najlepszy kontakt, odczuwania dumy i miłości.” (Godleb)
Atrybuty przywiązania:
- bliskość- kontakt fizyczny, stan emocjonalny, indywidualizacja
- wzajemność- wrażliwość wobec dziecka, komplementarność
- zaangażowanie- skupienie się na dziecku wypełnianie roli rodzicielskiej.
Efekty przywiązania:
1. Nabywanie umiejętności rodzicielskich, rodzice uczą się wraz z dorastaniem dziecka, uczą się dzielić emocje, doznania przyjemności kontaktu z dzieckiem.
2. Rozwój dziecka uczy wyrażać swe pragnienia i potrzeby nabywania przeświadczenia o możności na otoczenie
3.Trwałośc więzi- tworzą się troskliwe relacje powodujące bardzo harmonijne i konstruktywne więzi pomiędzy niemowlęciem a rodzicami.
Czynniki aktywujące zachowanie:
• Konfiguracja następujących czynników:
– Obecność określonych obiektów w środowisku
– Brak określonych obiektów w środowisku
– Hormony
– Poziom aktywacji CUN w danym momencie
– Odbierana stymulacja w danym momencie
Zachowania sygnałowe:
• Zachowania przywiązaniowe służą utrzymywaniu bliskości z opiekunem
• Zachowania sygnałowe, to zachowania przywiązaniowe obecne od urodzenia lub pojawiające się bardzo wcześnie w rozwoju dziecka (do 3 miesiąca)
– Ssanie służące uspokajaniu
– Płacz
– Uśmiech
– Przywieranie, podążanie wzrokiem
– Chwytanie
– Gaworzenie (potem)
Wewnętrzne robocze modele (WRM):
• Wraz z budowaniem relacji przywiązaniowej dziecko tworzy wewnętrzne robocze modele (internal working models):
– Siebie
– Opiekuna
– Znaczenia ich relacji
• WRM to dynamiczne reprezentacje, w których są przechowywane i przetwarzane informacje (o sobie, opiekunach, relacji), tak, aby umożliwiały predykcję i „skuteczne” działanie.
• WRM są zbudowane zgodnie z dostępnymi dziecku danymi (z własnych doświadczeń).
• WRM są rozciągnięte na to, co jest potencjalne (aby skutecznie działać w nowych sytuacjach).
• WRM powinny być spójne wewnętrznie, aby pełnić swoją funkcję.
• Mogą być „uaktualniane”, ale zmiany w nich dokonują się pomału.
• WRMy tworzą wewnętrzny świat dziecka.
• WRMy są obsadzone emocjami.
• Podstawową emocją modelu znaczenia relacji jest radość
ONTOGENEZA
Faza 1: Orientacja i sygnały bez różnicowania wybranej osoby
• Od urodzenia do 8-12 tygodnia
• Obecne są pewne specyficzne zachowania wobec ludzi, ale różnicowanie między osobami jest ograniczone
• Preferencja bodźców społecznych
• Zachowania sygnałowe
• Dziecko przestaje płakać na głos lub widok twarzy ludzkiej
• Zachowania dziecka i zachowania opiekuna wzajemnie na siebie oddziałują
• Od około 12 tygodnia życia wzrasta intensywność przyjaznego reagowania
Faza 2: Orientacja i sygnały skierowane do jednej (lub więcej) wybranej osoby
• Faza ta trwa do około 6 – 8 miesiąca.
• Przyjazne reagowanie na osoby, a najbardziej na opiekuna
• Coraz bardziej zróżnicowane reakcje w zależności od osoby. Od 12 tygodnia staje się to widoczne.
• Jednym z najbardziej widocznych przejawów ukształtowania się więzi jest lęk przed osobami obcymi, który pojawia się około 8 miesiąca (tzw. Lęk 8-miesiąca)
Faza 3: Utrzymywanie bliskości z wybrana osobą dzięki przemieszczaniu się i sygnałom
• Faza ta trwa do końca drugiego roku życia
• Coraz bardziej zróżnicowane reakcje na różne osoby
• Wyraźne są takie zachowania jak:
– Podążanie za odchodzącą mamą
– Witanie mamy po powrocie
– Mama jako „bezpieczna baza” (secure base)
• Inne bliskie osoby poza pierwotnymi opiekunami nabierają znaczenia jako „wspierający” opiekunowie
• Osoby obce są traktowane ostrożnie, wzbudzają czujność
• Zmienia się repertuar zachowań wchodzących w skład systemu behawioralnego przywiązania, co jest związane z rozwojem dziecka, szczególnie rozwojem ruchowym i rozwojem mowy
Faza 4: Tworzenie partnerstwa
• Od początku 3 roku życia
• Dziecko zaczyna dostrzegać „cele” zachowania matki i jej plany osiągania ich
• Nabywa wgląd w uczucia i motywy działania opiekuna
• Jest w związku z tym w stanie „negocjować” własne plany z uwzględnieniem planów, intencji i uczuć opiekuna
• Zachowanie dziecka jest bardziej elastyczne
• Obraz świata, jaki nabywa dziecko staje się dużo bardziej złożony
• Coraz bardziej złożone są także wewnętrzne robocze modele siebie, opiekuna i znaczenia ich relacji.
...