Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Instytucje to celowo powołane lub spontanicznie ukształtowane urządzenia społeczne, wyposażone w materialne i niematerialne środki działania, w oparciu o które wykonywane są specjalistyczne
czynności integrujące dązenia ludzi, regulujące zachowania i zaspakajające określone potrzeby społeczne
Kazda instytucja posiada
Określone czynności dopuszczalne do załatwiania określonych celów Cel, funkcje, zakres spraw które załatwia Środki i urządzenia potrzebne do wykonywania Sankcje - wobec osób wykonujących czynności Zinstytucjonalizowane
Rodzaje instytucji •Ekonomiczne•Polityczne•Wychowawcze•Kulturowe•Socjalne•Religijne•Aksjologiczno-normatywne - system powiązanych
Instytucje społeczne 1. Zapewniają moSliwości zaspakajania ludzkich potrzeb 2. Regulują działania społeczne 3. Zapewniają ciągłość Sycia społecznego 4. Dokonują integracji dąSeń, działań i stosunków społecznych umacniają wewnętrzną spójność zbiorowości
Funkcjonaliści: 5 podstawowych instytucji: •gospodarka, •edukacja, •rodzina, •instytucja polityczna, •religia
Rodzaje instytucji (Herbert Spancer)Domowe (rodzinne) Stosunki miedzy rodzicami a dziećmi i między małSonkami Obrzędowe Regulacja zachowań we wzajemnych stosunkach międzyludzkich (kontrola towarzyska, państwowa, kościelna) •Polityczne •Kościelne •Zawodowe •Przemysłowe
Czynniki określające instytucje:
1. Zasada naczelna „karta instytucji” 2. Personel 3. Normy 4. Substrat materialny 5. Działalność 6. Rezultaty działania (funkcje)
Szpital jako instytucja „społeczna”
• cel, funkcje, zakres spraw, które załatwia • określone dopuszczalne czynności podejmowane dla osiągania określonych celów • sankcje wobec osób wykonujących czynności zinstytucjonalizowane
• środki i urządzenia potrzebne do wykonywania działań (materialne, idealne, symboliczne)
Funkcje szpitala Diagnozowanie Leczenie Pielęgnacja Rehabilitacja Edukacja (szkolenie) Badania naukowe Szpital
Szpital jako instytucja totalna
Hospitalizacja długoterminowa - pacjent przez długi czas pozostaje pod opieką tej instytucji Zamknięta społeczność - pacjenci w róznym stopniu odizolowani od otaczającego ich świata Pacjenci tworzą własny świat - swoje własne środowisko charakteryzujące się własnymi prawami, własną kulturą Pozostawanie w tej instytucji wyciska piętno na całym Syciu pacjenta (równieS jego rodziny)
Relacja ratownik – pacjent • Oznacza ona układ obejmujący dwóch partnerów/jednostki lub grupy, jakiś łącznikprzedmiot, postawa, interes, sytuacje stanowiące platformę tej relacji oraz układ powinności i obowiązków czyli unormowanych czynności, które partnerzy powinni wobec siebie wykonywać
• Model biologiczny – zachowania ukierunkowane na zadania instrumentalne
• Model psychospołeczny – ukierunkowany na zachowania społeczne, afektywne i ekspresywne
Model stosunku lekarz-pacjent wg.T.Parsonsa: Pacjent (rola chorego)-powinności Chęć wyzdrowienia Okazywanie zaufania lekarzowi i akceptacja jego umiejętności zawodowych
Lekarz (rola zawodowa)- powinności • Działania w celu zapewnienia opieki pacjentowi • Wykonywanie zawodu zgodnie z etyką lekarską • Wykorzystywanie wszystkich umiejętności, kwalifikacji i wiedzy w odniesieniu do problemów zdrowotnych • Kierowanie się obiektywnością i emocjonalną niezaleznością
Pacjent (rola chorego) – przywileje Zwolnienie z wykonywania normalnych obowiązków Zwolnienie z odpowiedzialności za stan chorobowy
Lekarz (rola zawodowa)- przywileje Mozliwość wejścia w kontakty o duzym stopniu intymności i
Poufałości Niezalezność podejmowania decyzji Posiadanie autorytetu zawodowego
E. Freidson •Wskazał na róSnice interesów, oczekiwań i wiedzy jaka dzieli pacjenta (laika) i profesjonalisty medycznego dowodząc, Se zawsze miedzy lekarzem a pacjentem istnieje potencjalny konflikt „zderzenie perspektyw”
Dlaczego zderzenie perspektyw? • Poziom wiedzy medycznej pacjenta • Zetknięcie się dwóch róSnych wzorów kulturowych • Struktura organizacyjna opieki lekarskiej • Nieprofesjonalna ocena postępowania
Ratownika • Nieuwzględnienie przez ratownika objawów zgłaszanych przez pacjenta • Rutynowe podejście do wszystkich pacjentów
Komunikacja ratownik –pacjent Obejmuje 3 aspekty • Stworzenie dobrych relacji międzyludzkich •Wymianę informacji • Podjęcie decyzji o leczeniu
Typy interakcji ratownik – pacjent • Instrumentalna – umiejętności techniczne związane z rozwiązywaniem problemu • Emocjonalna (afektywna) – traktowanie nie jako „przypadku”, ale osoby
Modele relacji lekarz-pacjent •Model komunikacji •Model społeczno-kulturowy •Model medycznego przenoszenia •Model przyjacielski (ludzkiego spotkania)
Na drodze komunikacji werbalnej oraz niewerbalnej ratownik poznaje stan pacjenta, jego problemy i oczekiwania, a następnie przedstawia plan postępowania. Oddziałuje tym samym na stan emocjonalny chorego, wpływa na jego samopoczucie i nastawienie do procesu leczenia. Pacjent natomiast opisuje własne doznania, oczekiwania i zajmuje stanowisko wobec przedstawionych przez ratownika planów i rokowań.• W trakcie relacji ratownik-pacjent dominuje komunikacja werbalna. Jak dowodzą badania, u większości osób zasięgających porady, pomocy mozemy zaobserwować swoisty „glód informacji”. Polega on na potrzebie zasięgnięcia dokładnych informacji medycznych dotyczących stanu zdrowia oraz procesu leczenia.
Koncepcja Eliota Freidsona• wskazuje na różnicę interesów, oczekiwań i wiedzy, jaka dzieli pacjenta laika i lekarza profesjonalistę, dowodząc, Se zawsze między lekarzem a pacjentem istnieje potencjalny konflikt, który nazwano „zderzeniem perspektyw” • to, czy konflikt ten wystąpi, zależy od wielu czynników sytuacyjnych, systemu wartości i oczekiwań obu uczestników tej relacji.
• przyczyną konfliktu może być poziom wiedzy medycznej pacjenta, będący odbiciem poglądów tkwiących w danym środowisku społecznym, a takSe zetknięcie się dwóch różnych wzorów kulturowych - ratownika i pacjenta.
Śmierć jest naturalnym elementem życia ludzkiego i stanowi graniczny punkt Sycia. Śmierć jest nierozerwalnie związana z instytucjami medycznymi i zawodami medycznymi
Trajektoria procesu umierania•Pacjent zdefiniowany jako umierający •Personel medyczny i rodzina przygotowują się do śmierci pacjenta - sam pacjent takze jeśli ma świadomość Se umiera •Stwierdzenie przez profesjonalistów medycznych, Se nie można nic zrobić aby zapobiec śmierci •Proces umierania moSe trwać tygodnie, dni godziny •Ostatnie godziny życia •Oczekiwanie na śmierć •Stwierdzenie śmierci
Rodzaje śmierci Szybka śmierć - np.. w oddziale intensywnej terapii, w izbie przyjęć, na Sali Szybki zgon, którego nie spodziewano się Nieoczekiwany szybki zgon, ale śmierć była spodziewana Nieoczekiwany szybki zgon, nie oczekiwana śmierć.
Reakcja ludzi na zbliżająca się śmierć. Problemy człowieka umierającego – nowa sytuacja społeczna chorego -uznanie Se jest to naturalna kolej rzeczy - oczekiwanie na nowy wymiar życia, nie dopuszczanie myśli o śmierci- charakterystyczne cechy tej sytuacji to lęk, niepewność, osamotnienie, ból, otoczenie, w tym personel medyczny nie umie rozmawiać o śmierci - - nawet jeśli chory nie jest bezpośrednio poinformowany o zbliżającej się śmierci, otrzymuje szereg pośrednich sygnałów które pozwalają mu się domyśleć jej nieuchronności. - zmowa milczenia lub zaprzeczanie bezpośrednim pytaniom chorego.
Analizowane są działania podjęte wobec chorego. Niekiedy doszukuje się popełnionych błędów terapeutycznych. Lęk przed śmiercią Lęk przed cierpieniem fizycznym. Poczucie beznadziejności i bólu jest jedną z najbardziej przeraźliwych wizji okresu przedśmiertelnego. Wiąże się to również z niemożliwością działania, załatwiania spraw związanych z dotychczasowym życiem, a takze z uzależnieniem od innych, co w przypadku ludzi aktywnych jest tragedią. Lęk przed poniżeniem. Fakt śmierci często poprzedzają wymioty, niemożność kontrolowania procesów wydalania itp. Lęk przed obserwowaniem zmian zachodzących we własnym ciele. Lęk przed konsekwencjami śmierci dla
innych, poczucie. Lęk przed przerwaniem realizacji ważnych zadań życiowych Lęk przed nieistnieniem. Wyraża się on poczuciem pustki. Lęk przed karą.
SAMOBÓJCZA Z perspektywy społecznej kaSda śmierć samobójcza lub próba samobójcza oznacza deprywację ludzkich oczekiwań. Samobójstwo – konsekwencje emocjonalne w środowisku samobójcy: uczucie bólu, straty, rozżalenia, rozpaczy, winy. Śmierć samobójcza wybitnej jednostki może
mieć “zaraźliwy” charakter (efekt Wertera), samobójstwo jako sposób rozwiązywania sytuacji problemowych może być naśladowane przez innych, pomimo, Se jest to negatywny wzór zachowania
Socjologiczna perspektywa – samobójstwo oznacza osłabienie więzi społecznych i mechanizmów kontroli społecznej, a także wzrost napięcia pomiędzy aspiracjami jednostek a możliwościami ich realizacji w ramach struktury społecznej i systemu kulturowego.
Samobójstwo jako zjawisko społeczne było i jest uważane za wskaźnik społecznej dezintegracji. Im społeczeństwo spójniejsze, bardziej zwarte, tym niższe wskaźniki samobójstw.
Akt samobójczy - oznacza świadomą rezygnację jednostki z zycia społecznego.
Metody badania samobójstw:
A/ statystyczno–socjologiczna –koncentrująca się na badaniu ilości samobójstw, dynamiki trendów, oraz innych istotnych cech tego zjawiska (np. analiza zmiennych społeczno-demograficznych), mogących przyczynić się do jego wyjaśnienia.
B/ badanie przyczyn samobójstw i prób samobójczych – analiza pozostawionych przez samobójców materiałów pisanych, listów, pamiętników, dzienników, a takSe ustnych relacji i wspomnień osób im bliskich.
Cechy społeczno-demograficzne osób podejmujących próby samobójcze • Płeć • Wiek ma istotne znaczenie (przede wszystkim wśród młodzieSy) •Wykształcenie: niski poziom wykształcenia w duSym stopniu determinuje błędny sposób postrzegania i definiowania•Niski status ekonomiczny – niski poziom
Zaburzone, pozbawione satysfakcji relacje
Współczesne kierunki badań nad samobójstwem: 1.Filozoficzno-teologiczny, 2. Kliniczny: a/ fizjopatologiczny b/ psychiatryczny 3. psychologiczny 4. socjologiczny
Trzy podstawowe czynniki suicydogenne:1. wyobcowanie ze społeczeństwa2. brak nadziei za zmianę sytuacji3. cierpienia fizyczne i moralne
Ryzyko samobójstwa jest częstsze u ludzi w wieku podeszłym, przewlekle chorych. Grupę suicydogenną stanowią osamotnieni wdowcy w podeszłym wieku lub rozwiedzeni, którzy niepotrafią się odnaleźć w społeczeństwie lub rodzinie po stracie współmałżonka
Czynniki ryzyka• depresje• stres• lęk• choroby psychiczne• choroby przewlekłe• bezrobocie• alkoholizm
pogorszenie sytuacji ekonomicznejw wyniku przejścia na emeryturę— utrata niezaleSności materialnej— spadek poczucia bezpieczeństwa:• ekonomicznego• zdrowotnego• społecznego— zmiana statusu społecznegoz reguły utrata pozycji społecznej— utrata pozycji w rodzinie— utrata małzonka— osłabione więzi społeczne, samotność,izolacja
Objawy głębokiej depresji Psychologiczne:• obniSony nastrój• znaczne osłabienie zainteresowania światem zewnętrznym • znaczne osłabienie odczuwania przyjemności • poczucie niskiej wartości • myśli samobójcze Somatyczne:• zmęczenie• zaburzenia łaknienia• zaburzenia snu Psychosomatyczne:• spowolnienie /nadmierne pobudzeniePoznawcze:• niezdolność do koncentracji, dopodejmowania decyzji samobójstwo...