Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
1. Gospodarka światowa - to ukształtowany historycznie i zmieniający się wraz z upływem czasu system powiązań ekonomicznych (produkcyjnych, towarowych, usługowych i kapitałowych) miedzy różnymi krajami.
Gospodarka światowa - to zbiorowość różnorodnych organizmów i instytucji zarówno na poziomie narodowym jak i międzynarodowym bezpośrednio lub pośrednio zajmują się działalnością gospodarczą. Instytucje te są z sobą powiązane i tworzą całościowy system; zwany systemem gospodarki światowej lub systemem światowego biznesu.
Biznes międzynarodowy może tez być rozumiany jako suma wszystkich transakcji zawieranych i realizowanych miedzy podmiotami gospodarczymi - prywatnymi i publicznymi w skali międzynarodowej. Przedmiotem tych transakcji może być przemieszczanie: dóbr, usług, kapitału, osób transfer technologii i informacji
2. Podmioty gospodarki światowej
- przedsiębiorstwa (krajowe międzynarodowe, prywatne, publiczne)
- związki i stowarzyszenia przemysłowe (izby przemysłowo-handlowe, stowarzyszenia producentów)
-związki zawodowe i inne zrzeszające pracowników i konsumentów.
Wg kryterium instytucjonalnego - do podmiotów gospodarki światowej zaliczamy:
a) Krajowe systemy biznesu - przedsiębiorstwa krajowe, które staja się podmiotami gospodarki światowej
- gdy swą działalnością gospodarczą nawiązują i utrzymują międzynarodowe stosunki ekonomiczne z innymi podmiotami gospodarki światowej.
Liczy się obecnie głównie strategia i orientacja na rynek światowy - powiązania eksport-import, kooperacja
produkcyjna zakup i sprzedaż licencji, współpraca naukowo-techniczna, finansowo - kapitałowe inwestycje zagraniczne.
Istotnym elementem krajowego systemu biznesu są: gospodarki narodowe wraz z instytucją państwa.
Gospodarka narodowa - stanowi strukturę w której sumuje się działalność gospodarczą przedsiębiorstw krajowych i transnarodowych.
Państwo oddziałuje na zasady funkcjonowania innych podmiotów gospodarczych (przedsiębiorstw), na ich strukturę i kontakty między narodowe, kierunki rozwoju.
Państwo oddziałuje głównie na: strukturę gospodarki, koniunkturę gospodarczą, przemysł, rolnictwo, handel zagraniczny, finanse publiczne, stosunki z zagranicą, politykę handlową.
b) Instytucja ułatwiające współdziałanie krajowych systemów biznesu
-pośredniczy eksport – import
-rynki zorganizowane -targi, giełdy handlowe (towarowe), firmy spedycyjne i transportowe, instytucje ubezpieczeniowe, banki. Następuje ciągły rozwój i specjalizacja instytucji obsługi.
c) Przedsiębiorstwa międzynarodowe - korporacje transportowe - jednostki prowadzące bezpośrednią działalność gospodarczą (produkcyjną lub usługową) w więcej niż jednym kraju.
d) Porozumienia międzynarodowe zawierane przez rządy mają na celu rozwój wymiany międzynarodowej przez częściową liberalizację i ustalenia - finansowanie kredytowanie zakupów, specjalizacja.
• Dwustronne umowy handlowe:
-dotyczą dostaw podstawowych produktów zaopatrzeniowych - rolno - spożywczych, surowców przemysłowych, źródeł energii itp..
W ten sposób zapewniają sobie dostawy niezbędnych towarów; handel działa stabilizująco na rozmiary i ceny.
• Międzynarodowe porozumienia towarowe - zawierane przez państwa eksportujące z importującymi. Celem jest urządzenie łącznej produkcji (podaży) i jej podział między kraje eksportujące oraz ustalają ceny.
e) Międzynarodowe organizacje gospodarcze - wywierają, wpływ na mechanizmy międzynarodowej współpracy gospodarczej oraz strukturę i charakter stosunków ekonomicznych.
Ustalają normy postępowania - zalecenia.
Najważniejsze organizacje:
1)Światowa Organizacja Handlu (WTO)
2)Międzynarodowy Fundusz Walutowy
3)Bank Światowy - Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju
4)Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (DECD)
5)Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOR) ..► Międzynarodowa Organizacja Pracy
6)Organizacja ds Wyżywienia i Rolnictwa (FAO)
7)Światowa Organizacja Zdrowia (WHO)
8)Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju (ONZ- UNCTAD)
9)Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego (UNIDO - ONZ)
3. Międzynarodowy rynek towarów i usług
Rynek międzynarodowy kwalifikowany wg kryteriów:
1) Geograficznego zasięgu - obszar na którym dokonywane są akty wymiany produktów na zbliżonych warunkach, wyróżniamy:
- Rynki lokalne lub regionalne - produkty lub usługi są sprzedawane w tym samym regionie, gdzie zostały wytworzone
- Rynki krajowe - produkty sprzedawane są w tym samym kraju gdzie zostały wyprodukowane
- Rynki międzynarodowe - produkty są przedmiotem wymiany międzynarodowej (najmniej 2 kraje)
- Rynek światowy - w wyniku rozszerzenia rynku
międzynarodowego. gdy procesy wymiany przyjmują skalę światową (światowy rynek; kawy. cukru, miedzi, samochodów)
Rynek światowy rozwija się w wyniku: upodobania się wzorców
konsumpcji, optymalizacji wykorzystania gospodarek narodowych.
2) Wg struktury branżowej - rynki rolno-spożywcze, surowce (energia, metale), towarów przemysłowych (produkty kopalniane i inwestycyjne), usług (transportowe, turystyczne, finansowe, budowlane).
3) Stopnia instytucjonalności - rynki rolne (produktami rolno-spożywczymi, surowcami, usługami) i zorganizowane (instytucjonalne, giełdy, aukcje, targi).
• Giełdy - rynki zlokalizowane w ustalonym miejscu i czasie, na których dokonuje się wymiana określonych towarów po cenach ogłaszanych w codziennych notowaniach.
•Targi - spotkanie sprzedawców i nabywców (podaż i popyt) w celu zawarcia transakcji. Obecnie na targach prezentuje się tylko pojedyncze egzemplarze i wzory towarów.
Aukcje - rynki, na których sprzedaje się ściśle określone towary w formie przetargu (najwyższa cena).
Przedmiotem obrotu na aukcjach są najczęściej niektóre towary masowe - surowce, półprodukty, dzieła sztuki.
4. Globalizacja w gospodarce światowej
Globalizacja – w znaczeniu ekonomicznym jest najwyższą formą umiędzynarodowienia działalności gospodarczej
Jest to zespół procesów prowadzących do intensyfikacji stosunków ekonomicznych, politycznych, kulturowych ponad granicami narodowymi
Wynikiem zjawisk, procesów i działań i charakterze globalnym jest wzrost wzajemnego współdziałania i współzależności państw, społeczeństw i podmiotów gospodarczych.
Jest to tez specyficzna świadomość organizacji gospodarczych, której skutkiem jest podejmowanie decyzji opartych na ogólnoświatowym a nie lokalnym punkcie widzenia. Organizacje te traktują świat jako jeden globalny obszar działania.
W ujęciu mikroekonomicznym
- globalizację można określić jako postępujący proces integrowania się rynków krajowych i regionalnych w jeden globalny rynek towarów, usług, kapitału.
W skali przedsiębiorstwa:
-to wysoki topień umiędzynarodowienia produkcji, dystrybucji, marketingu i strategii działania.
Przejawem globalizacji jest też przestrzenna reorganizacja produkcji i ogólnoświatowa penetracja przemysłów, integracja rynków finansowych, dyfuzja technologii, upodobnianie się norm, standardów, stylów konsumpcji w skali światowej.
Globalizacja działalności przedsiębiorstw oznacza integrację o charakterze funkcjonalnym niezależnych dotąd jednostek, działających w różnych krajach.
Działania takie zmierzają do zwiększenia skuteczności i i rentowności działania całej grupy (korporacji
międzynarodowych) - w dziedzinie produkcji usług w tym finansowych
Skutki globalizacji dotyczą wszystkich podmiotów
Na globalizacje składają się złożone procesy, które zachodzą w gospodarce światowej - ekonomiczne i techniczne warunki gospodarowania i konkurencji przedsiębiorstw i krajów, przepływy towarów, usług i kapitału
Potocznie - to wzrost swobody przepływu produktów i czynników wytwórczych między krajami.
Przejawem procesu globalizacji - jest kształtowanie się światowej sieci obrotu towarami i usługami, rozwój międzynarodowych obrotów kapitałowych, system kredytowania, inwestycje bezpośrednie
•Rozwój światowego systemu transportowego (zwiększenie masy i prędkości przemieszczenia ładunków) - tworzenie światowej sieci obrotu dobrami.
• Powstanie światowego systemu informacyjnego - umożliwiający wszechstronną komunikację miedzy różnymi podmiotami gospodarczymi (Internet)
Czynniki sprzyjające globalizacji w sferze produkcyjnej:
1) Czynniki związane z popytem:
- zbliżony w charakterze popyt konsumpcyjny
- jednorodne oczekiwania odbiorców produktów przemysłowych ;
- zbliżone w skali światowej normy techniczne i bezpieczeństwa
2) Czynniki związane z podażą:
- znaczące korzyści skali (badania, rozwój, produkcja, marketing)
- przewaga w dostępie do zasobów wytworzonych, które zdobywają firmy działające globalnie
- zróżnicowanie produktu oparte na specyficznych umiejętnościach (doświadczeniu)
3) Czynniki wynikające z otoczenia ekonomicznego:
- niskie lub brak barier celnych
- swoboda przepływu kapitału
-regionalna integracja gospodarcza
-wysoka dynamika rozwoju nowoczesnych technologii
Siły prowadzące do globalizacji
Globalizacja sektorów i rynków
Siły ekonomiczne:
-Wzrastające dochody
Indywidualne
-Handel światowy
-Światowe rynki finansowe
-Siły rynkowe
-Konkurencja światowa
Siły techniczne:
-Industrializacja
-Rewolucja transportowa
-Rewolucja informatyczna i komunikacyjna
Siły społeczne:
-Konsumpcja
-Ujednolicanie się upodobań konsumentów
-Edukacja i umiejętności
Siły polityczne:
-Redukcja barier handlowych
-Prawa własności intelektualnej
-Prywatyzacja
-Tworzenie się bloków handlowych
Pozytywne strony procesu globalizacji:
- przyspieszenie rozwoju cywilizacyjnego
- zniesienia barier narodowych
- wzajemne uczenie się i inspiracja
Negatywne cechy:
-zwiększenie przepaści między bogatymi i biednymi (krajami, przedsiębiorstwami)
5. Globalizacja finansów
Lata 80-te, 90-te – głębokie przemiany w międzynarodowym systemie finansowym, ewolucyjne zmiany - trwały ponad 40 lat. Motorem zmian w światowych finansach - potrzeba dostosowywania produktów do wymagań konsumentów oraz ekspansja światowa największych instytucji finansowych.
Wyodrębnić można 3 tendencje (okresy):
1)1960 – 1970 – ekspansja wyspecjalizowanych instytucji finansowych. Oddzielnie funkcjonowały – banki komercyjne, firmy ubezpieczeniowe, fundusze inwestycyjne, powiernicze.
2)1970 – 1980 – po upadku systemu z Bretton Woods i częściowym zniesieniu kontroli przepływów kapitałowych w krajach Europy Zachodniej, nastąpiło zjawisko zbliżania się do siebie instytucji finansowych i firm z nimi związanych np.: dostawców systemów informatycznych – skala międzynarodowa, przejawy globalizacji finansowej. W wyniku tego powstały duże grupy finansowe, które oferowały szeroki wachlarz usług bankowych przez inwestycje, ubezpieczenia, pośrednictwa kapitałowe.
3)Po 1980 roku
– Łączenie różnych operacji w poszczególnych grupach finansowych nasiliło się, zbliżyło do siebie instytucje finansowe i związane z nimi firmy – w skali międzynarodowej
– przejaw globalizacji finansowej.
Globalizacja finansów – oznacza wytwarzanie i sprzedaż produktów finansowych w skali całego świata oraz narastanie współzależności krajowych systemów finansowych.
Od początku lat 90-tych aktywną rolę w procesie globalizacji finansowej odrywają instytucje i rynki krajów Azji i Ameryki Łacińskiej (emerging markets – rynki wschodnie).
Zasięg globalizacji, wcześniej ogranoczny do krajów wysoko-uprzemysłowionych - obecnie znacznie poszerzył się.
Zwiększa się też liberalizacja rynków kapitałach w skali międzynarodowej.
Procesy globalizacji spowodowały głębokie zmiany w światowym systemie finansowym stworzenie jednolitego globalnego rynku finansowego.
Na proces globalizacji finansowej wpływają:
- liberalizacja i deregulacja
- rozwój zaawansowanej technologii informacyjnej i elektronicznego przekazywania danych (ryzyko kursowe, stopy procentowe)
- wzrost zasobów finansowych na świecie (długookresowy wzrost gospodarczy na świecie). Inwestorzy dysponujący nadwyżkami kapitału poszukują nowych miejsc efektywnego wykorzystania – przepływy kapitału
- zróżnicowanie poziomów i struktury terminowej stóp procentowych oraz spodziewane ich zmiany – przepływy kapitałowe kierowane do banków, jako lokaty (depozyty) oraz rynek dłużnych papierów wartościowych.
Negatywne skutki:
- niestabilność rynków finansowych
- wzrost ryzyka zawodności istniejących rozwiązań systemowych (nowe typy transakcji finansowych)
- zróżnicowanie przejrzystości rynków finansowych (trudność podejmowania optymalnych decyzji inwestycyjnych)
- wzrost znaczenia instrumentów finansowych i transakcji o charakterze nierzeczywistym (większe ryzyko)
- zmienność kursów walutowych – niestabilność systemu finansowego (wahania stóp procentowych)
Globalizacja jest procesem nie poddającym się kontroli ani sterowaniu, jest procesem nieodwracalnym.
Z jednej strony – jest możliwa asymilacja wartościowego dorobku innych społeczeństw, a z drugiej strony – napływ ze świata zewnętrznego zdarzeń i zjawisk niepożądanych.
HANDEL MIĘDZYNARODOWY
1.Pojęcie handlu międzynarodowego i wymiany międzynarodowej
Handel międzynarodowy jest elementem systemu ekonomicznego każdej gospodarki narodowej. Obejmuje obroty towarowe i usługowe, tzn. eksport (sprzedaż za granice dóbr i usług wytworzonych w kraju) oraz import (zakup wyprodukowanych za granicą dóbr i usług).
Eksport i import towarów i suług określany jest jako handel międzynarodowy
Usługi w handlu zagranicznym to m.in. transport, tranzyt, spedycja, ubezpieczenia, turystyka, usługi bankowe, pocztowe, telekomunikacyjne.
Międzynarodowe obroty kapitałowe obejmują:
- przepływy majątkowe
- przepływy kredytowe
Obroty niematerialnymi dobrami przemysłowymi – są także przepływy usług, o specyficznym charakterze jak:
- Przepływy technologii (licencja i know-how, zagranicznych inwestycji bezpośrednich oraz technologii – high technology)
- Usługi doradztwa techn.-ekonomicznego i menedżerskie,
- Współpracę przemysłową;
- Obrót wynalazkami i znakami towarowymi
- Przepływ dóbr chronionych prawem autorskim (ksiązki, płyty)
Migracja siły roboczej – to zmiana miejsca pobytu, dokonana w celach zarobkowych na okres nie krótszy niż jeden rok.
2)Czynniki determinujące rozwój handlu międzynarodowego:
a)Na zasoby wytwórcze krają składają się:
- bogactwa naturalne
- zasoby pracy
- zasoby kapitałowe
3) Wybrane elementy teorii handlu międzynarodowego
a) teorie klasyczne i neoklasyczne
Ekonomia klasyczna, jej twórcy za przejaw bogactwa narodowego uważali rozmiary produkcji dóbr i usług, a nie nagromadzony pieniądz kruszcowy.
-teoria kosztów absolutnych – uważana jest za pierwszą stosunkowo dobrze rozwiniętą teorię handlu międzynarodowego. Pierwszym klasykiem, który dokonał zasadniczego przełomu w spojrzeniu na handel międzynarodowy był Smith, wg którego o kierunkach specjalizacji i korzyściach z handlu międzynarodowego decydować miały absolutne różnice kosztów wytwarzania między poszczególnymi krajami.
-teoria kosztów komparatywnych – D. Ricardo i R.Torrens wykazali, że możliwości korzystnej wymiany międzynarodowej istnieją nie tylko wtedy, gdy gospodarka narodowa może wytwarzać określone dobra taniej niż inne kraje, ale również wówczas, gdy produkuje ona wszystkie towary drożej. Kraj powinien specjalizować się w produkcji i eksporcie tych dóbr, które może wytworzyć stosunkowo taniej.
b) współczesne koncepcje handlu międzynarodowego:
- konkurencyjność – (cztery podstawo...