Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
1 . Przedmiot badań, 4 główne problemy makroekonomii a polityka gospodarcza.
Głównymi problemami makroekonomii jest:
INFLACJA – trwały wzrost ogólnego poziomu cen.
Inflacja ciągniona przez popyt (ludzie chcą kupić więcej niż gospodarka wytwarza zwykle przy pełnym zatrudnieniu lub pełnym wykorzystaniu mocy wytwóeczych)
Inflacja pchana przez koszty (pojawia się wtedy, gdy nałożone są jakiekolwiek ograniczenia lub gdy zostaje zwiększona cena na podaż jednego lub kilku zasobów)
Inflacja strukturalna (pojawia się wówczas gdy producenci nie mogą sprawnie zmienić struktury produkcji w odpowiedzi na zmiany struktury gospodarki. Zmiany popytu na produkt, zmiany technologii jej wytwarzania, oraz zmiany konkurencji, wobec której stoją producenci wywołują inflację strukturalną.)
Tłumienie inflacji- ustalić rodzaj inflacji, każdy rodzaj ma inne przeciwdziałanie
- przezwyciężenie politycznych zastrzeżeń pojawiających się przy wdrażaniu odpowiednich posunięć polityki gospodarczej.
BEZROBOCIE – to brak równowagi na rynku pracy. Rynek nie jest w stanie przy pomocy swoich mechanizmów przywrócić równowagi tam, gdzie jest zachwiana.
Do bezrobotnych zalicza się osoby w wieku produkcyjnym, które są zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach występujących w gospodarce oraz pozostają bez pracy , pomimo podjęcia poszukiwań pracy.
Bezrobocie przejściowe (występuje, gdy ludzie przechodzą z jednego miejsca pracy w drugie, wymagające podobnych kwalifikacji)
Bezrobocie cykliczne (wywołane przez okresowe spadki koniunktury gospodarczej)
Bezrobocie strukturalne (spowodowane potrzebą znaczących zmian kwalifikacji pracowników, wywołanych innowacyjnymi technologicznymi lub konkurencyjnością danej gałęzi przemysłu)
Bezrobocie ukryte (bezrobocie dotyczące ludzi nie ujętych w statystykach dotyczących bezrobocia)
PRAWO OKUNA – mówi że dla każdego procentu wzrostu rzeczywistej stopy bezrobocia powyżej naturalnej stopy bezrobocia, luka PNB powiększa się o 2,5%.
STAGFLACJA (żargonowe określenie powstałe z połączenia fragmentów słów stagnacja i inflacja, a więc bezrobocie + inflacja)
WAHANIA KONIUNKTURY tj. spadek tempa wzrostu wydajności pracy a więc spadek tempa wzrostu dochodu narodowego.
Dochody ludzi związane są bezpośrednio z tym, co wytwarzają, wzrost sumy dochodu narodowego wiąże się bezpośrednio ze wzrostem produktywności. Bez wzrostu produkcji na pracownika nie ma wzrostu dochodu. Ludziom można dawać więcej pieniędzy do wydania, ale bez większej ilości produktów na które można je wydać, znikają w dymie wyższych cen.
Powracające, ale nie uregulowane wahania poziomu ogólnej działalności gospodarczej w górę i w dół w ramach głównego, długo okresowego trendu można określić jako cykl gospodarczy.
Trend: przejaw długookresowej zmiany, w górę lub dół, jakiejś zmiennej ekonomicznej np. PNB. Recesja: przejaw spadku ogólnej działalności gospodarczej, szczególnie produkcji krajowej i zatrudnienia. Dno koniunktury: najniższy punkt cyklu gospodarczego, produkt narodowy brutto przestaje spadać a bezrobocie przestaje rosnąć. Ożywienie: realny produkt narodowy brutto zaczyna wzrastać a bezrobocie spadać. Szczyt koniunktury: faza cyklu, która pojawia się wtedy, gdy ogólny poziom aktywności gospodarczej przestaje się podnosić.
Rysunek
2. Ekonomia pozytywna a ekonomia normatywna.
Myślenie ekonomiczne jest często dzielone na dwie kategorie pozytywne i normatywne. Ekonomia pozytywna stanowi tę gałąź badań ekonomicznych, która zajmuje się światem takim jaki on naprawdę jest, a nie takim jakim powinien być. Zajmuje się jedynie konsekwencjami zmian warunków ekonomicznych lub też kierunków polityki ekonomicznej.
Ekonomia normatywna stanowi gałąź badań ekonomicznych, która zajmuje się sondami wartościującymi jakie powinny być ceny, poziomy produkcji, dochody i kierunki polityki gospodarczej rządu.
3. Granice możliwości produkcyjnych a wybór ekonomiczny.
Granice możliwości produkcyjnych zwane niekiedy jako krzywe możliwości produkcyjnych są graficznym przedstawieniem różnych kombinacji dóbr, które mogą być wytwarzane gdy wszystkie zasoby są w pełni efektywnie wykorzystane. Pokazuje ona wszystkie możliwe kombinacje produkcyjne, gdy wszystkie dostępne zasoby są wykorzystywane w maksymalnie produktywny sposób, przy zastosowaniu najlepszej znanej technologi.
4. Istota przewagi komparatywnej w produkcji i wymianie.
Przewaga komparatywna jest to względnie niższy koszt produkcji lub zdolność do produkowania wyrobu po niższym koszcie, niż jest to w stanie robić konkurent, w sensie ilości dóbr, z wytworzenia których trzeba zrezygnować.
Przykład produkcji samochodów i ciągników
Kraj A – 4 samochody / dień i 8 ciągników / dzień
Kraj B – 6 samochodów / dzień i 24 ciągniki / dzień
W kraju A koszt wytworzenia 1 samochodu = 2 ciągniki, w kraju B koszt wytworzenia 1 samochodu = 4 ciągniki. W sensie względnych kosztów produkcji, kraj A posiada komparatywną przewagę w produkcji ciągników, ponieważ może wytworzyć jeden samochód po mniejszym koszcie (w sensie liczby ciągników z których musi zrezygnować) niż jest tego w stanie dokonać kraj B. Podobnie jeden ciągnik jest mniej kosztowny w produkcji dla kraju B niż dla kraju A.
Jeżeli kraje A i B będą specjalizować się wytwarzaniem dóbr, w produkcji których mają przewagę komparatywną i następnie podejmą handel między sobą, każdy z nich na tym skorzysta, tak więc dziki specjalizacji i wymianie kraje A i B zmniejszą swoje koszty produkcji i przesuną się bliżej do granicy swoich łącznych możliwości produkcyjnych.
5. Istota rynku jako „Niewidzialnej ręki”
Według A.Smith własny interes działa jak „niewidzialna ręka”, zjawisko które skłania poszczególne jednostki do tego, by pracowały na rzecz wspólnych korzyści przez dążenie do osiągania własnych.
6. Istota, formy i znaczenie konkurencji.
Konkurencja jest to proces przy pomocy którego uczestnicy rynku, dążąc do realizacji swych interesów, próbują przedstawić korzystniejsze od innych oferty pod względem ceny, jakości lub innych charakterystyk wpływających na decyzję zawarcia transakcji. Konkurencja między sprzedającymi przybiera rozmaite formy, dotyczy ceny, jakości, wagi, objętości, barwy wyglądu, mocy, trwałości, czy zapachu produktów, jak również warunków kredytu oferowanego kupującemu. Wszystkie te formy konkurencji można podzielić na dwie zasadnicze kategorie: konkurencję cenową i poza cenową. Konkurencja cenowa, jako siła koordynująca, doprowadza do zgodności między wielkością produkcji a ilością towarów, którą konsumenci są skłonni i są w stanie kupić.
Konkurencja poza cenowa ...
7. Istota równowagi rynkowej i mechanizm jej przywracania
Popyt i podaż reprezentują dwie strony rynku, sprzedających i kupujących.
Nadwyżka rynkowa: ilość o którą wielkość podaży przewyższa wielkość popytu przy danym poziomie ceny. W ujęciu graficznym pojawia się nad punktem przecięcia się krzywych popytu i podaży.
Cena równowagi: cena w kierunku której będzie zmierzał rynek konkurencyjny i na poziomie której został będzie pozostawał po jej osiągnięciu, przy założeniu, że nic w otoczeniu nie ulegnie zmianie. Cena przy której rynek ulega oczyszczeniu, przy której wielkość popytu zgłaszanego przez konsumentów odpowiada dokładnie wielkości podaży oferowanej przez producentów.
Ilość równowagi: poziom wielkości produkcji (sprzedaży), do której rynek będzie zmierzał i na poziomie której pozostanie, gdy ją osiągnie, jeśli w otoczeniu nic się nie zmieni. Osiągana jest gdy wielkość popytu zrównuje się z wielkością podaży (przy cenie równowagi).
Niedobór rynkowy: ilość, o którą wielkość popytu przekracza wielkość podaży przy danej cenie. W ujęciu graficznym znajduje między krzywymi podaży i popytu poniżej punktu równowagi.
RYSUNEK
8. Zalety i wady rynków konkurencyjnych.
Zalety konkurencji: maksymalizacja produkcji, rywalizacja, motywacja, wynalazki, itp.
Wady rynku konkurencyjnego:
- konkurencja nie będzie skuteczna o tyle, o ile koszty produkcji będą podnoszone przez ludzi, nie korzystających z danego wyrobu. (np. przykład zanieczyszczeń)
- rozwój niepożądanych społecznie produktów i usług (alkohol i narkotyki, obniżka cen prowadzi do zwiększenia konsumpcji = alkoholizm i narkomania)
- proliferacja produktów – duża odmiana tego samego produktu (dużo producentów i mała produkcja = mały zarobek)
- stosowanie nieetycznych technik, rozpowszechnianie fałszywych informacji (techniki promocyjne w oparciu o zasadę „przynęć i zmyl”)
9. Pojęcie i determinanty popytu.
Popyt – zgłaszane o określonym czasie na rynku zapotrzebowanie na dobra materialne i usługi sprzedawane po ustalonej cenie.
Determinanty popytu:
- cena danego dobra,
- dochód kupujących,
- gust i upodobania,
- cent dóbr komplementarnych i substytutów,
- liczba ludności,
- podział dochodów między gospodarstwa domowe,
- przeciwdziałania dotyczące zmiany cen.
10. Pojęcie i determinanty podaży.
Podaż – na rynku dóbr materialnych i usług, ilość towarów i usług jaka jest oferowana do sprzedaży przez producentów po danej cenie i w określonym czasie.
Poza cenowe determinanty podaży:
- ceny czynników produkcji – wzrost cen czynników produkcji powoduje przesuwanie się krzywej podaży w górę, a spadek cen czynników powoduje przesunięcie w dół.
- Technologia – bardziej efektowna obniża koszty wytworzenia produktu, co przy danej cenie rynkowej zwiększa zyskowność produkcji
- Podatki i subsydia – podatek, który jest kosztem wytworzenia produktu przesuwa krzywą w górę, a subsydia obniżając koszt wytworzenia produktu przesuwają krzywą w dół.
- Przewidywanie cen – w przypadku oczekiwania na wzrost cen i dostarczenia mniejszej ilości produktów na rynek krzywa podaży przesunie się w górę
- Ilość przedsiębiorstw w gałęzi – wzrost liczby przedsiębiorstw zwiększ ilość oferowanych produktów przesuwając krzywą podaży w dół, a w wypadku zmniejszenia ilości przedsiębiorstw krzywa przesuwa się w górę.
11. PNB (produkt narodowy brutto) a PKB (produkt krajowy brutto); kategoria wartości dodanej.
Produkt narodowy brutto (PNB) - obejmuje wartości wszystkich dóbr materialnych i usług niematerialnych wytwarzanych w ciągu roku w sferze produkcji materialnej i poza produkcją materialną przez czynniki wytwórcze będące własnością obywateli określonego państwa.
Produkt krajowy brutto (PKB) – obejmuje wartość produkcji wytwarzanej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium określonego kraju bez względu na to, czy są one własnością obywateli tego kraju, czy też osób zagranicznych.
Kategoria wartości dodanej – jest to przyrost wartości dóbr w wyniku określonego procesu produkcji.
12. Istota Dochodu Narodowego (DN); zalety i wady tej miary.
Dochód narodowy (DN) – powszechnie stosowany miernik efektów osiąganych w ciągu roku przez społeczeństwo określonego państwa w wyniku działalności ludzkiej.
13. Rodzaje inflacji i sposoby jej przeciwdziałania.
Inflacja – jest to sytuacja w której ilość pieniędzy w obiegu rośnie szybciej niż wartość towarów i usług oferowanych do sprzedaży. Taki stan rzeczy prowadzi w konsekwencji do wzrostu cen i spadku wartości pieniądza.
Rodzaje inflacji:
- popytowa
- kosztowa
- strukturalna
Sposoby przeciwdziałania inflacji:
- stosowanie przez rząd zdecydowanych środków polityki gospodarczej po to, aby ograniczyć inflację lub utrzymać pod kontrolą,
- zmienienie prawa i instytucji w ten sposób, aby inflacja nie mogła się łatwo pojawić,
- zas...