Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
MODELE FUGATYWNOŚCI
Fugatywność to „zdolność do ulatniania się”, „lotność”, aktywność ciśnieniowa
Model fugatywnościowy: poziom 1
● Oparty zjawisku ustalania się równowagi w zamkniętym ekosystemie
● Ustalanie się równowagi dotyczy zanieczyszczeń środowiska oraz poszczególnych elementów środowiska
● Model 1 zakłada:
– brak chemicznej i biologicznej degradacji
– brak przemieszczania się zanieczyszczeń
– brak transportu zanieczyszczeń pomiędzy poszczególnymi elementami zamkniętego ekosystemu
● model opisuje zachowanie się określonej ilości zanieczyszczenia w środowisku
● umożliwia ilościowe oszacowanie stosunku podziału zanieczyszczenia pomiędzy poszczególne jego elementy: wodę, powietrze, glebę, osad denny, materię zawieszoną, organizmy wodne.
Model fugatywnościowy: poziom 2
● model ten częściowo znosi ograniczenia modelu 1 poprzez
– możliwość określenia bezpośredniej emisji (także ciągłej) zanieczyszczenia do określonego elementu
środowiska oraz
– możliwość transportu zanieczyszczenia (t. atmosferycznego lub wodnego)
– możliwość określenia strat zanieczyszczeń na drodze transportu lub degradacji
● w modelu tym nie ma możliwości opisu wymiany zanieczyszczenia pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska
Model fugatywnościowy: poziom 3
● w porównaniu z modelem 2 nie zakłada istnienia stanu równowagi pomiędzy poszczególnymi elementami środowiska
● bilans masy odnosi się do całego systemu oraz każdego z elementów środowiska:
– współczynniki przenoszenia masy
● wielkość stosowana w celu określenia względnych stężeń związku chemicznego (zanieczyszczenia) w powietrzu, wodzie oraz glebie – w stanie równowagi
● może być również użyta do określenia stężenia w innych elementach środowiska, takich jak: ryby, osady denne, rozpuszczone gazy, zawiesiny itp.)
Depozycja sucha - tzw. suchy opad atmosferyczny, to przeniesienie substancji obecnych w atmosferze na powierzchnię Ziemi bez udziału fazy ciekłej. Zjawisko związane z osadzaniem (absorpcją lub adsorpcją) na powierzchni wilgotnych liści, budynków, gleb i powierzchni wód.
Depozycja mokra - (mokre osadzanie) powstaje na skutek usuwania zanieczyszczeń przez którąś z form opadów (deszcz, śnieg). Ładunek materii docierający do chmury jest z niej usuwany wraz z opadem, a materiał znajdujący się poniżej chmury ulega wymywaniu w trakcie opadu.
Adwekcja homogeniczna - transport zanieczyszczenia w jednym medium lub w obrębie jednego elementu środowiska – jeden płyn przenosi zanieczyszczenie
Adwekcja heterogeniczna - odnosi się do sytuacji, gdy w głównym medium adwekcyjnym istnieje dodatkowa faza zdolna również przenosić zanieczyszczenia, np: – zawiesina w rzece, – pył przenoszony przez wiatr
Proces adiabatyczny - przemiana adiabatyczna: proces termodynamiczny, podczas którego układ nie oddaje i nie pobiera ciepła.
STANY RÓWNOWAGI ATMOSFERY:
= Stan równowagi stałej (atmosfera stabilna) - występuje kiedy aktualny gradient termiczny jest mniejszy od wilgotno adiabatycznego(0,5st. C/100 m), tzn. spadek temperatury wynosi np. 0,3 st. C na 100 m wzniesienia; w takich warunkach każda paczka powietrza i tego suchego i tego wilgotnego stanie się ostatecznie chłodniejsza od otoczenia i zacznie opadać (brak warunków do konwekcji)
= Stan równowagi obojętnej - występuje gdy aktualny gradient termiczny jest pośredni między sucho adiabatycznym (1 st. C / 100 m) a wilgotno adiabatycznym (0,5 st. C / 100 m) - wynosi np. 0,6 st. C / 100 m. Taki stan atmosfery jest najczęściej spotykany. Wnoszenie nienasyconego powietrza w tym stanie najczęściej powoduje front atmosferyczny lub topografia terenu (góry) jeśli powietrze to jest dostatecznie wilgotne, na pewnym poziomie staje się nasycone - dochodzi do kondensacji, powstają chmury (opady). Taki proces często powoduje letnie burze i opady.
= Stan równowagi chwiejnej (atmosfera niestabilna) - występuje jeśli aktualny gradient termiczny jest większy od sucho adiabatycznego (1 st. C / 100 m), tzn. spadek temperatury wynosi np. 1,2 st. C / 100 m. Każdy blok powietrza w tym stanie atmosfery będzie się stale unosić, gdyż zawsze będzie cieplejszy od otoczenia. Taki stan atmosfery najczęściej ma miejsce w warstwie atmosfery przy powierzchni ziemi w upalny i słoneczny dzień.
ŹRÓDŁA SKAŻENIA WÓD GRUNTOWYCH:
● Przeciekające rurociągi podziemne
● Przeciekające podziemne zbiorniki magazynowe
● Wycieki ze składowisk odpadów
● Substancje chemiczne – np. nawozy sztuczne – Składniki ścieków – Materiały przemysłowe
MIGRACJA ZANIECZYSZCZEŃ W GLEBACH:
Gleba – układ wielofazowy
● trzy stany skupienia: stały, ciekły, gazowy
np. amoniak:
● w formie jonów amonowych w roztworze glebowym
● w skład kompleksu sorpcyjnego na powierzchni fazy stałej
CHARAKTERYSTYKA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA:
● Główne zanieczyszczenia:
pyły, CO, CO2, NxOy, SO2, węglowodory, utleniacze, substancje radioaktywne
Pyły - pyły to cząstki stałe (minerały, glinokrzemiany) o wymiarach od 0,001 μm do 1000 μm
● frakcja < 10 μm – biologicznie czynna
● niebezpieczne: pyły metali ciężkich, pyły azbestu, sadza (nośnik)
● powstają we wszystkich procesach produkcyjnych (tarcie, erozja)
Ditlenek węgla - powstaje we wszystkich procesach spalania i oddychania
● gdy C > 300 cm3/m3 – zanieczyszczenie
● nietoksyczny, bierze udział w efekcie cieplarnianym
● pochłaniany przez wody oceanów i mórz, zużywany w procesie fotosyntezy
Tlenek węgla- powstaje w wyniku niepełnego spalania substancji organicznej (przy niedostatku tlenu)
● gaz toksyczny przy stężeniu około 100 cm3/m3 (łączy się z oksyhemoglobiną, uniemożliwia przenoszenie tlenu w organizmie)
● źródła: pojazdy mechaniczne
Tlenki azotu - powstają w procesach spalania w wyniku utleniania azotu zawartego w powietrzu
● źródła: elektrownie, elektrociepłownie, silniki spalinowe
Dwutlenek siarki - powstaje w procesach spalania paliw stałych i płynnych
● silnie toksyczny na organizmy żywe
● źródła: b. liczne, np. elektrownie i elektrociepłownie, przetwórstwo metali...
● w powietrzu może utleniać się do SO3, który reagując z wodą tworzy kwas siarkowy
Węglowodory - różnorodna grupa zanieczyszczeń, na ogół nietrwała w atmosferze, ulega przemianom
● źródła: spaliny silników, przemysł petrochemiczny
● WWA – wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne
Utleniacze - substancje powstałe w powietrzu na drodze reakcji fotochemicznych
● przykłady: ozon, NO2