sciaga chirurgia (1) popr, weterynaria, 4 rok, chirurgia koni

Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ

Zatoki przynosowe

· znaczenie kliniczne mają zatoki szczękowe i zatoka czołowa

· tylko one komunikują się z jamą nosową

· stanowią miejsce dostępu do trzonowców

Zatoka szczękowa – podzielona na 2 części, komunikacja z brzusznym przewodem przez otwór nosowo-szczękowy, tylna część komunikuje się z zatoką czołową przez otwór czołowo-szczękowy. Objętość zatoki wzrasta z wiekiem: przesunięciem zębów.

Zasięg – część boczna przegrody – 5 cm do tyłu od grzebienia twarzowego

Zatoka czołowa – rozciąga się pomiędzy otworem podoczodołowym i przyśrodkowym kątem oka do punktu położonego w połowie między zewnętrznym kątem oka i stawem skroniowo-żuchwowym. Przegroda jest kompletna.

Może być połączenie między zatoką czołową i małżowiną grzbietową – określane jako …....

Choroby zatok przynosowych

Objawy kliniczne

-jednostronny wyciek z nosa

-zniekształcenie części twarzowej

-zmniejszony wypływ powietrza

-czasem zatoka okolicy zatok

-cuchnący oddech – charakterystyczny dla nowotworów i chorób zębów, ropnie okołowierzchołkowe

-świszczący oddech

-wyjątkowo choroba może występować obustronnie

-przy powiększeniu zatok – wypływ z oka, świszczący oddech

-wysięk

--surowiczy, ropny, śłuzowo-ropny, sluzowo-krwisty

--krwotok – masy ziarninowe, nowotwór

Rozpoznanie

· wywiad

· objawy kliniczne

· badania fizykalne – opukiwanie zatok i badanie jamy ustnej

· endoskopia

· RTG – najbardziej pomocna – zmiany zębów, gromadzenie płynu, przy pierwotnym sinusitis – zmiany w obydwu zatokach

· punkcja zatok

Ø usunięcie płyny – umożliwia dokładniejsze RTG

Ø wybór miejsca – mniej restrykcyjnie przy trepanacji (pozycja trzonowców, wiek)

v uwzględnić czy zatoka przednia lub tylna

v przygotować pole operacyjne jak do operacji

v znieczulić 2% lignokainą

v nawiercenie wiertłami lub gwoździami Steinmana – dopasować średnice wierteł do drenów

v przy biopsji – otwory o większej średnicy

v przy niemożności pobrania płynu podać 20-30ml płynu fizjologicznego, w przypadku trudności podać 500ml roztworu i badać wyciek z nosa

Zapalenie zatok

· pierwotne – komplikacje wcześniejszych zakażeń bakteryjnych (paciorkowce), test antybiotykooporności

· wtórne

· ostre i chroniczne

leczenie

· pierwotne zapalenie zatok – zapewnienie drenażu, płukanie 2 razy dziennie

· wtórne zapalenie zatok

Ø zależy od przyczyny pierwotnej – choroby zębów, złamania kości, nowotwory

Ø chroniczność pogarsza rokowanie

Ø w chorobach grzybiczych i nowotworach rokowanie zależy od rozległości zmian

Cysty zatok okołonosowych

(pęcherzykowe = cysty szczękowe = cysty zatoki szczękowej = cysty zatokowe)

Etiologia i patogeneza – nieznane, czasami stwierdza się w cystach struktury zębów

· występują w różnym wieku, ale najczęściej u źrebaków i młodzieży

· rzadko u koni dojrzałych

· wypełnione są żółtym, lepkim płynem dopóki niezakażone

Objawy kliniczne

· duszność

· obrzęk okolicy nosowej

· deformacja małżowiny nosowej

· deformacje ścian zatok

· krańcowo – zatkanie przewodu nosowego wspólnego, zniekształcenie trzewioczaszki

Leczenie

· usunięcie cysty

· zapewnienie drenażu

· usunięcie zęba

· technika płatu kostnego

Rokowanie

· ostrożne

· u młodych koni zmiany mogą się cofnąć przy prawidłowym leczeniu

Nowotwory zatok przynosowych

· podobne do nowotworów jamy nosowej

· najczęściej rak płaskonabłonkowy

· kolejno: limfosarcoma, haemangiosarcoma, adenocarcinoma, nieinwazyjne – fibroma, osteoma

· dominujący objaw kliniczny – destrukcja kości (RTG)

· większość nowotworów ma charakter złośliwy

· rokowanie niepomyślne

Dostępy chirurgiczne do zatok przynosowych

· dostęp do zatoki szczękowej – warunki topograficzne – kanał podoczodołowy i przewód nosowo-łzowy

· granice

Ø granica przednia – linia pomiędzy otworem podoczodołowym i przyśrodkowym kątem oka

Ø granica tylna – linia od przyśrodkowego kąta oka do końca tylnego grzebiebia twarzowego

Ø granica dolna: grzebień twarzowy

Metody

1. Trepanacja - trepan, trepanopunkcja

ü sedacja (czasem znieczulenie ogólne) znieczulenie miejscowe - otwór podoczodołowy

ü wady - mała ekspozycja, słaba wizualizacja, konieczność dodatkowych otworów

[starać się ratować okostną - przed trepanacją naciąć okostną, nie ciąć jej trepanem –-lepsze gojenie i nie będzie widoczne miejsce trepanacji;

inne metoda: nie trepanem – gwoździem wyznacza się dużo otworów wokół, a potem dłutem wyłuskać; trepanopunkcja - nawiercanie normalnymi wiertłami czy gwoździami chirurgicznymi]

2. Technika płata kostnego - pozostawienie płat kostnego

1. wyznaczenie linii nacięcia

2. nacięcie skóry

3. odsłonięcie kości

4. nacięcie okostnej

5. osteotomia (nawiercanie – czwartą stronę wyłamać), płat kostny odchylić

6. płukanie

7. zamknięcie płata (czasem dwa szwy z drutu ortopedycznego)

8. zapewnić sączek

9. zespolić skórę i tkankę

[Technika bardzo popularna w chorobach chirurgicznych koni]

3. Połączenie zatok z jamą nosową

· identyfikacja miejsca perforacji - cewnik dla klaczy do przewodu nosowego grzbietowego

· przekłucie kleszczami

· przeprowadzenie setonu

· otwarcie zatoki szczękowej przedniej z jamą nosową u młodych koni znajduje się grzbietowo od kanału podoczodołowego; u koni starszych - brzusznie do kanału

· nie uszkodzić kanału

· seton lub dren zmieniać raz dziennie

· (kanał podoczodołowy dzieli zatokę szczękową na dwie części - mniejszą małżowinową i większą boczną)

Torbiel ślinowa

Nagromadzenie śliny wydostającej się do tkanek z uszkodzonej ślininkia lub uszkodzonego przewodu wyprowadzającego. Ograniczona jest tkanką ziarninową [ tym różni się od cysty]

· szyjna (=podżuchwowa) - umieszczona jest w głębszych tkankach między gałęziami żuchwy lub w okolicy szyjnej tuż za żuchwą

· podjęzykowa - nagromadzenie śliny w tkance podjęzykowej tuz za przewodami wyprowadzającymi ślinę ze ślinianek podjęzykowej i żuchwowej

Synonimy: sialocele, cysta miodowa(z mucyn), mucocele

1. Przyusznica (gl. parotis)

· największy gruczoł; sięga od podstawy ucha do żyły szczękowej; ma nieregularne brzegi

· przedni brzeg przykrywa m, żwaczowymi

· powierzchnia przyśrodkowa graniczy z workiem powietrznym, częścią rylcowatą kości gnykowej, m. żwaczowym, m. dwubrzuścowym, nerwem twarzowym, tętnicą szyjną zewnętrzną

· przewód wyprowadzający (Stenona) – powstaje z drobniejszych przewodów i kończy się na brodawce w okolicy pierwszego górnego przedtrzonowca

· koń wydziela 50ml śliny na minutę, wydzielanie kontrolowane jest przez autonomiczny system nerwowy; bodźcem pierwotnym jest żucie

2. Gruczoł żuchwowy – położony głębiej

· górny brzeg sięga atlasu

· dolny brzeg znajduje się częściowo pod żuchwą

· Przewód wyprowadzający (Whartona) otwiera się bocznie na brodawce podjęzykowej

3. Gruczoł podjęzykowy wieloprzewodowy

· leżą w warstwie podśluzowej jamy ustnej; rozciąga się od spojenia żuchwy do drugiego przedtrzonowca; przewody znajdują ujście w fałdzie podjęzykowym

Parasympatykomimetyki stymulują wydzielanie śliny.

Atropina podana miejscowo i ogólnie hamuje wydzielanie śliny.

Środki znieczulające hamują wydzielanie śliny.

Przyczyny torbieli:

· rzadko możliwe do wykrycia

· uraz

· ciała obce

· kamienie ślinowe

· czynniki jatrogenne - [źle założona dudka, kantar, ściskanie postronkiem]

Rozpoznanie:

· na podstawie objawów klinicznych

· ewentualnie RTG