Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Materały na egzamin z dydaktyki - filip
Dadaktyka materiał na egzamin1.Dydaktyka jako nauka:miejsce dydaktyki w systemie nauk pedagogicznych;Dydaktyka - jest jedną z podstawowych nauk pedagogicznych, a przedmiot jej zainteresowań stanowi analiza czynności nauczania i uczenia się, niezależnie czy odbywają się one w szkole, czy poza nią np w rodzinie, zakładzie pracy, codziennych sytuacjach życiowych, jak również we wszelkich innych formach życia społecznego.- do głównych zadań dydaktyki zalicza się analizę i opis celów kształcenia, treści kształcenia, zasad i metod kształcenia, form organizacyjnych i środków dydaktycznych występujących w przebiegu procesu nauczania ? uczenia się.- praktyczne zadania dydaktyki polegają na wykrywaniu prawidłowości rządzących procesem kształcenia oraz ustaleniu norm postępowania dydaktycznego w oparciu o wcześniej wykryte prawidłowości na wskazaniu czynności, które wykonywane przez nauczyciela w określonych warunkach i za pomocą dostępnych mu środków, mogą prowadzić do przewidywanych i zarazem pożądanych wyników nauczania.Ocena wyników nauczania, EwaluacjaDYDAKTYKA po co??Jak??Strategie,Zasady, Metody,Nauczania Kogo??3 podmioty edukacyjne:- nauczyciel,- uczeń,- rodzice,Gdzie??Środowisko edukacyjneDydaktyka w systemie naukW naukach społecznych twierdzenia maja charakter probabilistyczny- nie ma pewników, przyjmujemy z doza prawdopodobieństwa do nauk społecznych zaliczamy: filozofie, psychologie, socjologie, pedagogikę itd. wśród nauk pedagogicznych możemy wyróżnić np. teorie organizacji szkolnictwa, pedagogikę ogólna, teorie wychowania i teorie nauczania i uczenia się, czyli dydaktykę ogólna.Dydaktyka korzysta z dorobku logiki, psychologii, analizy praktyki nauczycielskiej, historyczno-porównawczej analizy systemów dydaktycznych.Dydaktyka ogólna a dydaktyki szczegółowe Dydaktyka jako nauka o nauczaniu i uczeniu się obejmuje swoimi badaniami wszystkie przedmioty i szczeble pracy szkolnej. Dlatego nazywamy ją dydaktyką ogólną. Dydaktyka ogólna analizuje cele, treści, metody, środki i formy organizacyjne w sposób ponad przedmiotowy formułując na tej podstawie określone zasady i reguły nauczania, uczenia się. Dydaktyki szczegółowe postępują wprawdzie podobnie, ale zakres formułowanych przez nie zasad i reguł nauczania, uczenia się jest znacznie węższy bo ogranicza się ? z wyjątkiem metodyki nauczania początkowego oraz metodyki studiów wyższych określonego typu ? do jednego tylko przedmiotu. Oprócz tak formułowanych dydaktyk szczegółowych (dyd. fizyki, dyd. polskiego, itp.) możemy wyróżnić także dydaktykę naukową, dydaktykę szkoły wyższej, itp..Struktura nauk dydaktycznychA) subdyscypliny dydaktyki ogólnej:-dydaktyka szkoły wyższej- specyfika kształcenia w szkole wyższej, praca ze studentami-d medyczna- zajmuje się specyfika kadr szkol medycznych, praca pedagogiczna z pacjentem-d wojskowa- przygotowuje kadry, praca z żołnierzem zasadniczej służby wojskowej- ontodydaktyka- to dydaktyka treści, zajmuje się teoriami doboru treści kształcenia- neurodydaktyka ? d 21 wieku wykorzystuje możliwości mózgu w procesie kształcenia. Neurodydaktycy twierdza, ze metody powinny być komtatybilne z możliwościami mózgu-teleologia- nauka o celach kształceniaB)dydaktyki szczegółowe- metodyki nauczania poszczególnych przedmiotów. Są 3 sposoby rozumienia:-d. Szczegółowe to teoria nauczania- uczenia się określonego przedmiotu na wszystkich szczeblach kształcenia-to teoria n-u się określonego przedmiotu na określonym szczeblu kształcenia np. matematyki w klasach 4-6- teoria n-u się wszystkich przedmiotów na określonym szczeblu kształcenia np. metodyka nauczania początkowego, dydaktyka kształcenia zintegrowanego, dydaktyka szkoły wyższej-t. N-u się wszystkich przedmiotów- wszystkich treści na wszystkich szczeblach kształcenia się, czyli dydaktyka ogólnaetymologia, geneza i znaczenie nazwy ?dydaktyka?;Nazwa dydaktyka pochodzi z języka greckiego, w którym didaktikós znaczy pouczający, a didasko uczę, ?dasco? ? ?uczeń?). Nie używano wówczas terminu ?dydaktyka?, zajmowano się metodami nauczania. W starożytności istniały 2 metody:- metoda sokratejska - składała się z 2 części. Pierwszą część nazywamy częścią erotematyczną lub naprowadzającą i polegała na tym, że teza która jest Sokratesa nie musi być prawdziwa. Druga częśc zwana pozytywną, położniczą lub akuszerską polegała na wydobywaniu prawdy, czyli mówca musi poznać prawdę.Po raz pierwszy termin ?dydaktyka? pojawia się w XVII w. w Niemczech. Rozumiano go wówczas jako ?sztukę nauczania?- swego rodzaju umiejętność praktyczną. Szerszy zakres kompetencji nadał dydaktyce Jan Fryderyk Herbart w swym dziele pt. ?Wielka dydaktyka?. Zakres ten miał obejmować nie tylko nauczanie ale i wychowanie.Na początku XIX w. Jan Fryderyk Herbart, wybitny niemiecki pedagog i filozof opracował teoretyczne podstawy pedagogiczne czyniąc z niej teorię nauczania wychowującego stanowiącą subdyscyplinę pedagogiki. Herbart i jego zwolennicy zakładali, że w procesie nauczania najważniejsze są czynności nauczyciela. Podstawowym zadaniem dydaktyki miało zatem stanowić dokonanie analizy czynności nauczyciela oraz próba opracowania jednej uniwersalnej tzn. ponadprzedmiotowej metody, którą można by było zastosować na każdych zajęciach. W tym systemie kładzie się nacisk na nauczanie treści, ich pamięciowe opanowanie przez uczniów oraz ułożenie porządku logicznych zgodnie z porządkiem stosowanym w nauce. Odpowiadający dydaktyce herbertowski system dydaktyczny był nazywany systemem herbertowskim. nauczanie > uczenie sięZ przedstawionego tu ujęcia przedmiotu zadań dydaktyki oraz odpowiadających mu systemów dydaktycy nie akceptowali w Stanach Zjednoczonych przedstawiciele amerykańskiego progresywizmu, a w Europie zwolennicy nowego wychowania i niemieckiej pedagogiki reformy. Na przełomie XIX i XXw wprowadzili oni idee aktywnego uczenia się przez działanie. W związku z tym odrzucili pamięciowe uczenie się na rzecz kształtowania i rozwoju dzieci i młodzieży .Dydaktykę traktuje się obecnie jako naukę o nauczaniu i uczeniu się, a więc jako system poprawnie uzasadnionych twierdzeń i hipotez dotyczących procesu, zależności i prawidłowości nauczania, uczenia oraz sposobu kształtowania tego procesu przez człowieka.współcześnieDydaktyka jest teorią nauczania i uczenia sięKoncepcja nowego wychowania- progresywizm DeweyJ.F. Herbart- Teoria Uczenia SięTNW ? teoria nauczania wychowującegoJ.A Kodeński ?Wielka dydaktyka?HelwigJungSztuka NauczaniaDydaktyka była traktowana jako sztuka nauczania ? umiejętność praktyczna?przedmiot i metody badań dydaktycznych, funkcje dydaktyki Przedmiotem badań dydaktycznych jest wszelka świadoma działalność dydaktyczna, wyrażająca się w procesach nauczania - uczenia się, w treści przebiegu, metodach, środkach, w organizacji pracy edukacyjnej.Dydaktyka jako nauka pełni funkcje:Poznawczą: dydaktyka rozpatruje dział dydaktyk z różnych stron, ustala fakty, systematyzuje je, poprzez badania wnosi pewną wiedzę.Praktyczna (utylitarna): poprzez badania otrzymujemy wnioski, przesłanki teoretyczne, dla modyfikacji pracy w szkole.Metody badań dydaktycznychMetoda ? wypróbowany, stosowny systematycznie sposób pracy nauczyciela.Spekulacja dydaktyczna- respekt dla tej spekulacji wynika z tradycji.. Jan Komenski. Jakie powinno być nauczanie, aby przyniosło efekty ( spekulacja dydaktyczna)J. Pestalozzi ? ?Jak Gertruda wychowała swoje dzieci?, ?wykłady pedagogiczne w zarysie?- Toffler :Skok przyszłości?Prace przeglądowe:*Pojawiają się na gruncie nauk przyrodniczych, medycznych. Rzadko w dydaktyce. *Dokonuje się syntezy, przetworzenia i przez taki ogląd przygotowuje się zdarzenia krytyczne wg określonych kryteriów* Dostarczanie informacji o prawdach obrażających dany procesMetody historyczno- porównawczeMetody historyczne(wymaga sprecyzowanej metodologii)Metody porównawcze:(pokazują jak pewne zjawiska funkcjonują w różnych miejscach na świecie)T. Hussen- założył międzynarodowe towarzystwo badań osiągnięć szkolnych.Metody badawcze:- obserwacja- eksperyment- wywiad-ankieta- analiza dokumentów- analiza statystycznaNarzędzia:- arkusz obserwacji- testy psychologiczne- kwestionariusz wywiadu, ankiety- skale postawObserwacjaObserwacja - spostrzeganie kierowanie zadaniem - jest to celowa czynność polegająca na planowanym i systematycznym spostrzeganiu zjawisk i procesów dydaktycznych w celu ujawnienia towarzyszących im zmian oraz stwierdzenia zachodzących między nimi związków.Bezpośrednia ? planowane gromadzenie przez osobę obserwującą bezpośrednio spostrzeżeń o danym procesie dydaktyczny, w jego naturalnym środowisku.Pośrednia ? celowe, systematyczne spostrzeganie zjawisk lub procesów utrwalonych za pomocą środków technicznych.Statystyczna ? gdy obserwator sam bierze udział w procesiePostrzeganie > Gromadzenie > InterpretowanieObserwacja bada fakty procesu zjawiska, ale bez ingerencji niezależnej od zamierzeń badającegoOpis > Analiza > Uwaga [badacza]Cechy obserwacji:CelowośćObiektywnośćDokładnośćSystematycznośćWnikliwośćWiernośćWiarygodnośćDyskrecjaBłędy w zakresie obserwacji:SubiektywizmNiewłaściwa analiza danychPrzedwczesna interpretacjaNiekompletność danychBrak celu, planu, zamysłuObserwacja ucznia ze zbytniego dystansu formalnegoPodział obserwacji:ze względu na liczbę osób ? jednostkowa i grupowa,ze względu na czas ? ciągłą i próbek czasowych,ze wzgl. na cel ? skategoryzowana i swobodna,ze wzgl. na aktywność obserwatora ? bierna i czynnaze wzgl. na rodzaj kontaktu ? bezpośrednia, pośrednia i uczestnicząca (jawna, ukryta, pozornie uczestniczącaEksperymentEksperyment - służy do badania zjawisk i procesów celowo wywołanych, przebiegających ponadto w warunkach nad którymi badacz sprawuje dokładną kontrolę.Istotna różnica między obserwacją a eksperymentem dotyczy genezy badanych zjawisk i procesów ? czy wywołano je specjalnie by je zbadać albo zmieniono warunki w jakich przebiegają ( eksperyment) czy powstają niezależnie od intencji badaczy (obserwacja) Eksperyment polega na wywołaniu lub zmianie przebiegu zjawisk lub procesów dydaktycznych przez prowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu powstałych pod jego wpływem skutków. Czynnik stanowi zmienną zależną, a powstałe zmiany zmienną niezależną.Eksperyment: sztuczne warunki?- laboratoryjny w typowych okolicznościach?- naturalny TestTest - jest to próba identyczna dla wszystkich badanych, wprowadzona intencjonalnie w ściśle kontrolowanych warunkach i umożliwiająca obiektywny i dokładny pomiar badanej cechy, procesu psychicznego lub jego zewnętrznych rezultatów. Test jest:- najdokładniejszy- najbardziej obiektywny- najbardziej wymiernyWywiadWywiad - posługujemy się nim, gdy chcemy uzyskać informacje na temat wiedzy osób o pewnych zjawiskach i procesach czy jak takie bądź inne zjawiska i procesy określają.umożliwia zdobywanie informacji za pomocą rozmowy- rozmowa swobodna ? treść zdeterminowana przez założony cel badawczy- rozmowa naprowadzana ? naprowadzanie przez badacza na tematy uprzednio sformułowane, nie mające przy tym postaci pytań- rozmowa kierowana ? badacz oczekuje ustnej odpowiedzi na listę dokładnie sformułowanych pyta kwestionariusz wywiadu?narzędzie AnkietaAnkieta - umożliwia zdobywanie pożądanych informacji za pomocą drukowanej listy pytań od wybranych osób kwestionariusz ankiety?narzędzie Analiza dokumentów pedagogicznychumożliwia zdobywanie pożądanych informacji za pomocą drukowanej listy pytań od wybranych osób kwestionariusz ankiety?narzędzie Analiza statystycznaumożliwia przedstawienie uzyskanych wyników w porównywalnych kategoriach liczbowych.Opiera się na teorii prawdopodobieństwa , wskutek czego formułowane dzięki niej uogólnienia mają charakter jedynie sądów prawdopodobnychPodstawowe pojęcia dydaktyczne, związki i zależności między nimi. (uczenie się ? współczesne teorie uczenia się, nauczanie ? czynności nauczające, kształcenie pojęć i rodzaje, relacje miedzy pojęciami, studiowanie);Nauczanie- planowana i systematyczna praca nauczyciela z uczniami polegająca na wywołaniu i utrwaleniu zmian w ich wiedzy, dyspozycjach, postępowaniu i całej osobowości ? pod wpływem uczenia się i opanowanie wiedzy, przekazywania wartości i działań praktycznych.- nauczanie jest działalnością intencjonalną ? intencją nauczyciela jest wywołanie uczenia się jako czynności podmiotowej samych uczniów Uczenie się ? jest procesem nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków. Ilościowy i jakościowy rezultat tego procesu zależy przy tym od wielu różnych czynników, wśród których bardzo istotną rolę odgrywają motywacja i aktywnośćWychowanie ? działalność zinstytucjonalizowana, której celem jest ukształtowanie kierunkowych cech osobowości, więc określonych wartości, przekonań, postaw i zasad postępowania.System kształcenia - ukierunkowany przez społecznie wyznaczone cele, dynamicznie działający zespół elementów obejmujących zespół nauczycieli, uczniów, treści kształcenia i społeczno- materialne środowisko oraz wzajemne związki między tymi elementami.Edukacja ? to ogół wpływów na jednostki i grupy ludzkie, wpływów sprzyjających takiemu ich rozwojowi i wykorzystaniu posiadanych możliwości, aby w maksymalnym stopniu stały się świadomymi twórczymi członkami wspólnoty społecznej, narodowej, kulturowej i globalnej, oraz by stały się zdolne do aktywnej, niepowtarzalnej i trwałej tożsamości i odrębności, by były zdolne do rozwijania własnego ?ja? poprzez podejmowanie zadań ponadosobistych poprzez utrzymanie ciągłości własnego ?ja? w toku spełniania zadań dalekich.Kształcenie - wiąże się z rozwojem całej osobowości. To system działań zmierzających do tego, aby uczącej się jednostce lub zbiorowości jednostek, umożliwić:a) poznanie świata, jaki stworzyła natura i jaki zawdzięczamy kulturze, włącznie z nauką, sztuką i technikąb) przygotowanie się do zmieniania świata poprzez rozwinięcie kwalifikacji fizycznych i umysłowych, zdolności i uzdolnień, zainteresowań i zamiłowań oraz potrzeb i umiejętności samokształceniowych.c) ukształtowanie indywidualnej osobowości poprzez rozwinięcie postaw twórczych oraz osobistego stosunku do wartości moralnych, społecznych, poznawczych, artystycznych i religijnych.Samokształcenie- inspiratorem i zaraz wykonawcą jest zwykle jednostka zamierzająca pogłębić swoją wiedzę, bądź to w drodze indywidualnych studiów, bądź też przy współpracy z innymi osobami, które stawiają sobie analogiczne cele. Także w przypadku samokształcenia wynikiem jest wykształcenie, które może mieć charakter ogólny lub specjalistyczny, zawodowy. O końcowych efektach samokształcenia decydują zdolności, pracowitość oraz dostatecznie silne i zarazem pozytywne, motywy uczenia się. Samokształcenie to nabywanie wykształcenia w toku działalności własnej, której cele, treść, warunki i środki ustala sam podmiot. Jest procesem samorzutnym, spontanicznym i dynamicznym. Samokształcenie to zdobywanie kształcenia ogólnego, to kształtowanie własnej osobowości według jakiegoś ideałuE EDUKACJAK KSZTAŁCENIEN NAUCZANIEU UCZENIE SIĘS SAMOKSZTAŁCENIES STUDIOWANIEEdukacja dzieje się w określonym kontekście kulturowym. Jest procesem zanurzonym w kulturze. Kultura wyznacza specyficzną formę dla procesów uczenia się. Współczesna edukacja odbywa się w społeczeństwie wiedzy.Zamiarem edukacji jest dochodzenie do wykształconej osoby. Ta znajduje się w społeczeństwie wiedzy. Wiedza jest zawsze umiejscowiona w osobie.Uczenie się ma swoją intymną naturę1) Proces poznania - sprawdzanie abstrakcji w dydaktyce? myślenie abstrakcyjne ?spostrzeganie 2) Proces myślenia rozumowanie dedukcyjne? uogólnianie ?- myślenie analityczne i syntetyczne?Uczenie się jako przedsięwzięcie na całe życie? ? interpretacjaKognitariusz wiedzy- osoba, która potrafi zarządzać informacją.Nauczanie nie będzie miało pozytywnych wyników jeśli nie będzie mu towarzyszyło uczenie się.Uczenie się napotyka trudności jeśli zabraknie wsparcia ze strony nauczyciela.Uczenie się odrywa się od nauczania jeśli dopracowano się samodzielnych metod przyswajania wiedzy. UCZENIE SIĘ POJĘĆPojęcia umożliwiają człowiekowi klasyfikowanie, wzajemne rozumienie się, formułowanie wniosków, sądów.Uczenie się pojęć to proces tworzenia wiedzy i organizowania wiadomości, w struktury poznawcze.Przyswajanie to poszukiwanie, zbieranie, porządkowanie pewnych właściwości dzięki którym możemy odróżnić coś co jest przykładem nowego pojęcia od czegoś co nim nie jest3 kategorie pojęć: - koniunkcyjne, tworzą cechy istotne tych pojęć, które są sumą (można je dodawać), są niezmienne, te same cechy, zawsze muszą wystąpić np. wyspa ? ląd otoczony wodą,- dysjunkcyjne, zawierają rozmaite zestawy atrybutów np. rzeczownik (osoba, miejsce, rzecz ? nie mkogą występować one jednocześnie)- stosunkowe, decyduje tu stosunek np. jest to stosunek pokrewieństwa w zależności od stosunku w jakim jest to pojęcie, zalicza się je do pewnej kategoriiMetody nauczania pojęć:bezpośrednia, opiera się na dedukcji ( od ogółu do szczegółu, od reguły do przykładu ), najpierw nauczyciel podaje definicję pojęcia, potem przykłady i nie przykłady pomagające je nazwaćprzyswajania, odwraca porządek na porządek indukcyjny, nauczyciel podaje przykłady i nie przykłady, uczniowie sami na ich przykładzie określają pojęcia, przyswajają je2.Kształtowanie się idei dydaktycznej ? system dydaktyczny i jego elementy, rodzaje, analiza porównawcza:System dydaktyczny - całokształt zasad organizacyjnych oraz treść, metody i środki nauczania ? uczenia się tworzące spójną wewnętrznie strukturę i podporządkowane realizacji społecznie akceptowanych celów kształcenia.Nauczanie wychowujące - wychowania nie należy, a nawet nie można oddzielać od nauczania, wola i charakter rozwijają się równocześnie z rozumem. Należy wiązać wiedzę z rozwojem ich uczuć i woli. Chcąc, zatem wywołać u ucznia określone przeżycia uczuciowe, wolicjonalne, czy umysłowe należy oddziaływać na wyobrażeni, wzbogacać jego masę operacyjną.SCHEMAT SYSTEMU DYDAKTYCZNEGO WG. OKONIA:Co zaczerpnięto we współczesnym systemie dydaktycznym z:Herbartaa.postulat zaznajomienia uczniów z podstawami usystematyzowanej wiedzyb.treści podzielone na przedmiotyDeweyaa.aktywizowanie uczniów b.uwzględnianie potrzeb, zainteresowańc.nauczanie i uczenie na równid.bloki nauczaniasystemy dydaktyki tradycyjnej (J. F. Herbart), system dydaktyki progresywistycznej (J. Dewey), modele szkoły współczesnej (założenia);KryteriaHerbartDeweyWspółczesnośćSposoby poznaniaPoznanie werbalnePoprzez działanie zmysłoweOparte na doświadczeniu, działaniu i poznanie umysłoweNauczanie, uczenieNacisk na nauczanieNacisk na uczenie sięNauczanie = uczenie sięTreści nauczaniaNarzucone treści podzielone na przedmiotyTreści podzielone na bloki zgodnie z zainteresowaniamiProgram i narzucone treści zainteresowaniaPrzedmioty nauczaniaPodział na przedmiotyNie ma podziału wiedza z różnych dziedzin interdyscyplinarne blokiZależy od wiekuFormy organizacyjneNauczanie masoweNauczanie indywidualne i w grupachMasowe, w grupach i indywidualneRola nauczycielaAutorytet, naucza i kierujeObserwator nie narzuca treści, czuwa nad całościąAutorytet, ale i wspomaga ? facylitatorNaukaOparta na pamięciNa poznaniu i działaniuNa pamięci i działaniuTeoria nauczaniaJasność, kojarzenie, spójność, metodaStopnie formalne: odczucie trudności i wykrycie jej, wnioski, działanie zgodnie z hipoteząOgniwa nauczaniaKaryZakazy, nakazy, kary cielesne, rygoryzmBrak systemu kar i dyscyplinyUwagi, złe oceny ? dyscyplina, brak karHerbart ? podstawy usystematyzowanej wiedzyDewey - uwzględnianie potrzeb i zainteresowania dziecka- postulat aktywizowania dzieci i młodzieżymodele nowoczesnej szkoły francuskiej techniki Freineta jako przykład alternatywnego systemu edukacyjnego (alternatywne: plan Daltoński, Decroly, Kilpatrick, H. Parkhurst);System C. Freinetta.pedagog francuski, twórca "francuskiej szkoły nowoczesnej" (cole moderne franaise). Pochodził z biednej rodziny chłopskiej, wychowywał się na wsi. Wykazywał zainteresowania naukami przyrodniczymi. Znalazło to później odzwierciedlenie w jego teoriach pedagogicznychPo ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Nicei, ale powołanie na front uniemożliwiło mu dalszą naukę. Jako inwalida wojenny, 20-letni Celestyn dostał posadę niewykwalifikowanego nauczyciela w wiejskiej szkole eksperymentalnej. Opracował własną metodę nauczania początkowego, eliminującą podręczniki szkolne i tradycyjne sposoby prowadzenia zajęć lekcyjnych. Metoda ta wykorzystywała swobodną ekspresję, aktywność i twórcze działanie dziecka. Metodę swą oparł na pracy-zabawie, która najbardziej odpowiada potrzebom dzieci. Freinet uważał, że metodyka, którą się w szkole stosuje, "tłumi i ogranicza potrzeby komunikowania się z innymi, wyrażania siebie, ujawniania własnych zainteresowań i poglądów narzucając uczniom treści i formy niezgodne z ich życiem, zainteresowaniami, z ich pragnieniem dokonywania samodzielnych poszukiwań i samodzielnego działania". W swoim programie Freinet uwzględniał indywidualny rozwój dziecka, jego potrzeby i autentyczny, naturalny sposób bycia. Obserwacja i poznanie dziecka na tle jego warunków środowiskowych to niezbędne przesłanki do określenia potrzeb dziecka. W złożonej i bardzo bogatej koncepcji pedagogicznej Freineta należy wyróżnić trzy podstawowe elementy: * przekonanie o konieczności organizowania dzieciom szerokich kontaktów ze środowiskiem przyrodniczym, społecznym i kulturalnym w celu rozwinięcia zainteresowań i umożliwienia dzieciom swobodnej twórczości, * przeświadczenie o zasadniczej wartości w rozwoju dziecka różnorodnych form ekspresji, czyli wychowywanie przez samodzielną, lecz ukierunkowaną przez opiekuna pracę, * spółdzielcze formy pracy wychowawczej i dydaktycznej. Ponadto pedagogika Freineta staje się bliska przez wyraźne podobieństwo z poglądami Aleksandra Kamińskiego. Okazywanie dzieciom głębokiego szacunku i zrozumienia wobec ich potrzeb, dążeń i zainteresowań, dostosowywanie zajęć do życia dziecka cechowało wychowanie wymienionych wielkich przyjaciół dzieci.Wprowadził różnorodne ,,techniki szkolne,, .Wśród znanych technik Freinet?a znajdujemy różnorodne formy swobodnej ekspresji, swobodne teksty dzieci, doświadczenie poszukujące. Pierwsze zajęcia związane z ekspresja słowną odbywają się już w przedszkolach. Dziecko poznawało przedmioty, zjawiska, zachodzące związki. Spontaniczne wypowiedzi dzieci przedszkolnych są pierwszym swobodnym tekstem, który zapisuje się na tablicy.W klasach freinetowskich dużo miejsca zajmuje ekspresja plastyczna w formie :malarstwa, grafiki, rzeźby.Ekspresja we wszystkich postaciach dziecka stosowana na co dzień jest najlepszym środkiem nawiązania kontaktu z uczniem.Freinet wprowadza techniki swobodnych tekstów, opiera się na swobodnej ekspresji słownej dziecka, którą Freinet wysunął na pierwsze miejsce. Przywiązywał ogromną rolę do twórczego myślenia i kształcenia dziecka. Język jego zdaniem wyraża nie tylko wewnętrzne przeżycia ,ale jest przede wszystkim narzędziem komunikacji społecznej oraz narzędziem poznawczym świataDoświadczenie poszukujące-to rozwiązywanie różnorodnych problemów w zakresie wszystkich przedmiotów nauczania, ćwiczeń, umiejętności szkolnych za pomocą fiszek, referatów, opracowań tematycznych na podstawie informacji z różnych źródeł.W technice swobodnych tekstów dzieci znajdujemy źródło do nauki języka ojczystego, jako źródła poznania dziecka a także punkt wyjścia do zainteresowań.(drukarnia ,gazetka szkolna).Freinet zmarł w 1966 roku, przeżywszy 70 lat.Metoda projektów Kilpatrick'a. Metoda wprowadzona w szkołach amerykańskich i spopularyzowana w innych krajach, np. Anglia. Polega na tym, że na miejsce tradycyjnego systemu klasowo-lekcyjnego wprowadza się tzw. projekty jako ośrodki nauki i pracy dzieci. Projekty mają odpowiadać zainteresowaniom dzieci i wiązać działalność praktyczną z pracą umysłową. Kilpatrick wyróżniał cztery rodzaje projektów:produkcyjne - polegające na wytwarzaniu czegośkonsumpcyjne - gdzie duże znaczenie mają doznania estetyczneproblemowe - polegające na pokonywaniu trudności intelektualnychsprawnościowe - polegające na osiąganiu sprawności w jakimś działaniuK. Linke. Nauczanie łączne opiera się na założeniu, że w szkole elementarnej dzieci nie są w stanie korzystać z nauczania przedmiotowego. Ujmują one świat całościowo poprzez bezpośredni kontakt z otoczeniem. Dlatego na treść programową tego szczebla szkoły muszą się składać wycinki z życia przyrody i z życia człowieka tzw. ośrodki. Opierając się na tej zasadzie psychologicznej nauczanie łączne odróżnia tzw. kręgi życia od kręgów rzeczy. I tu, i tu występują realne przedmioty, lecz inną pełnią w nich funkcję. Dziecko styka się z kręgami życia dostępnych mu w codziennym życiu i od nich musi rozpoczynać naukę.Szkoły pracy.DecrolyKierunki pedagogiczne, których wspólnym założeniem było przeciwstawienie się szkole jednostronnie intelektualistycznej oraz powiązanie nauczania z różnymi formami aktywności i pracy wytwórczej uczniów. Różnice między nimi polegały na różnym pojmowaniu aktywności i pracy.Szkoła eksperymentalna (Daeway). Treść i metody pracy szkolnej przystosowano do natury dziecka, umożliwiając w ten sposób poznawanie różnych dziedzin życia społecznego. Daewey przyjmował, że rozwój intelektualny człowieka przypomina rozwój ludzkości. Do treści kształcenia włączył więc te formy działań praktyczno-wytwórczych, którym ludzkość zawdzięcza swój rozwój. Zasada uczenia się przez działanie legła u podstaw tego systemu, stąd też uczniowie w jego szkole czas wypełniony mieli różnymi formami zajęć praktycznych. Plan daltoński (H. Parkhust). System organizacji pracy szkolnej, którego nazwa wywodzi się od miasta Dalton, polegający na pozostawieniu uczniom swobody w wyborze zajęć szkolnych i czasu pracy, byle by tylko wykonali w określonym terminie zlecone im zadania. Nauczyciel pełni tu funkcję konsultanta, udziela indywidualnych porad, ocenia postępy, oraz wyjaśnia problemy zbiorowe.Plan jenajski (P. Petersen). Jeden z kierunków reformy szkoły wg zasad nowego wychowania. Jego nazwa wywodzi się od miasta Jena, gdzie był realizowany od 1924 roku. oraz rozpowszechniony w Niemczech. Wg założeń tego planu szkoła ma tworzyć wspólnotę życia i pracy wzorowaną na rodzinie. Nie ma tu podziału na klasy i przedmioty nauczania. Uczniowie tworzą wspólnoty, z których pierwsza i druga obejmowała po trzy roczniki (klasy 1-3 i 4-6), a wyższe po dwa roczniki, przy czym corocznie najstarszy rocznik wchodził do grupy wyższej stając się tam rocznikiem najmłodszym. Oprócz dzieci do wspólnoty wchodzili także rodzice i nauczyciele.implikacje dla nauczania wynikające z modeli poznawczo ? rozwojowych J. P. Piageta, L. S. Wygotskiego, J. Brunera, D. Wooda i R. H. Schaffera;Intymna natura procesu nauczania ? uczenia się ( sprawstwo ? refleksja ? kultura) Kultura dostarcza treści: uczy tego co myśleć.Z kultury pochodzą tez sposoby myślenia określone jako Narzędzia intelektualnej adaptacjiNarzędzia intelektualne ? np. komputer ( umiejętność posługiwania się komputerem)- wyższe funkcje umysłowe mają swoje źródło w społecznym działaniu - L. Wysoki zwracał uwagę na to, że do rozwoju uczenia się dziecko potrzebuje wsparciaRefleksje Wygockiego dotyczące nauczania:a)nauczanie jest efektywne jeśli przypada na określony czas nauczania ( czas sensytywny)- czas sensytywny przypada na okres 15 roku zycia czas wrażliwości?- czas sensytywny Wyodrębnienie gotowości dziecka do wypełnienia zadaniab)Wspólna aktywność dziecka i nauczyciela w strefie rozwoju ? strefa ? najbliższegostrefa aktualnego rozwoju rozwojuStrefa najbliższego rozwoju ? jest to różnica miedzy poziomem rozwiązywania zadań dostępnych pod kierunkiem i przy pomocy dorosłych a poziomem wykonywania zadań dostępnych w samodzielnym działaniu.Działanie nauczyciela powinno być zorientowane na działanie w strefie najbliższego rozwoju.Strefa najbliższego rozwoju jest mapą gotowości dziecka.- specyficzna relacja między dzieckiem, a nauczycielemDziecko jest aktywne, ma inne spojrzenie na proces uczenia sięMa prawo do działaniaNauczyciel dostarcza wsparcia w uczeniu sięStrefa aktualnego rozwoju ? są to działania, które dziecko wykonuje przy pomocy dorosłych.Jest to istniejący poziom kompetencji określonego dziecka. dziecko jest samodzielnym swobodnym podmiotem? samokontrola, mistrzostwo, biegłość? nauczyciel jest obserwatorem, wysuwa efekty dostosowane do statusu kompetencji dziecka?Typy zadań stawiane dziecku: zadania możliwości ? (realizowane w strefie najbliższego rozwoju) ? zadania typu ?chcę, potrafię z Twoją pomocą??Mają charakter otwarty ? opierają się na myśleniu twórczym zadania kompetencje? są realizowane na zasadzie balansowania zadania poczucia kompetencji? Kompetencje są realizowane na etapie przejścia od strefy aktualnego do strefy najbliższego rozwoju.poczucie kompetencji ? w strefie aktualnego rozwojuImplikacja odnośnie natury uczenia się:uczenie się jest aktywnością w którą zaangażowany jest uczeń i nauczycielświadomość dotycząca całego procesu uczenia się ( kontrola, refleksja ucznia i nauczyciela kształcące się wewnątrz tej aktywności)nauczyciel i uczeń zmieniają się rolami (zmienia się stopień samodoskonalenia) uczenie się spontaniczne?od urodzenia do 3 roku życia dziecko uczy się wg ?własnego programu? Robi to co zgadza się z jego zainteresowaniem, ale jednocześnie środowisko dostarcza mu ofert rozwojowych uczenie się ma charakter spontaniczno-?od 3 do 6/7 roku życia reaktywny. Dziecko robi to co chce, ale chce tego co chce nauczyciel. uc?6 ? 7 rok zycia reagowanie i wykonywanie ze zrozumieniem poleceń nauczyciela.?zeni się reaktywne Konstruktywistyczna teoria G. Brunera i jej znaczenie dla edukacji:Konstruktywistyczne podejście:- wiedza to konstrukcja - wychodzenie poza dostarczone informacje ( czytanie pomiędzy wierszami)- uczenie się przez odkrywanie- odpowiedzialność za własne uczenie- zwraca uwagę na myślenie intuicyjne ( noszenie się z problemami, dokonywanie odkryć)- zainteresowanie nauką- zmiana roli uczenia się- wola uczenia się- model kompetencyjny ( często tym modelem jest dorosły znaczący w rozwoju dziecka)- kategoria gotowości i dojrzałości szkolnej- program nauczania powinien uwzględnić sposób myślenia danej dyscypliny- proces nauczania muszą wspierać pomoce naukowe ( są dostosowane do specyfiki przedmiotu, wieku dziecka)- dokonanie podziału środków dydaktycznychPiaget ? Koncepcja rozwoju poznawczegoPiaget podawał na podstawie badań jak tworzy się wiedza. Był on konstruktywistą i jego zdaniem wiedza była wynikiem aktywności dziecka.Wyróżniał trzy rodzaje wiedzy;- fizyczną- logiczno-matematyczną- społeczną*Wiedza fizyczna ? zdobywana poprzez wykonywanie czynności na przedmiotach, bezpośrednie działanie, świadomość ruchowa jest ważna bo dziecko musi mieć kontakt z przedmiotami, wykorzystuje tu wszystkie zmysły*Wiedza logiczno-matematyczna ? nabywanie i konstruowanie tej wiedzy na podstawie myślenia o doświadczeniach z przedmiotami i zdarzeniach.Dziecko w teorii Piageta jest myślące, stawia hipotezy poprzez działanie. Towarzyszy temu inwencja* Wiedza społeczna ? dziecko konstruuje je w rezultacie podejmowanych interakcji wobec otaczających ludzi.Dziecko w izolacji nie nauczy się jak postępować w różnych sytuacjachKonstruując swoją wiedzę dziecko musi stanąć w obliczu doświadczenia, nie może przyjąć gotowej wiedzy.Metody powinny się opierać na aktywnej eksploracji kim jest? Dziecko jest istotą, która chce aktywnie zrozumieć otaczający świat.?Spojrzenie na dziecko W rozumieniu Piageta dziecko jest naukowcem, odkrywcą, autorem pytań. Teoria i badania Piageta wnoszą refleksje odnośnie problemu gotowości. W zasadzie Piaget mówi, że istnieje wyraźny związek między poziomem rozwoju poznawczego, a tożsamością treści myślenia. Chodzi tu o stan rozwoju poznawczego.Musimy wiedzieć, do jakiego poziomu rozumowania dziecko jest zdolne, ważne jest to przy organizowaniu dla dzieci zajęć.Dziecko układa modele, np. przy nauce uczeniaMa tu miejsce kształtowanie pojęcia stałościTeoria Piageta dostarcza informacji o tym co dziecko wie, a czego nie, na każdym poziomie rozwoju, do jakiego typu rozumowania jest zdolne.--------------------------------------------------------------------------------------------------------------- są dwa bieguny?1.Współczesna szkoła jest niejednorodna - pierwszy tradycyjny- drugi wielości twórczych* model terapeutyczny* model refleksyjny* model emancypacyjnyModel terapeutyczny:- wywodzi się z orientacji psychologicznej, w której bardzo liczą się ludzkie możliwości- rola nauczyciela polega na pomaganiu uczniowi w radzeniu sobie z problemami i potrzebami psychicznymi- uczeń ma uczucie pewności, że wyniki uczenia się są rezultatem jego własnej pracy- bogate środowisko uczenia się ( np. wielość materiałów dydaktycznych)- zwracanie uwagi na umiejętność dzielenia się wiedzą, pracą w grupieModel refleksyjny:- model humanistyczny wzbogacony o dydaktyczne implikacje wyprowadzone z teorii. L. Wygockiego, J. P. Piaget?a i J. BruneraJ. P. Piaget:- jak tworzy się wiedza- wiedza jest wynikiem aktywności dzieckaModel emancypacyjny:Rekonceptualiści Paulo Freire, M. Apple:- rekonstrukcjonizm- rekonapltualizm- neopragmatyzmBardzo ważny dialog między dziećmi, a dorosłymi i pragnącymi zmian.- uczeń był w centrum działań edukacyjnych.Edukacja była stosowana do realnych problemów społecznych.W działaniu szkoły była wpisana misja dotycząca niwelowania wszystkich konfliktów ( ról płciowych, rasowych)tendencje edukacyjne w dydaktyce ? szkoła jako organizacja ucząca się;Co to jest organizacja ucząca sięPasuje tu określenie zaproponowane przez T. Kotarbińskiego i J. Zieleniewskiego, którzy filozoficznie nazywają organizacją "system, którego uporządkowanie polega przede wszystkim, na tym, że funkcjonalnie zróżnicowane jego części w zasadzie współprzyczyniają się do powodzenia całości, a powodzenie całości jest istotnym warunkiem powodzenia części"[4]. Z całą pewnością są więc organizacjami szkoły, przedszkola, zakłady pracy, stowarzyszenia, fundacje, ale również koła miłośników złotych rybek, starych lokomotyw, pojedyncze oddziały szkolne, grona pedagogiczne, rady rodziców, wspólnie wędrujący turyści, grupy przyjaciół, rodziny i praktycznie wszelkie zbiorowiska ludzkie, które powiązane są wzajemnymi zależnościami i posiadają jakikolwiek wspólny celPeter M. Senge definiuje organizację uczącą się jako taką organizację, która ciągle rozszerza swoje możliwości kreowania własnej przyszłości. Aby było to możliwe, konieczne jest współwystępowanie pięciu elementów (wg Petera Senge - dyscyplin), którymi są:1.Mistrzostwo osobiste, 1.wyjaśnianie osobistych wizji, 2.utrzymywanie napięcia twórczego (skupienie się na rezultatach, dostrzeganie aktualnej rzeczywistości), 3.dokonywanie wyborów. 2.Modele myślowe, 1.głęboko zakorzenione założenia, uogólnienia, obrazy, wyobrażenia, 2.ta dyscyplina uczy uświadomienia sobie własnych, wewnętrznych obrazów świata i dogłębnego ich analizowania; 3.Budowanie wspólnej wizji przyszłości, 1.określa nadrzędny cel, 2.podnosi aspiracje ludzi, 3.zmienia stosunek ludzi do organizacji ("ich" na "nasza"), 4.stymuluje podejmowanie ryzyka, 5.pozwala uzyskać zaangażowanie uczestników organizacji w działania długofalowe; 4.Zespołowe uczenie się, 1.synergia umysłów, 2.zaufanie "operacyjne", 3.zaangażowanie innych zespołów drogą przekazywania im swoich technik i umiejętności; 5.Myślenie systemowe[5]. (piąta dyscyplina spajająca wszystkie inne) widzenie wielokierunkowych wzajemnych relacji zamiast linearnych łańcuchów przyczynowo-skutkowych, widzenie procesów, a nie pojedynczych zdarzeń; 3.Uczenie się i jego przebieg:istota procesu uczenia się, interpretacje uczenia się w ujęciu historycznym;Typy uczeniaTyp uczeniaIstota, charakter instruowanie? uczenie ?Introductionpomaganie, współpraca, budowanie rusztowania, formułowanie reguł pracy, rozwiązywanie problemu wg algorytmu, tworzenie wzoru, modelu do naśladowania, kontrola, ukierunkowanie aktywności, organizacja efektywnych strategii nauczania dostosowanych do poziomu możliwości dziecka nauczanie?Teaching Wspólne rozwiązywanie problemów, dzielenie wykonywanych czynności, wykonywanie zadań pod kontrolą nauczyciela autora, mowa egocentryczna wspomagająca proces nauczania nauka?Tution Pierwsze próby samodzielnego, wykonywania aktywnej obserwacji nauczycielaLearning ? uczenie się Internalizacja instrukcji, automatyczne, nawykowe wykonywanie zadań, samokontrolaHistoryczne ujęcie procesu kształcenia:J. A . Komeński ? poszukiwał uniwersalnej metody nauczania, zwrócił uwagę na poglądowość i poznanie zmysłowe. Według niego nauka nie powinna rozpoczynać się od wyjaśnień słownych, ale do obejrzenia tej rzeczy. Zwrócił uwagę na zainteresowanie i działanie. Ogromna wiara w metodę, a nie docenianie roli nauczycielaJ. H. Pestalozzi ? nauczanie należy oprzeć na psychologii dziecka, wyodrębnił pewne momenty:I. Spostrzeganie przedmiotówII Kształtowanie jasnych wyobrażeń spostrzeganych przedmiotówIII Porównywanie przedmiotów. Kształtowanie pojęćIV. Nazwać inaczej słowa ? rozwój mowy.Zwrócenie uwagi na aktywność nauczyciela. Samodzielność dzieci w poszukiwaniu świata. Brak związku nauczania elementarnego z teorią nauki.J.W Dawid ? jest twórcą koncepcji nauki o rzeczach. Opracował jako pierwszy kartkę obserwacji dziecka. Nauczanie przedmiotu musi opierać się całkowitym procesie psychicznym. OGNIWA : I.Bezpośrednie ? poznawanie rzeczy, postrzeganie przez zmysłyII.Przeróbka wewnętrznego materiałuIII.Reakcja ruchowaOGNIWA PROCESU POZNAWCZEGO:I.Pobudzenie uczniów do spostrzeganiaII.Przedstawienie materiału konkretnegoIII.Prowadzenie i kojarzenie materiału IV.Uogólnianie ( pojęcia, definicje, prawa, reguły)V.ZastosowaniePrzywiązanie uwagi do myślenia abstrakcyjnegoJ. F. Herbart ? sztywny regulamin, podział treści nauczania na przedmioty, przekaz werbalny, częsta kontrola wyników nauczania, słaby nacisk na samorzutną twórczość uczniów, współzawodnictwo, uczniowie na ogół są pasywni, dominuje uczenie się pojęcioweSTOPNIE FORMALNE:I.JasnośćII.KojarzenieIII.SystemIV.MetodaZiller Rein ? doskonałi rozwinięcia stopni herbartowskich:I.PrzygotowanieII.Przedstawienie III.PołączenieIV.ZebranieV.Zastosowanie- operacja, wiedza uprzednia, dobre strukturyzowanieW. Okoń ? jego ogniwa procesu kształcenia to:I. Uświadomienie uczniom celów i zadań kształceniaII. Poznawanie nowych faktów, nabywanie pojęćIII. Poznawanie prawidłowości i systematyzowanie wiedzyIV. Przechodzenie od teorii do praktykiV. Wykonywanie zadań praktyczno-wytwórczychVI. Sprawdzanie osiągnięćFeverstein ? trzy fazy uczenia się:I.ObserwacjaII.KojarzenieIII.WyrażanieIII fazy procesu uczenia się:1. Obserwacja ( tzw. zbieranie informacji na wejściu, inaczej aktywne spostrzeganie)- obserwacja wrażeń, spostrzeżeń i wyobrażeń2. Kojarzenie ( przetwarzanie informacji, opracowanie) - zdefiniowanie problemu ? przemyślenie rzeczy, selekcja informacji3. Wyrażanie - umiejętność zapamiętania poprzez transfer nowej wiedzy w różnych sytuacjachAkt uczenia się wg Gogne: decyduje o tym w jaki sposób i w jakim zakresie będą przyjmowane przychodzące bodźce ( nowe informacje)?1Uwaga zwana niekiedy rozpoznawaniem wzorów. Sprawia,?2.Percepcja wybiórcza że docierające bodźce, informacje zostają tak przetworzone, że wydobyte zostają najbardziej wyraziste cechy, w tej formie zostaną przyjęte do pamięci krótkotrwałej pozwala utrzymać i odnawiać elementy przechowywane w pamięci krótkotrwałej?3.Powtarzanie nadaje informacjom formę umożliwiającą przechowywanie w pamięci długotrwałej?4.Kodowanie semantyczne w tym przeszukiwanie, przywracać przechowywane informacje do pamięci operacyjnej?5.Odzyskiwanie wybór i organizacja zachowania wykonawczego?6.Organizacja odpowiedzi dostarcza uczniowi wiadomości o jego zachowaniu wykonawczym i uruchamia proces wzmocnienia?7.Sprzężenie zwrotne dzięki nim zostają wybrane i?8.Procesy kontrolno-wykonawcze uruchomione strategie poznawcze oraz możliwa jest modyfikacja każdego z wymienionych procesów.behawioralne i poznawcze koncepcje uczenia się i ich konsekwencje dla kształcenia;Poznawcze koncepcje rozwojuTeorie poznawcze koncentrują się na umysłowym rozwoju jednostki , nie uważając go jedynie za wybrany , szczególnie ważny aspekt ontogenezy , lecz za klucz do zrozumienia ogólnego rozwoju psychicznego . Poznawcza reprezentacja świata stanowi mechanizm wyjaśniający związki między człowiekiem a jego otoczeniem . Jest ona wyznaczona przez treść poznania (np. przedmioty , ludzie i ich zachowanie się) , kanał odbierający informacje (wzrokowy , słuchowy , dotykowy) i rodzaj reprezentacji (np. reprezentacja enaktywna , ikoniczna , symboliczna ) . Twórcą najbardziej wszechstronnej teorii rozwoju inteligencji , rozumianej w kategoriach tzw. epistemologii genetycznej , czyli rozwojowej teorii poznania , jest Jean Piaget . Teorie behawioralne inaczej zwane teoriami S - R (od angielskich terminów S - stimulus - bodziec , R - reaction - reakcja) traktują rozwój przede wszystkim jako proces uczenia się społecznego . Osoby znaczące dostarczają dziecku wzorców zachowania i odpowiednich wzmocnień , dzięki czemu kształtuje ono społeczne motywy działania i osobowość . Istnieją inne warianty , oparte na koncepcji warunkowania instrumentalnego opracowanej przez B. F. Skinnera i na badaniach laboratoryjnych nad dziećmi - Bijou , Baer (1968,1973) .uczenie się/konstruowanie wiedzy: czynniki Piageta, Wygotskiego, Brunera;Notatki opracowane wyżejpojęcia: konstruktywizm, aktywność własna a uczenie, autonomia w uczeniu się, samokształcenie, poczucie skuteczności, odpowiedzialność, uczenie się jako przedsięwzięcie na cale życie, zarządzanie wizja w edukacji;Konstruktywizm- wiedza to konstrukcja,- wychodzenie poza dostarczone informacje,- uczenie sie przez odkrywanie,- odpowiedzialnosc za wlasne uczenie(tylko tyle mam o odpowiedzialnosci),- zwraca uwagę na myślenie intuicyjne(noszenie sie z problemami, dokonywanie odkryć),- zainteresowanie nauką,- zmiana roli uczenia się(cokolwiek to znaczy :)) ),- wola uczenia sie,- model kompetencyjny( czesto tym modelem jest dorosły "znaczący "w zyciu dziecka),- kategoria dojrzałosci i gotowości szkolnej,- program nauczania powinien uwzgledniac sposob myslenia danej dyscypliny,- proces nauczania musza wspierac pomoce naukowe (sa dostosowane do specyfiki przedmiotu, wieku dziecka),- dokonanie podzialu srodkow dydaktycznych. Aktywność własna a aktywność ucznia- "Uczenie się (definicja - Kupisiewicz): - jest procesem nabywania przez uczący się podmiot określonych wiadomości, umiejętności i nawyków. Ilościowy i jakościowy rezultat tego procesu zależy przy tym od wielu różnych czynników, wśród których bardzo istotną rolę odgrywają motywacja i aktywność uczącego sie podmiotu"Autonomia w uczeniu się - jednostka, każdy uczeń, uczy sie w swoim własnym "tempie" ze wzglądu na swoje predyspozycje fizyczne i psychiczne(zdolnosci intelektualne itp.Samokształcenie- inspiratorem i zarazem wykonawcą jest zwykle jdnostka zamierzająca pogłębić swoją wiedzę bądź to w drodze indywidualnych studiów, bądź też przy współpracy z innymi osobami stawiającymi sobie analogiczne cele. Także wynikiem samokształcenia może być wykształcenie.4.Myślenie a przebieg procesu uczenia się:myślenie krytyczne;Inaczej myślenie analityczne. Umiejętność rozpatrywania zjawisk i doświadczeń z wielu punktów widzenia, ocenianiu zdobytej wiedzy, rozważaniu argumentów za i przeciw, wyciąganiu na ich podstawie wniosków oraz uporczywym dążeniu do prawdy.Myślenie krytyczne to po prostu myślenie podporządkowane logicznemu wnioskowaniuinstrumentalne wsparcie myślenia/uczenia się (Wygotski ? Feuerstein);Wsparcie instrumentalne polega na dostarczaniu jednostce określonej pomocy np. materiałów, potrzebnych przedmiotów i innych. Polega na udzielaniu informacji lub instruktażu dotyczącego konkretnych sposobów postępowania w określonej sytuacji.5.Wartość i cele w edukacji:pojęcie, rodzaj i hierarchia wartości;Edukacja jest podstawowym prawem człowieka oraz uniwersalną wartością. [...]powinna organizować się wokół czterech aspektów kształcenia, [...] uczyć się,aby wiedzieć, tzn. aby zdobyć narzędzia rozumienia; uczyć się, aby działać, [...]uczyć się, aby żyć wspólnie, [...] wreszcie, uczyć się, aby być.Wartości stanowią źródło inspiracji oraz dyrektyw dla szkoły i edukacji. Edukacja - pojmowana jako proces wielostronny i wielofunkcyjny oraz interdyscyplinarny i nieustający - przebiega w trzech wymiarach czasowych: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości, a we wszystkich tych wymiarach dotyczy środowiska lokalnego, kraju, Europy i świata. Na jej cele wpływa stan sporu globalnego o wartości, z których część traci społeczną aprobatę i siłę oddziaływania, niektóre zostają odrzucone, inne nabierają znaczenia. w różnych kulturach i orientacjach światopoglądowych, religijnych, a także w różnych regionach świata trwający spór o relacje "być" i "mieć" jest różnie rozstrzygany w praktyce.Naukowcy zajmujący się problematyką wartości wymieniają różne ich grupy. Wartości jest wiele, istnieje zatem jakiś zbiór, który w czasie badań rozpoznajemy. Wyniki badań wskazują jednak na rozmaitość rezultatów i rodzą nowe zapytania, nie wyjaśniając, co kształtuje hierarchie wartości, np. u młodzieży szkolnej, studentów i nauczycieli. Niestety, hierarchie te mają często charakter deklaratywny i statystyczny. Jaki jest na przykład związek wartości poznawczych z motywowaniem do przyszłości i działaniami człowieka oraz kształtowaniem jego planu edukacyjnego i życiowego?Zadaniem edukacji jest kształtowanie wartości uniwersalnych: prawdy, dobra, piękna. Wśród wartości współcześnie uznawanych za uniwersalne szczególne miejsce zajmuje też prawo do życia w wolności, podmiotowość i tożsamość człowieka, godność, odpowiedzialność, swobody obywatelskie, patriotyzm, życie wolne od zagrożeń wojną, demokracja, pluralizm polityczny i światopoglądowy, uczciwość, tolerancja, rodzina, edukacja, zdrowie i jego ochrona, możliwość samorealizacji, praca oraz godziwy poziom życia materialnego i duchowego.związek wartości z celami edukacji szkolnej;Proces kształcenia zmierza do wywoływania pozytywnych zmian w zachowaniu człowieka. W naukach humanistycznych mówi się dużo o wartościach. Odnosi się to do tego, co ceni człowiek lub grupa społeczna, jakie wartości są dla nich ważne. Wartość:- to co jest cenne, ważne i doniosłe- jest kluczowym problemem dla edukacji szkolnej -wartości muszą być rozpatrywane, zrozumiane, zaakceptowane, Problem wartości jest ważnym problemem edukacyjnym.Wychowanie do odpowiedzialnej wartości- nowoczesne hasło edukacji na przestrzeni dziejów. Było priorytetem w pedagogice personalistycznej.Tradycja przekazuje 3 wartości: prawda, dobro, piękno.J.Herbart- bardzo ważne w edukacji jest kształcenie silnych moralnie charakterów- wychowanie do wolności i odpowiedzialności.Cele i wartości odnajdują odzwierciedlenie w paradygmacie edukacji podmiotowej i edukacji wyzwalającej.Sytuacja Komunikacyjna-gdy spotyka się nauczyciel z uczniem.teoretyczne podstawy celów edukacji szkolnej (istota, kryteria podziału, rodzaje);Cele: są to komunikaty wyrażające zamiary nauczyciela jak powinni zmienić się uczniowie. Muszą opisywać nam zmianę, jaką chcemy u ucznia pozyskać.Cele pokazują jak przygotować nauczanie i skonstruować narzędzia pomiaru osiągnięć uczniowskich.Dobrze sformułowany cel to komunikat, który mówi, czego powinien dowiedzieć się uczeń, także określa ramy, sposoby sprawdzania czy zostało to opanowane. Co uczniowie potrafią zrobić po nauczaniu, a czego nie robili przed nauczaniem:-należy dokonać rozróżnienia, jaki będzie zakres tej zmiany-jakie zmiany zajdą w uczniu po nauczaniuCele ogólne i cele szczegółowe- odnoszą się do intencji i zamierzeń edukacji, odpowiadają na pytanie ?po co??. Każde z nich wyraża inny stopień ogólności i konkretności.Cele ogólne- wyrażają kierunki i dążenia ucznia.Są wyrazem ogólnych intencji- wyrażają założenia, idee szkoły. Maja charakter całościowego programu edukacyjnego. Określają istotę i kierunek programu szkoły. Wyrażone są prostym i jasnym językiem.-Długoterminowe-KrótkoterminoweCele ogólne mają również różne poziomy ogólnościna najwyższym poziomie mają charakter ideałówna najniższym poziomie ogólności maja charakter zadań. Są komunikatami wskazującymi docelowe punkty kształcenia. W takim ujęciu stanowią podstawę do formułowania programów nauczania.Cele ogólne rozkłady materiału nauczaniaCele szczegółowe poszczególne lekcjeCele szczegółowe są pochodnymi celów ogólnych, przede wszystkim tych krótkoterminowych. Są sformułowane dla potrzeb danej lekcji.Cele szczegółowe: są bardziej precyzyjne, określają intencje.Mają wartość przy planowaniu danej jednostki metodycznej. Cele szczegółowe mają być operacyjne bądź nieoperacyjne. Cele szczegółoweOperacyjne NieoperacyjneSkładniki celu: co powinien posiadać dobrze sformułowany celI sytuacja, w której dane osiągnięcie jest prezentowaneII nauczanie zdatnościIII przedmiot (obiekt osiągnięcia, treść osiągnięcia uczniaIV czynność (cel zawsze opisuje szczególnie czynność, którą uczeń wykonuje)V instrumenty i ograniczenia (określamy warunki wykonane)Rodzaje celów:I.Ze względu na stopień ogólności:- Cele ogólne- Cele pośrednie- Cele szczegółoweII. Ze względu na stopień hierarchizacji- TaksonomiaIII. Ze względu na dziedzinę:- Cele kształcenia ogólnego- Cele kształcenia zawodowegoróżne ujęcia celów edukacji szkolnej (tradycyjne, opisowe, taksonomiczne: cele ogólne, szczegółowe, operacyjne i nie operacyjne, taksonomie celów kształcenia);Wyróżnia się różne rodzaje celów:-cele jednostkowe: cele, które są zorientowane na dobro i szczęście jednostki. Kształtowanie takich k...