Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
Mikołaj Sęp-Szarzyński
MikoÅ‚aj SÄ™p-SzarzyÅ„ski (1550-1581) Å»yciorys i twórczość: MikoÅ‚aja SÄ™pa-SzarzyÅ„skiego, studenta uniwersytetu w Wittenberdze i Lipsku, najpierw protestanta, a potem gorliwego katolika, zmarÅ‚ego w wieku 31 lat, nazywa Julian Krzyżanowski "zwiastunem baroku". Nowsze badania historyczno - literackie mówiÄ… jednak o manierystycznym (patrz hasÅ‚o: manieryzm) charakterze jego twórczoÅ›ci, przesyconej zagubieniem w Å›wiecie, niepewnoÅ›ciÄ… jutra i subtelnoÅ›ciÄ… przeżyć wewnÄ™trznych. CaÅ‚y jego dorobek twórczy to kilka pieÅ›ni, psalmów, epitafiów i sześć sonetów. Dorobek ten w 20 lat po Å›mierci poety wydaÅ‚ brat SzarzyÅ„skiego w tomiku pt. "Rytmy albo wiersze polskie". SzarzyÅ„ski zmarÅ‚ jeszcze przed J. Kochanowskim, ale w twórczoÅ›ci jego doszÅ‚y do gÅ‚osu tendencje zwiÄ…zane z przesileniem renesansowego klasycyzmu i nadejÅ›ciem nowego nurtu - manieryzmu. "Humanizm heroiczny" SzarzyÅ„skiego: W poezji, zwÅ‚aszcza w sonetach, doszÅ‚a do gÅ‚osu gÅ‚Ä™boka pobożność SzarzyÅ„skiego, a także poczucie marnoÅ›ci i nietrwaÅ‚oÅ›ci doczesnego życia, które poeta pojmowaÅ‚ jako ustawiczny bój, ciÄ…gÅ‚Ä… walkÄ™ ducha z szatanem. W sonetach ujawniÅ‚y siÄ™ spotÄ™gowane przez chorobÄ™ skÅ‚onnoÅ›ci mistyczne, wyrażajÄ…ce siÄ™ w pragnieniu bezpoÅ›redniego obcowania z Bogiem, które Å‚agodzi gorycz i trud wojowania z wÅ‚asnymi sÅ‚aboÅ›ciami w życiu codziennym. SÄ™p przedstawia wewnÄ™trzne zmagania, walkÄ™ sprzecznych dążeÅ„, wchodzÄ…c w ten sposób w obrÄ™b tematyki filozoficznej. Jego poetycki Å›wiat ulega ciÄ…gÅ‚ym zmianom, a zmienność ta jest również udziaÅ‚em czÅ‚owieka, który jest "rozdwojony w sobie", ciÄ…gle szuka w samotnoÅ›ci wÅ‚aÅ›ciwej drogi, wciąż walczy z wÅ‚asnymi sÅ‚aboÅ›ciami. W sonecie II, bÄ™dÄ…cym nawiÄ…zaniem do historii Hioba, poeta stwierdza:      "Z wstydem poczÄ™ty czÅ‚owiek, urodzony     Z boleÅ›ciÄ…, krótko tu na Å›wiecie żywie". W ten dramatyczny sposób SzarzyÅ„ski okreÅ›la również swojÄ… pozycjÄ™ na ziemi, która okazuje siÄ™ nie być już tym rajem, za jaki uważali jÄ… ludzie renesansu. OdpowiedziÄ… poety jest jednak podjÄ™cie walki z silniejszym od siebie przeciwnikiem, pomimo przekonania o wÅ‚asnej sÅ‚aboÅ›ci. TakÄ… postawÄ™ nazywamy "humanizmem heroicznym".Â