Twoim problemem jest to, że powszechną NICOŚĆ mylisz z osobistą PUSTKĄ
1. Idea dobra wspólnego – w rozumieniu starożytnych – Platon i Arystoteles, myśl chrześcijańska – rodowód, św. Tomasz z Akwinu, Nauka Społeczna Kościoła Katolickiego.
Pojęciem dobra wspólnego jako pierwsi zajęli się Platon i Arystoteles. Platon uważał, że dobro powinno się szerzyć, przenikać wszystkich. Wg. Arystotelesa dobro wspólne mogą czynić najlepsi, są nimi filozofowie. Obywatel ma korzystać z tego co daje państwo. Pań. musi myśleć o istnieniu struktur. Jest pierwowzorem dobra wspólnego.
2.Definicja i przykłady: dobra wspólnego, dobra publicznego i społecznego.
Dobro wspólne – to ogół warunków życia społecznego pozwalającego zrzeszeniom bądź członkom społeczeństwa osiągać pełniej i łatwiej własną doskonałość, które pociągają za sobą prawa i obowiązki.
3 zasadnicze elementy dobra wspólnego:
- poszanowanie osoby
- dobrobyt (nasze potrzeby)
- pokój (bezpieczeństwo)
Dobra publiczne – pełnią funkcje użyteczności dla poszczególnych osób, nikt nie jest wyłączony z korzyści wynikających z ich użytkowania. Mogą być użytkowane przez bardzo wiele podmiotów, a powiększenie się liczby użytkowników nie eliminuje i nie pomniejsza możliwości korzystania z danego dobra przez wszystkich użytkowników (zabezpieczenie wew., oświetlenie ulic).
Dobra społeczne – są to dobra publiczne, które mogły by być dobrami prywatnymi, ale z różnych powodów np. prowadzonej polityki państwa są dostępne dla każdego obywatela i są finansowane z funduszy publicznych (NFZ, oświata).
3.Źródłosłów i definicja klasycznej biurokracji. Biurokrata w ujęciu idealistycznym.
Biurokracja =
- „biuro” (fr.) – biuro
- „kratos” (fr.) – rząd
To sposób sprawowania władzy przez niewybieralnych, nieodpowiedzialnych urzędników lub aparat państwa, w którego skład wchodzą: nominowani urzędnicy zorganizowani hierarchicznie i ponoszący odpowiedzialność przed władzą suwerenną.
4.Cechy i zasady, zalety i wady idealnej biurokracji Maxa Webera.
Idealna biurokracja jest przede wszystkim zorganizowanym, hierarchicznym systemem stanowisk.
5 cech idealnej biurokracji:
a) podział pracy; wyznaczone ramię pracy, uprawnienia i obowiązki, każdy ma swoje kompetencje
b) spójny zestaw zasad; wiąże się z depersonalizacją pracownika
c) hierarchia stanowisk; pełne podporządkowanie pracownika
d) utrzymanie dystansu menedżera
e) przyjmowanie i awansowanie pracowników
Możemy wymienić następujące dysfunkcje biurokracji:
- nie elastyczność – z trudem dostosowuje się do nowych warunków. Ponieważ regulowana jest przepisami – należałoby ciągle zmieniać i dostosowywać istniejące już przepisy,
- rutyna u pracowników – ich wyuczona nieudolność powoduje, że nie potrafią znaleźć się w nowej sytuacji,
- zasada instrumentalna – przestrzeganie przepisów powoduje, że urzędnik pozostając w zgodzie z przepisami załatwia coraz mniej spraw, ma coraz to gorszy kontakt z klientem,
- władczość organizacji – występuje, gdy jest przerost przepisów. Nadmierna ilość przepisów jest szkodliwa dla rozwoju samej instytucji.
Dochodzi do konfliktów z celem. Urzędnik nie „nadążając” za przepisami wskazuje inna osobę, która być może załatwi sprawę petenta.
Reasumując, biurokracja cechuje się m.in. takimi zaletami jak:
- uporządkowanie zasad działania, co zapewnia koordynację pracy,
- wprowadzone jasne kryteria kwalifikacji eliminują dobrowolność zachowań,
- zapewnia ciągłość pracy,
- umożliwia wysoką specjalizację pracy,
- pozwala utrzymywać dyscyplinę,
urzędnicy są kompetentni, przygotowani do zawodu
8 zasad biurokracji
a) zasada stałości
b) zasada kompetencji
c) zasada hierarchii urzędowej
d) zasada rozdziału pracowników od własności
e) zasada rozdziału spraw prywatnych i służbowych
f) zasada kwalifikacji
g) zasada dokumentowania
h) zasada bezosobowości(model), chociaż przed nim biurokrację opisywali i .
6. Definicja organu administracji publicznej. Pojęcie urzędu i urzędnika
Organ jest, w sensie podmiotowym, zasadniczą jednostką składową administracji.
Organ administracji publicznej to człowiek (lub grupa ludzi w wypadku organu kolegialnego):
1) znajdujący się w strukturze organizacyjnej państwa lub samorządu terytorialnego,
2) powołany w celu realizacji norm prawa administracyjnego, w sposób i ze skutkiem właściwym temu prawu
3) działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji
Urząd stanowi część aparatu administracyjnego mającą wyodrębniony rzeczowy zakres działania, który wyraźnie odgranicza go od innych części tego aparatu.
Urzędnik, osoba pracująca lub pełniąca funkcję w administracji publicznej. Stanowisko urzędnicze w prawie polskim może przybrać formę urzędnika służby cywilnej, pracownika samorządowego lub inną.
7.Rodzaje organów: organ jednoosobowy a organ kolegialny. Organy naczelne, centralne, centralne konstytucyjne, terenowe, decydujące, doradcze, pierwszej i drugiej instancji.
Skład osobowy:
1. Organy kolegialne
2. Organy jednoosobowe
a) organy kolegialne – organ składający się z wielu osób powołanych do łącznego podejmowania decyzji w drodze głosowania.
Ich miejsce, nazwy i funkcje są stabilne. Możemy wyróżnić:
- organy obsadzane bezpośrednio lub pośrednio
- organy jednorodne i organy o składzie mieszanym
- organy państwowe i niepaństwowe
- organy pochodzące z wyborów i organy formowane w innym trybie
Organy kolegialne funkcjonują tam, gdzie podejmuje się:
1. makrodecyzje
2. podstawowe dla całego państwa lub wyróżnionej jego części
3. wymagające uwzględnienia wyspecjalizowanej i dogłębnej wiedzy z różnych dziedzin
4. godzą wielokrotnie zróżnicowane interesy
5. podejmowane dla tego obszaru dobra publicznego, dla jakiego dany organ jest uformowany
Organy jednoosobowe:
1. działają operatywnie
2. są zdolne do podejmowania decyzji ad hoc
3. obciążone są wyraźniej zlokalizowaną odpowiedzialnością
b) organ jednoosobowy – monokratyczne – tylko jedna osoba jedna osoba upoważniona jest do podejmowania rozstrzygnięć. Funkcję pomocnicza pełni tutaj urząd lub biuro jednak nie występuje jako decydent a jedynie jako ciało pomocnicze – doradcze.
Organ kolegialny a jednoosobowy
1. Organy kolegialne decydują dłużej i wolniej
2. Organ kolegialny decyduje odważniej
3. W organie kolegialnym, zwłaszcza o charakterze politycznym, zwiększają swoje oddziaływanie uzasadnienia społeczne
4. Decyzje podejmowane w organie kolegialnym korupcją są dotykane później
5. W celu wielokontekstowego ulepszenia pracy organu kolegialnego zmierza się dzisiaj nierzadko do ograniczenia liczby jego członków
6.Inny sposób usprawnienia pracy organu kolegialnego polegający na wydzieleniu każdemu członkowi osobnej dziedziny do indywidualnego działania zmierza do stanu niemoralnego, ponieważ organ kolegialny przestaje działać kolegialnie.
Organy naczelne, centralne i terenowe, centralnie konstytucyjne
W strukturze organów administracji państwowej najwyższe miejsce zajmuje Prezydent RP, ale nie nazywamy go organem naczelnym, ponieważ nikt mu nie podlega.
Z kolei w administracji rządowej najwyżej w strukturze usytuowane organy nazywamy organami naczelnymi. Te które są ulokowane niżej, ale są organami jednostkowymi w skali całego kraju, uzyskały nazwę centralnych organów administracji rządowej.
W strukturze wszystkich organów samorządu terytorialnego nie ma ani organów centralnych, ani naczelnych, ponieważ organy samorządu terytorialnego poszczególnych jednostek nikomu nie podlegają. Wszystkie organy samorządu terytorialnego w Polsce są organami terenowymi.
Na gruncie obowiązującego prawa uzyskujemy cztery określenia naczelnych organów, z których każde brane oddzielnie jest równie poprawne, chociaż innym służy celom:
Naczelne organy administracji rządowej to te spośród organów administracji publicznej, które są powoływane przez Prezydenta bezpośrednio, czy też po uprzednim wyborze przez sejm.
b. Naczelnymi organami administracji państwowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej.
c. Naczelnymi organami administracji rządowej są organy powoływane przez prezydenta czy Sejm, i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.
d. Naczelnymi organami adm. rządowej są organy zwierzchnie wobec pozostałych organów w strukturze administracji rządowej i których właściwość terytorialna obejmuje obszar całego państwa.
Określenia zawarte w punktach 1 i 2 dają możliwość klasyfikacji organów na naczelne i pozostałe, określenia zaś 3 i 4 pozwalają także, na wyróżnienie centralnych organów administracji państwowej oraz organów adm. rządowej w terenie, ewentualnie także organów adm. publicznej w terenie.
Organy centralnie konstytucyjne
W ujęciu ścisłym centralnym konstytucyjnym organem państwa jest organ, który:
1) jest jednostkowy w skali państwa
2) ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim,
3) ma określoną przez Konstytucję własną nazwę bądź należy do wyróżnionej przez Konstytucje niepowtarzalnej kategorii organów
Centralnym organem państwowym jest każdy organ państwowy, który:
1) jest jednostkowy w skali państwa,
2) ma kompetencje rozciągające się na obszar całego kraju lub ściśle określone kompetencje związane z państwem jako takim
Centralnymi organami państwa są:
1. Prezydent
2. Sejm, Senat i ich organy mające zewnętrzne kompetencje
3. Powoływane lub nominowane przez Prezydenta Sejm Senat jednostkowe w skali kraju organy państwowe (rządowe), a także kierowane z mocy samego prawa z takich organó inne jednostkowe w skali kraju organy państwowe
4. Centralne organy administracji rządowej
Organy decydujące i organy doradcze
Organami decydującymi są te organy, które podejmują decyzje w warunkach określonych w prawie i w granicach przydanych im przez prawo kompetencji
Podmiotami doradczymi są określone w prawie lub też w prawie nie określone osoby, podmioty, jednostki czy organy, które przyczyniają się w sposób sformalizowany przez swoją pracę, konsultacje, opinię czy ekspertyzę do podjęcia decyzji przez organ kompetentny.
Organy I i II instancji
W sferze procesowej na podstawie zdolności do rozstrzygania spraw indywidualnych w drodze decyzji administracyjnych klasyfikacja obejmuje organy I instancji i organy II instancji w sytuacjach braku odwołania – organy decydujące i organy stopnia wyższego, a w sytuacji braku organów wyższego stopnia organy decydujące i organy kontrolne.
9. Struktura organizacyjna – stanowisko pracy, komórka organizacyjna, jednostka organizacyjna, zalety i wady struktury smukłej i funkcjonalnej.
Stanowisko pracy – jest najmniejszym elementem struktury organizacyjnej. Jest to miejsce zajmowane przez pracownika danej organizacji wraz z zasobami niezbędnymi do realizacji powierzonych zadań. W każdej organizacji występuje wiele różnych stanowisk pracy. W zależności od roli, jaką odgrywa, dzieli się je na kierownicze i wykonawcze.
Komórka organizacyjna – to zbiór stanowisk pracy, którymi kieruje jeden przełożony. Komórka organizacyjna jest mniejszą zespołową jednostką organizacyjną
Jednostka organizacyjna – to zbiór komórek organizacyjnych skupionych wokół wspólnego pracownika.
Wady i zalety struktury funkcjonalnej
Zalety
- zachowana zasada jedności kierownictwa
- specjalizacja w zakresie realizowanych funkcji
- fachowość decyzji
- prostota i przejrzystość konstrukcji
Wady
- dominacja myślenia wycinkowego nad myśleniem całościowym przez kierowników specjalistów
- piony mogą być bardziej zainteresowane realizacją celów własnych niż celów całego przedsiębiorstwa
- problem z przepływem informacji między pionami funkcjonalnymi
- wyodrębnianie się kolejnych funkcji, prowadzących do rozrastania się aparatu zarządzania
- uniemożliwienie pracownikom o szerokich specjalnościach, którzy mogą mieć całościowe spojrzenie na potrzeby klientów i przedsiębiorstwa
Zalety i wady struktury smukłej
Zalety
- stworzenie możliwości wnikliwej kontroli pracy podwładnych przez kierownika
- zapewnienie warunków bezpośredniego oddziaływania kierownika na podwładnych
- łatwiejsza koordynacja współdziałania niewielu pracowników
- występowanie rezerw kierowniczych
- większe możliwości wykorzystania awansów pionowych
Wady
- długie drogi i czas przepływu informacji
- możliwość pojawienia się błędów w procesach informacyjno-decyzyjnych wskutek zniekształcenia i opóźnienia informacji
- ogranicza inicjatywność i samodzielność pracowników
- niepewne wykorzystanie kierowników
- wyższe koszty
15. Źródłosłów terminu administracja i kwantyfikator „publiczna”, definicja pozytywna i negatywna, podmiotowa i przedmiotowa administracji publicznej.
Źródłosłów administracji
a) łac. „administrare” – być pomocnym
b) łac. „administro” – kierować, zarządzać, służyć, udzielać komuś pomocy, służyć nią
c) łac. „ministrare” – czynność posługiwanie, wykonywanie czegoś
Kwantyfikator „publiczna”
Adm. publiczna – „służba społeczna”
- łac. „publicus” – zbiorowy, społeczny, służący ogółowi (nie ma charakteru prywatnego)
Definicja pozytywna
„Adm. publ. To funkcja państwa i samorządu terytorialnego, polegająca na wykonywaniu zadań publicznych określonych w konstytucji i innych źródłach prawa powszechnie obowiązującego” (Błoś, Boć, Jerzewski)
Def. Negatywna
Adm. publ. Nie jest legislatywą, nie jest ustanowiona z władzy wykonawczej.
Def. Podmiotowa
Zespół ludzi powiązanych w pewną całość z uwagi na wspólne cele, wyposażonych w pewien zakres uprawnień władczych, dysponujących określonymi środkami rzeczowymi, z planowanym zgrupowaniem w służbie pewnej misji publicznej, a dopiero potem z sumą urządzeń którymi dysponują.
Def. Przedmiotowa
To jedna z form realizacji funkcji państwa polegająca na bezpośredniej praktycznej realizacji zadań zmierzających do osiągnięcia pewnych celów.
17. Definicja nowego publicznego zarządzania i public governance.
Public Governance to proces zarządzania złożonym społeczeństwem z udziałem podmiotów sektora publicznego i prywatnego, często w postaci sieci, w której miejsce centralne wcale nie musi należeć do organu administracji publicznej
18. Administracja bezpośrednia, pośrednia, prywatnoprawna i regulacyjna.
Administracja pośrednia – są to organy adm. publicznej.
Organy adm. publicznej to człowiek lub grupa ludzi znających się w strukturze org. państwa, powołany do realizacji norm prawa administracyjnego ze skutkami właściwymi temu prawu, działający w granicach przyznanych mu przez prawo kompetencji. Organ jest immanentną częścią pań. i nie posiada odrębnej podmiotowości prawnej
Administracja pośrednia – to podmiot w sensie prawnym samodzielny, o odrębnej od pań. osobowości. Są to podmioty zdecentralizowane (np. samorząd, zakłady publiczne)
Administracja prywatnoprawna – są to podmioty zorganizowane w formach prawa prywatnego handlowego i cywilnego (spółki kapitałowe, agencje, fundacje prawa prywatnego) Podmioty te są w sensie organizacyjnym i funkcjonalnym częścią administracji publicznej, ponieważ zostały powołane (najczęściej drogą ustawową) do wykonywania jej zadań.
19. Pojęcie administracji publicznej i zasada subsydiarności w rozumieniu prawa wspólnotowego.
Adm. publ.- to funkcja państwa i samorządu terytorialnego, polegająca na wykonywaniu zadań publicznych określonych w konstytucji i innych źródłach prawa powszechnie obowiązującego” (Błoś, Boć, Jerzewski)
Zasada subsodiarności (pomocniczości)
Zasada ta oznacza, że na szczeblu wspólnotowym powinny być podejmowane tylko te działania, które zapewniają większą skuteczność i efektywność, niż w przypadku, gdyby prowadzenie stosownych akcji pozostawić w wyłącznej kompetencji rządów poszczególnych państw członkowskich.
Na szczeblu państwowym zasada subsydiarności oznacza, że decyzje ważne dla obywateli, powinny być podejmowane na możliwie najniższym szczeblu, najbliżej osób, których dotyczą.
...